Khoảng 15 triệu người Việt Nam mắc 1 trong 10 rối loạn tâm thần phổ biến

Sáng 9/10, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn (Đại học Quốc gia TPHCM) phối hợp Hội Tâm lý trị liệu Việt Nam, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội, Trường Đại học Khoa học Sức khỏe (Đại học Quốc gia TPHCM), Chương trình hợp tác bệnh viện Đức và Tổ chức Giáo dục Hoàng Đức tổ chức Hội thảo Quốc tế về Sức khỏe Tâm thần năm 2025 (MHC 2025).

Với chủ đề "Thúc đẩy hợp tác đa ngành trong đánh giá và can thiệp trẻ rối loạn phát triển thần kinh", sự kiện quy tụ hơn 200 đại biểu trong và ngoài nước, là các chuyên gia thuộc lĩnh vực y học, tâm lý, giáo dục đặc biệt, phục hồi chức năng và công tác xã hội.

Tăng cường hợp tác đa ngành

GS.TS.BS. Đặng Vạn Phước - Hiệu trưởng danh dự Trường Đại học Khoa học Sức khỏe cho biết, ước tính 14,9% dân số Việt Nam, tương đương khoảng 15 triệu người, mắc ít nhất một trong 10 rối loạn tâm thần phổ biến.

Với nhóm trẻ em và thanh thiếu niên, tỷ lệ này dao động từ 8 - 20%, trong đó các vấn đề thường gặp là rối loạn cảm xúc, lo âu, trầm cảm, tăng động giảm chú ý và rối loạn hành vi, như khó khăn trong quan hệ bạn bè, rối loạn hành vi ứng xử, rối loạn tăng động giảm chú ý.

Đã có nhiều giải pháp được phát triển nhằm giải quyết các vấn đề sức khỏe tâm thần ở trẻ em, từ khung chính sách - pháp lý như Thông tư về tư vấn tâm lý học đường năm 2023, Kế hoạch Hà Nội 2023 - 2030, đặt mục tiêu đến năm 2030 có 80% trẻ em có nguy cơ hoặc gặp vấn đề sức khỏe tâm thần được tiếp cận tư vấn, hỗ trợ tại trường học, cơ sở y tế và cộng đồng.

Tất cả các giải pháp đều khẳng định tầm quan trọng của phòng ngừa, phát hiện sớm và can thiệp đa ngành trong chăm sóc sức khỏe tâm thần cho trẻ em Việt Nam hiện nay.

“Hội thảo hôm nay là một minh chứng cụ thể cho tinh thần Nghị quyết 72-NQ/TW của Bộ Chính trị về tăng cường bảo vệ và nâng cao sức khỏe nhân dân, trong đó nhấn mạnh chăm sóc sức khỏe tâm thần, xây dựng môi trường học tập và làm việc cân bằng", GS Phước nói.

Lan tỏa sứ mệnh giáo dục - y tế - xã hội

Chia sẻ tại hội thảo, TS Lê Hoàng Dũng – Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn nhấn mạnh vai trò gắn kết giữa các lĩnh vực nhằm giúp con người phát triển toàn diện, cả về thể chất lẫn tinh thần.

“Không chỉ dừng lại ở việc can thiệp cho trẻ trong giai đoạn nhỏ, điều quan trọng hơn là giúp các em hình thành năng lực sống tốt, trọn vẹn và phát triển bền vững suốt cuộc đời”, ông nói.

Theo TS Dũng, sức khỏe tâm thần là vấn đề không thể tách rời khỏi môi trường học tập, gia đình và xã hội. Việc thúc đẩy hợp tác giữa các trường đại học, cơ sở y tế và tổ chức xã hội sẽ mở ra hướng đi mới trong đào tạo, nghiên cứu và ứng dụng thực tiễn, đặc biệt là trong chăm sóc trẻ rối loạn phát triển thần kinh.

TS Lê Minh Công, Giám đốc Chương trình Nghiên cứu và Hỗ trợ Sức khỏe tinh thần (Viện ISSH) - Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, cho hay rối loạn phát triển thần kinh đang trở thành thách thức sức khỏe cộng đồng toàn cầu.

TS Công cho biết, ở Việt Nam, dù đã có nhiều chuyển biến tích cực, nhưng lĩnh vực đánh giá và can thiệp trẻ rối loạn phát triển thần kinh vẫn đối mặt với không ít thách thức.

"Thiếu mô hình hợp tác đa ngành, thiếu nguồn nhân lực được đào tạo chuyên sâu về hoạt động trị liệu và phục hồi chức năng tâm lý, thiếu công cụ đánh giá chuẩn hóa, cùng với nhận thức của cộng đồng còn hạn chế.

Nhiều phụ huynh hiện nay đã chủ động đưa con đi khám sớm hơn, từ 18 đến 24 tháng tuổi thay vì 5 - 7 tuổi như trước. Tuy nhiên, việc phối hợp giữa gia đình và cơ sở chuyên môn vẫn chưa hiệu quả, trong khi năng lực của nhiều đơn vị cung cấp dịch vụ can thiệp còn chưa đồng đều", TS Công nhận định.

Từ thực tế đó, Hội thảo Quốc tế về Sức khỏe Tâm thần 2025 (MHC 2025) được tổ chức nhằm tạo diễn đàn kết nối các lĩnh vực y khoa, tâm lý, giáo dục và công tác xã hội, chia sẻ nghiên cứu, kinh nghiệm thực hành và giải pháp thực tiễn.

“Mục tiêu lớn nhất của chúng tôi là thúc đẩy hợp tác đa ngành trong đánh giá và can thiệp sức khỏe tâm thần, đặc biệt là đối với trẻ rối loạn phát triển thần kinh. Khi các ngành cùng ngồi lại, hiểu rõ vai trò và thế mạnh của nhau, chúng ta sẽ có cái nhìn toàn diện, thống nhất và hỗ trợ hiệu quả hơn cho cộng đồng", TS Công nhấn mạnh.