Theo đánh giá của Sở Tài nguyên – Môi trường Hà Nội, sau 6 tháng thử nghiệm, chất lượng nước các hồ đã trong hơn và giảm mùi hôi, trong đó, 4 hồ đã có chuyển biến rõ rệt, đó là hồ Quỳnh, hồ Hai Bà Trưng (quận Hai Bà Trưng), hồ Ngọc Khánh, hồ Xã Đàn (quận Đống Đa). 3 hồ còn lại là hồ Hữu Tiệp, hồ Ao đình Ngọc Hà (quận Ba Đình) và hồ Kim Liên (quận Đống Đa) chất lượng cải thiện còn hạn chế…
Theo kết quả khảo sát chất lượng nước các hồ như Thiền Quang, Thành Công, Nghĩa Tân, Văn Chương… hầu hết các hồ này đều có dấu hiệu ô nhiễm, một số chỉ tiêu vượt quy chuẩn cho phép.
 |
| Cá chết hàng loạt ở hồ Trúc Bạch do nguồn nước ô nhiễm. |
Theo ông Nguyễn Phú Tuân, Giám đốc Công ty Cổ phần Xanh, đơn vị tham gia thí điểm xử lý ô nhiễm 3 hồ (hồ Quỳnh, Ngọc Khánh, Xã Đàn) theo phương pháp “xử lý ô nhiễm nước mặt bằng công nghệ quản lý tổng hợp các thủy vực với sự tham gia của cộng đồng” thì việc xử lý ô nhiễm nước hồ còn gặp nhiều khó khăn, bởi lượng nước thải sinh hoạt chưa qua xử lý xả thẳng vào hồ là quá lớn, cộng với ý thức của một bộ phận dân chúng chưa cao, còn hay vứt rác xuống hồ. Bên cạnh đó, việc một số hợp tác xã nuôi thủy sản theo phương pháp thâm canh, lượng thức ăn đổ xuống hồ nhiều cũng là một trở ngại cho công tác xử lý ô nhiễm môi trường hồ.
GS Trần Hiếu Nhuệ, Viện Nước và Công nghệ môi trường cho rằng, trước mắt cần tiếp tục tiến hành xử lý ô nhiễm nước tại các hồ, về lâu dài cần phải có biện pháp xử lý nước thải tại nguồn trước khi xả xuống hồ, đặc biệt cần tuyên truyền nâng cao ý thức người dân trong việc bảo vệ môi trường các hồ, đi đôi với việc xử lý nghiêm những cá nhân, tổ chức xả rác thải, chất thải xuống hồ.
Theo PGS.TS Lê Văn Cát, Viện Hoá học - Viện Khoa học Công nghệ Việt Nam, các công nghệ xử lý nước hồ đang áp dụng thí điểm hiện nay đều chưa hoàn chỉnh và cần phải hoàn thiện theo thời gian. Các công nghệ này mới chỉ thực hiện qua vài tháng đã đưa ra kết luận là chưa hợp lý.
Đồng quan điểm này, GS.TS Đặng Đình Kim, Viện Công nghệ Môi trường, Chủ tịch Hội đồng khoa học, cho rằng chưa thể khẳng định về tính ổn định của các công nghệ đang áp dụng trong thời điểm này. “Để chọn công nghệ xử lý hợp lý, tổ công tác bám vào các yếu tố như tính khả thi, giá thành, mức độ thân thiệt với môi trường và cũng mới chỉ tác động đến yếu tố nguồn nước chứ chưa động đến phần trầm tích, lắng đọng của hồ. Trong tương lai, các vấn đề này sẽ phải tính đến” - GS.TS Đặng Đình Kim chỉ rõ. Sở dĩ các công nghệ này còn chưa thể trọn vẹn vì nguồn nước thải đổ vào hồ không được xử lý triệt để. Hoặc là liên tục xử lý nước thải hoặc tách được nước thải ra khỏi nguồn cung cấp nước cho hồ - với hai phương án này, Hà Nội sẽ vẫn phải tiếp tục bỏ tiền ra xử lý hồ.
 |
| Mới chỉ 1/10 số nước thải của Hà Nội được xử lý. |
Phó Chủ tịch UBND TP. Hà Nội Vũ Hồng Khanh cũng thừa nhận, sau 6 tháng áp dụng thử nghiệm, về cơ bản đã lựa chọn được công nghệ phù hợp với điều kiện của từng hồ, phát huy tác dụng trong xử lý ô nhiễm nguồn nước. Trong 7 hồ xử lý thí điểm có bốn hồ hiệu quả thể hiện rõ hơn. Tuy nhiên, đánh giá giữa kỳ chưa đủ chin để khẳng định tính ưu việt của công nghệ sử dụng tại bốn hồ này.
Ông Vũ Hồng Khanh đã đưa ra đề nghị các cơ quan chuyên môn và doanh nghiệp tiếp tục tham gia trao đổi, thảo luận, quan sát để tạo ra công nghệ phù hợp có thể nhân rộng và có tính thuyết phục về hiệu quả cao hơn nữa.
Theo bản đề án “cứu hồ”, Hà Nội sẽ phải cải tạo, xử lý toàn bộ 116 hồ trên toàn địa bàn thành phố. Được biết, hầu hết các hồ đều có dấu hiệu ô nhiễm, một số chỉ tiêu vượt quy chuẩn cho phép, nước có màu xanh, xanh đen và có mùi hôi. Một số hồ có lượng nước thải lớn chảy vào như hồ Đền Lừ, hồ Nghĩa Tân, hồ Thiền Quang, thậm chí nhiều hồ có mật độ tảo lớn như hồ Hữu Tiệp, hồ Trúc Bạch, hồ Văn Chương, hồ Công Viên, hồ Phương Liệt... Khối lượng xử lý hồ ô nhiễm lớn, nhiệm vụ đặt ra lại muộn vì thế cho đến nay Hà Nội vẫn đang tìm kiếm một “phương thuốc” hữu hiệu nhất.
Bên cạnh đó, vấn đề sau khi “cứu hồ” cũng đang là một bài toán khó đặt ra cho chính quyền TP. Hồ đã được cải tạo, làm sạch nhưng làm thế nào để quản lý, giữ gìn, duy trì vệ sinh thường xuyên lại không dễ. Sở Tài nguyên và Môi trường đã đề nghị TP. Hà Nội nên xây dựng kế hoạch tách nước thải ngăn không cho chảy vào hồ, đồng thời tìm giải pháp hỗ trợ để không cho nuôi cá ở các hồ, nhất là các hồ mang tính cảnh quan – sinh thái ở các khu dân cư. Sở này cũng đề xuất TP sớm hoàn thiện quy chế quản lý hồ.
| UBND TP. Hà Nội cho biết, năm 2010, thành phố tiếp tục triển khai xử lý ô nhiễm đối với 24 hồ trong nội thành theo đề án “Nhiệm vụ và giải pháp xử lý ô nhiễm môi trường bức xúc trên địa bàn thành phố Hà Nội”. |
Phó Chủ tịch TP. Hà Nội Vũ Hồng Khanh cho rằng, chủ sử dụng phải có trách nhiệm đầu tiên và lâu dài với hồ. Với một số các hồ có hợp tác xã nuôi cá hiện nay, nếu chủ sử dụng không quản lý được để gây ra ô nhiễm, sẽ phạt đến mức không dám nuôi cá. Các địa phương sau khi tiếp nhận quản lý cũng phải đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động và xử lý với người vi phạm về bảo vệ môi trường. Thành phố sẽ xử lý kiên quyết đối với các đơn vị có lượng nước thải lớn nhưng không xử lý trước khi xả ra hồ. Ông Khanh cũng yêu cầu, đối với các hồ đang thí điểm xứ lý nước, đặc biệt là 4 hồ có chuyển biến rõ rệt thì tiếp tục duy trì để đánh giá hiệu quả, kể cả hiệu quả kinh tế, sau đó tiến hành nhân rộng.
Quang Anh
