Lực lượng Houthi và những người ủng hộ Iran của họ được cho là đang chuẩn bị cho một cuộc đối đầu kéo dài với Mỹ và các đồng minh xung quanh Biển Đỏ bất kể cuộc chiến Israel-Hamas diễn ra như thế nào.
Theo một số người hiểu biết về tình hình và yêu cầu giấu tên khi thảo luận về các vấn đề nhạy cảm, nhóm có trụ sở tại Yemen đang tăng cường năng lực quân sự và phòng thủ để tiếp tục tấn công các tàu xung quanh tuyến đường thủy quan trọng.
Họ cho biết, các bước bao gồm củng cố nơi ẩn náu trên núi để phóng tên lửa an toàn và hiệu quả hơn cũng như thử nghiệm các tàu không người lái trên và dưới mặt nước.
Theo một cố vấn giấu tên của lãnh đạo Saudi Arabia, giáp Yemen và đã chiến đấu với người Houthis trong hầu hết thập kỷ qua, đặc biệt lo ngại nhóm này có thể cố gắng phá hoại các tuyến cáp internet lớn chạy dọc đáy biển.
Lực lượng Houthi bắt đầu tấn công các tuyến hàng hải trên Biển Đỏ vào tháng 11/2023, một biện pháp gây áp lực buộc Israel chấm dứt cuộc chiến ở Gaza chống lại Hamas, lực lượng cũng được Iran hậu thuẫn.
Các cuộc tấn công đã giúp đẩy giá dầu tăng hơn 8% trong năm nay, với giá dầu Brent đạt gần 85 USD/thùng và làm gián đoạn hoạt động thương mại qua phía nam Biển Đỏ.
Mỹ và Anh đã đáp trả kể từ giữa tháng 1/2024 bằng các cuộc không kích nhằm vào tài sản quân sự của Houthis - bao gồm các bệ phóng tên lửa, hệ thống phòng không và radar, do đó năng lực của Houthi đã suy yếu.
Một hoạt động hàng hải do Mỹ dẫn đầu nhằm tuần tra và bảo vệ Biển Đỏ đã bắt đầu vào tháng 12/2023, và được củng cố trong tuần này bởi phái đoàn Liên minh châu Âu do Hy Lạp dẫn đầu.
Sơ tán từ tàu Anh bị đánh chìm đầu tiên
Nỗ lực tấn công một tàu chiến Mỹ ở Biển Đỏ hôm 17/2 của Houthi đã thất bại, dẫn đến một cuộc tấn công vào một tàu chở hàng thuộc sở hữu của Anh vào ngày hôm sau, gây thiệt hại và buộc thủy thủ đoàn phải vào bờ.
Đây là cuộc sơ tán đầu tiên như vậy kể từ khi lực lượng Houthi bắt đầu các cuộc tấn công.
Hải quân Anh hôm 22/2 xác nhận, một tàu chở hàng đã bốc cháy sau khi bị hai tên lửa tấn công ở Vịnh Aden.
“Trong khi Israel đang làm dấy lên lo ngại trong cộng đồng quốc tế về kế hoạch tấn công nơi trú ẩn của người tị nạn Palestine ở Rafah, thì người Houthi và Iran đang tìm cách đạt được những nhượng bộ của phương Tây mà không liên quan gì đến cuộc xung đột Israel-Hamas”, Rashad Al-Alimi, người đứng đầu chính phủ được quốc tế công nhận của Yemen, bị người Houthis phản đối, cho biết.
Ông Al-Alimi gợi ý rằng, việc giảm nhẹ các lệnh trừng phạt đối với Iran và sự công nhận chính trị đối với nhóm chiến binh này có thể nằm trong số những yêu cầu này.
“Đây là một giấc mơ chiến lược đối với Iran”, ông Alimi nói trong cuộc thảo luận tại Hội nghị An ninh Munich cuối tuần trước.
Người Houthi nắm quyền kiểm soát Sanaa, thủ đô của Yemen, vào năm 2014 khi bắt đầu cuộc nội chiến tàn khốc ở đất nước này. Họ nắm giữ phần lớn phía tây bắc Yemen, bao gồm cả cảng quan trọng Hodeida, và chống chọi lại một chiến dịch ném bom lớn từ liên minh quân sự do Saudi Arabia dẫn đầu bắt đầu một năm sau đó.
Đã có một thỏa thuận ngừng bắn dự kiến kể từ năm 2022, nhưng các cuộc đàm phán do Liên Hợp Quốc làm trung gian liên quan đến Saudi Arabia vẫn chưa dẫn đến một thỏa thuận hòa bình chính thức. Hầu hết các nước Ả Rập và phương Tây không chính thức công nhận người Houthi là một cường quốc cai trị.
Bà Maha Yahya, Giám đốc Trung tâm nghiên cứu Trung Đông Carnegie ở Beirut, cho biết trong một cuộc phỏng vấn: “Người Houthi và người Iran đã thực hiện một đòn bẩy nhất định đối với thương mại quốc tế, và đã nhận ra sức mạnh của công cụ này. Điều đó có nghĩa là họ sẽ không dễ dàng bỏ cuộc”.
Người Houthi không bao bao giờ phục tùng Mỹ
Trong một bài phát biểu vào tuần trước, thủ lĩnh Houthi, Abdul Malik al-Houthi, cho rằng, việc đối đầu Mỹ và đẩy lực lượng quân sự của nước này ra khỏi Trung Đông là động cơ chính. Đó cũng là một trong những mục tiêu dài hạn chính của Tehran.
“Chúng ta đang chứng kiến sự thất bại chiến lược khi nói đến ảnh hưởng và quyền kiểm soát của Mỹ trong khu vực. Người Houthi là những người không phục tùng Mỹ”, ông Abdul Malik al-Houthi nói.
Để đạt được mục tiêu này, người Houthi trong vài tuần qua đã củng cố vị trí của họ ở ba khu vực miền núi, những người đã chia sẻ thông tin này với Bloomberg dựa trên thông tin tình báo được thu thập chủ yếu từ các cá nhân trên thực địa.
Houthi cho biết, họ đã đào thêm nhiều chiến hào và đường hầm ở vùng núi thuộc tỉnh Hajjah, phía tây bắc Sanaa, nằm ở biên giới Saudi Arabia và nhìn ra Biển Đỏ, cũng như xung quanh các đỉnh núi trong đất liền.
Theo các chuyên gia, những địa điểm xa xôi và hiểm trở này đang được sử dụng để che giấu kho tên lửa, trong khi độ cao của núi non trên 2.000 mét cho phép nhắm mục tiêu vào các tàu ở xa biển - bao gồm cả ở Vịnh Aden và thậm chí cả Biển Ả Rập.
Rashad Al-Alimi, người đứng đầu chính phủ được quốc tế công nhận của Yemen tin rằng, cách duy nhất để khôi phục an ninh cho Biển Đỏ là phương Tây phải cứng rắn hơn với Iran và hỗ trợ các phe phái chống Houthi để lật đổ họ khỏi Sanaa - một mục tiêu mà Saudi Arabia và Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất đã không đạt được khi trực tiếp thực hiện sự tham gia quân sự.
“Ngoại giao và cách tiếp cận mềm mỏng không có tác dụng với Iran”, ông Alimi nói tại Hội nghị An ninh Munich.
Sự giúp đỡ của Iran
Mỹ đã nhiều lần nói rằng, lực lượng Houthi - những người được Washington thêm vào danh sách các tổ chức khủng bố vào tháng trước - sẽ không thể thực hiện và duy trì các cuộc tấn công của họ ở Biển Đỏ nếu không có sự hỗ trợ kỹ thuật, quân sự và tình báo từ Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC), những đặc vụ của Iran hiện diện ở Yemen.
Theo các nguồn tin an ninh của Saudi Arabia và Yemen, hàng trăm đặc vụ và chuyên gia từ IRGC cũng như các lực lượng dân quân đồng minh đang hợp tác với Houthi trong các cuộc tấn công ở Biển Đỏ, và một số đã thiệt mạng trong các cuộc tấn công gần đây của Mỹ và Anh.
Iran phủ nhận mọi liên quan đến các cuộc tấn công vận chuyển nhưng ca ngợi người Houthi vì đã hành động đoàn kết với Hamas.
Tổng thống Mỹ Joe Biden đã ra hiệu rằng, Lầu Năm Góc sẽ tiếp tục tấn công Houthi cho đến khi lực lượng này chấm dứt sự kiểm soát của họ đối với hoạt động vận chuyển trên Biển Đỏ.
Tuy nhiên, Thượng nghị sĩ Chris Murphy, đảng viên Đảng Dân chủ, cho biết tại Hội nghị An ninh Munich, Mỹ có nhiệm vụ bảo vệ quyền tự do hàng hải ở Biển Đỏ nhưng không nên tham gia vào một cuộc xung đột rộng hơn với người Houthi và Iran.
“Mỹ rõ ràng có những lợi ích quan trọng ở Trung Đông nhưng điều đó không có nghĩa là mọi vấn đề ở Trung Đông đều là vấn đề của Mỹ”, ông Murphy nói.
