Những con cua này bụng mang đầy trứng, chuẩn bị sinh sản, được ngư dân đánh bắt trên biển và mang về các chợ bán cho các quán nhậu. Số lượng cua được giải thoát lần này tuy ít nhưng mang nhiều ý nghĩa, nhất là với những ngư dân có thói quen khai thác các loài hải sản quý hiếm nhân mùa sinh sản, để họ ý thức được vấn để bảo vệ nguồn lợi thủy sản, cũng là để phục vụ cho chính họ sau này.
Theo các nhà hải dương học, cua huỳnh đế được phân bổ nhiều ở các tỉnh phía Nam nước ta. Khu vực các tỉnh Nam Trung Bộ đến vùng biển Côn Đảo là nơi loại cua này xuất hiện nhiều nhất.
Từ tháng 3 đến tháng 6 hàng năm là thời kỳ sinh trưởng của cua huỳnh đế và cũng là giai đoạn mà ngư dân chú tâm đến việc đánh lưới, săn bắt loại cua này. Đây là loài thủy sản có giá rất cao, nếu trọng lượng mỗi con 1kg, sẽ có giá trên 1,5 triệu đồng. Vì giá cao nên ngư dân rất chú tâm săn bắt cua huỳnh đế mỗi khi ra khơi vào mùa này.
Ngày xưa, mỗi lần ngư dân bắt được loại cua này thường tiến cống cho vua chúa. Tên cua huỳnh đế có lẽ bắt nguồn từ động thái này. Vả lại, hình dáng cua với phần mai màu vàng rực rỡ, giống như một bộ áo giáp khiến người ta liên tưởng đến “hoàng bào” của vua.
Để tránh tình trạng số cua huỳnh đế vừa được giải thoát có thể bị bắt trở lại, nhóm thiện nguyện Team Light Charity đã bỏ cua vào thùng chuyên dụng, dùng ca nô chở ra xa bờ, chọn nơi có cát dưới đáy biển để thả, trả cua về đúng môi trường tự nhiên. Vài ba tháng sau, sẽ có hàng vạn con cua huỳnh đế con chào đời, bổ sung cho nguồn tài nguyên biển dần cạn kiệt.
Được biết, Ban Quản lý Khu Bảo tồn biển Lý Sơn và nhóm thiện nguyện Team Light Charity đã lùng tìm loại cua này từ các chợ và mua lại với giá cao. Không hiếm ngư dân đã tỏ ra ngạc nhiên trước việc làm “kỳ lạ” này của nhóm thiện nguyện nhưng sau khi được các tình nguyện viên này giải thích, họ đã hiểu ra vấn đề.
“Thông qua việc làm này, chúng tôi muốn nhắn nhủ bà con ngư dân cần có ý thức trong việc đánh bắt hải sản, nhất là các loài cá, cua vào thời kỳ sinh sản thì nên ngừng khai thác hoặc giải thoát chúng ngay sau khi đánh bắt được và phát hiện chúng đang mang thai” - một thành viên của đội thiện nguyện cho hay.
Không chỉ giải thoát cho cua huỳnh đế, các nhân viên của Khu Bảo tồn biển Lý Sơn cũng đã nhiều lần giải thoát cho đồi mồi, một loài hải sản quý hiếm, khi chúng bị mắc lưới của ngư dân và mang thương tích nặng trên cơ thể.
Nhiều nước trên thế giới, trong đó có các nước Đông Nam Á, họ cấm ngư dân khai thác hải sản vào thời điểm nhất định trong năm, nhất là thời kỳ sinh sản của các loài hải sản. Nước ta không những chưa ban hành luật này mà ngư dân còn khai thác hải sản theo kiểu tận diệt.
Vì vậy, việc giải thoát cho cua huỳnh đế hoặc cứu dăm bảy con đồi mồi cũng chỉ mang tính chất nhỏ lẻ nên không thể ngăn chặn hoàn toàn nạn khai thác tận diệt thủy - hải sản của ngư dân hiện nay.
