Với diện tích 160ha đất thuộc phía Quảng Nam của Dự án Làng đại học Đà Nẵng, dự kiến chi phí bồi thường, hỗ trợ và tái định cư thực tế là 4.164 tỷ đồng.
25 năm mới triển khai 1,02 ha khu tái định cư
Ông Lê Trí Thanh - Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam - cho biết: “Quy hoạch Dự án Làng đại học Đà Nẵng được Chính phủ phê duyệt có khoảng 190ha thuộc phường Điện Ngọc, thị xã Điện Bàn, tỉnh Quảng Nam. Đến nay, mới triển khai 1,02ha khu tái định cư cho các hộ dân bị ảnh hưởng đường bao làng đại học. Tuy nhiên, việc này mới chỉ dừng lại ở công tác đền bù và tái định cư cho các hộ dân bị giải tỏa trắng để xây dựng khu tái định cư, các hộ ảnh hưởng đường bao vẫn chưa bồi thường thiệt hại và chưa có kế hoạch di dời”.
Hồ sơ điều chỉnh Quy hoạch phân khu (1/2.000) Đại học Đà Nẵng được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 986 ngày 9/7/2020. Theo đó, trong phạm vi dự án trên địa phận tỉnh Quảng Nam giữ lại dân cư hiện trạng khoảng 30ha dọc tuyến đường Trần Hưng Đạo (để chỉnh trang đô thị).
Hồ sơ Quy hoạch chi tiết xây dựng (1/500) của dự án tại khu vực thành phố Đà Nẵng đã được ĐH Đà Nẵng trình UBND thành phố Đà Nẵng phê duyệt tại Quyết định số 5080 ngày 24/12/2020. Tuy nhiên, đến nay, Quy hoạch chi tiết xây dựng (1/500) của dự án trên địa bàn tỉnh Quảng Nam vẫn chưa được ĐH Đà Nẵng hoàn thành công tác lập, trình thẩm định, phê duyệt làm căn cứ triển khai.
Đường dẫn vào nhà ông P.V.N. (phường Điện Ngọc, thị xã Điện Bàn, Quảng Nam) trơ sỏi, đầy ổ gà. Nhưng ông N. bảo thế là đã khá lắm rồi khi các nhà trong xóm bàn nhau góp tiền cải tạo lại cho dễ đi. Căn nhà cấp 4 của ông N. được xây dựng từ năm 2008, đã xuống cấp, ẩm thấp nhưng do được xây dựng từ đất vườn, không có sổ nên mỗi lần sửa chữa, ông N. đều phải gọi thợ về “làm chui”.
“Đi không được, ở thì quá cực khổ vì không được xây dựng mới. Nhà cửa thấp tè, mùa hè nóng nực, mùa mưa thì dột tứ bề. Cứ nghe khởi động lại mấy lần rồi mà tui có thấy chi đâu”, ông N. nói mà như than.
25 năm kể từ khi công bố Dự án Làng đại học Đà Nẵng, Quảng Nam không thể đầu tư bê tông hóa giao thông nông thôn ở khu vực này. Đến nay, dù nằm trong thị xã Điện Bàn nhưng phường Điện Ngọc chỉ có một tuyến đường bê tông rộng 3m dài khoảng 1,7km; còn lại là đường đất. Hệ thống đường dây, trụ điện khu vực khối phố Câu Hà (nằm trong dự án Đại học) xuống cấp nghiêm trọng, các trụ điện chữ H, đường dây điện bị nghiêng ngả, thường xuyên xảy ra sự cố, nguy cơ xảy ra tai nạn điện rất cao, nhất là trong mùa mưa bão; nhưng cũng không thể đầu tư cải tạo, nâng cấp. Các công trình văn hóa – thể dục thể thao chưa được đầu tư xây dựng; nhà trẻ, trường mẫu giáo cũng tạm bợ…
Từ năm 1997 đến nay, người dân ở khu vực này không được thực hiện một số quyền luật pháp cho phép như lập hộ mới, tách thửa, tặng cho, chuyển nhượng, thừa kế, chuyển mục đích sử dụng đất... và không được cấp phép xây dựng, cải tạo nhà cửa. Chỉ đến khi Luật Xây dựng năm 2013 có hiệu lực, các hộ dân trong khu vực mới được cấp phép xây dựng có thời hạn trong phạm vi đất thuộc Dự án Làng đại học Đà Nẵng.
Theo kết quả tổng rà soát phối hợp giữa UBND thị xã Điện Bàn và Cơ quan Cảnh sát điều tra - Công an tỉnh Quảng Nam: Từ 2009 đến nay, có hơn 500 trường hợp xây dựng trái phép. Tổng diện tích đất tại khu vực xây dựng trái phép gần 5ha. Mặc dù, chính quyền địa phương đã tổ chức nhiều biện pháp xử lý; tuy nhiên, tình hình an ninh trật tự tại khu vực này diễn biến phức tạp.
Việc mua bán chuyển nhượng đất đai tự phát giữa các hộ dân vẫn diễn ra. Chính quyền địa phương không thể kiểm soát được, tiềm ẩn nguy cơ xảy ra tranh chấp, khiếu kiện, nếu không có giải pháp giải quyết kịp thời sẽ tạo điểm nóng, gây mất an ninh - trật tự tại địa phương.
 |
25 năm quy hoạch treo, phần lớn nhà cửa của người dân ở phường Điện Ngọc (thị xã Điện Bàn) đều xuống cấp do không được xây dựng mới. |
Khu đô thị vệ tinh của Làng đại học?
Ông Nguyễn Xuân Hà, Phó Chủ tịch UBND thị xã Điện Bàn (Quảng Nam), cho biết, hiện có khoảng 3.600 nhân khẩu đang sinh sống tại khu vực Dự án Làng đại học Đà Nẵng. Thế nhưng, chỉ xấp xỉ 40% số này có đăng ký tạm trú, tạm vắng, có quản lý nhân hộ khẩu. Địa phương đã tính toán bố trí đất tái định cư đối với đất ở có trong hồ sơ địa chính và ưu tiên mua nhà ở xã hội đối với đối tượng đất ở không có trong hồ sơ địa chính.
Kết quả rà soát của UBND Quảng Nam thì Dự án Làng đại học Đà Nẵng phần lớn ảnh hưởng đến đất ở và nhà ở của nhân dân, chiếm khoảng 41% tổng diện tích đất dự án. Vì vậy, chi phí bồi thường tăng cao và rất khó khăn, phức tạp trong công tác giải phóng mặt bằng, tái định cư. Ông Lê Trí Thanh khẳng định, việc triển khai công tác giải phóng mặt bằng dự án cơ bản không khả thi. Tuy nhiên, qua khảo sát, trong khu vực Dự án Làng đại học Đà Nẵng thuộc địa phận tỉnh Quảng Nam, diện tích khoảng 50ha có khả năng thuận lợi trong công tác giải phóng mặt bằng.
Ông Lê Trí Thanh nêu quan điểm: “UBND tỉnh Quảng Nam ủng hộ việc tiếp tục thực hiện dự án theo quy hoạch đã được phê duyệt. Tuy nhiên, dự án đã kéo dài 25 năm, gây bức xúc trong chính quyền địa phương và nhân dân. Người dân không được thực hiện các quyền về đất đai, xây dựng, nhân khẩu theo quy định của pháp luật”.
Quảng Nam đề nghị Bộ Kế hoạch và Đầu tư chủ trì, cùng các bộ, ngành Trung ương xem xét, báo cáo Thủ tướng Chính phủ bố trí đủ nguồn vốn để thực hiện công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng và đầu tư các công trình hạ tầng thiết yếu liên quan.
Trước mắt, cần bố trí đủ nguồn vốn để thực hiện công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng toàn bộ diện tích trên địa bàn tỉnh Quảng Nam giai đoạn 2023 - 2025 (160ha). UBND tỉnh Quảng Nam chịu trách nhiệm chỉ đạo UBND thị xã Điện Bàn, các sở, ngành, đơn vị liên quan lập quy hoạch, đầu tư xây dựng các khu dân cư phục vụ tái định cư bảo đảm tiến độ theo yêu cầu và thu tiền sử dụng đất để hoàn trả ngân sách.
Trong trường hợp không bố trí đủ nguồn vốn để thực hiện công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng toàn bộ diện tích trên địa bàn tỉnh Quảng Nam từ nay đến năm 2025, Quảng Nam đề xuất được điều chỉnh Quy hoạch phân khu (1/2.000) để tập trung triển khai trên phần diện tích khoảng 50ha nêu trên. Diện tích còn lại loại ra khỏi ranh giới dự án để UBND tỉnh Quảng Nam lập quy hoạch chỉnh trang, đầu tư các công trình hạ tầng kỹ thuật, xã hội thiết yếu phục vụ đời sống nhân dân tại khu vực; đồng thời, hình thành khu đô thị vệ tinh phục vụ Làng đại học Đà Nẵng.
