Theo đó, Điểm b, Khoản 2, Điều 19, Chương IV, Dự thảo Luật Giáo dục nghề nghiệp (sửa đổi) nêu rõ: “Giảng viên, giáo viên đồng cơ hữu là người đã được tuyển dụng ở một cơ quan, đơn vị không phải nhà trường trong hệ thống giáo dục quốc dân, được cơ sở giáo dục nghề nghiệp bổ nhiệm để đảm nhiệm chức danh giảng dạy các ngành, nghề chuyên môn đặc thù nếu đáp ứng chuẩn nghề nghiệp”.
Thực tế cho thấy, các trường nghề đang trong cảnh thiếu giáo viên/giảng viên trầm trọng, đặc biệt những ngành nghề đặc thù gắn liền với công nghệ mới hoặc thực tiễn sản xuất tại doanh nghiệp. Theo Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội (cũ), tỷ lệ nhà giáo giáo dục nghề nghiệp dạy tích hợp thấp (khoảng 50%), một bộ phận nhà giáo dạy lý thuyết hạn chế về kỹ năng nghề, nhà giáo dạy thực hành hạn chế kiến thức chuyên môn. Đây là thách thức lớn của đội ngũ trong việc đáp ứng đổi mới giáo dục nghề nghiệp khi yêu cầu có ít nhất 70% nhà giáo dạy được thực hành (dạy tích hợp).
Thời gian qua, để có giảng viên/giáo viên đáp ứng dạy thực hành, nhiều trường nghề đã đẩy mạnh thu hút nhân sự thỉnh giảng. Thế nhưng, đa số những người có đủ tiêu chuẩn để làm giảng viên thỉnh giảng lại đang làm việc ở các cơ quan khác, dẫn đến có khả năng xung đột về sử dụng lao động, bảo mật thông tin. Giảng viên thỉnh giảng lại làm việc mang tính thời vụ hoặc ngắn hạn, nên mức độ gắn kết với chiến lược đào tạo của nhà trường không cao, không được xem xét để tính chỉ tiêu khi tuyển sinh hay mở ngành mới.
Trong bối cảnh thị trường lao động thay đổi nhanh chóng và yêu cầu về chất lượng đào tạo ngày càng cao, việc Dự thảo Luật Giáo dục nghề nghiệp (sửa đổi) bổ sung giáo viên/giảng viên đồng cơ hữu vào đội ngũ là tín hiệu tích cực, được kỳ vọng sẽ giúp các trường nghề huy động tốt nguồn nhân lực giảng dạy.
Giáo viên/giảng viên đồng cơ hữu tuy không làm việc toàn thời gian, nhưng nếu có cam kết rõ ràng và lâu dài về chuyên môn sẽ rộng đường cho các trường thu hút nhân lực từ doanh nghiệp, đặc biệt trong mô hình đào tạo kép. Chức danh giáo viên/giảng viên đồng cơ hữu cũng được kỳ vọng sẽ tính vào chỉ tiêu tuyển sinh khi trường nghề mở ngành mới, rộng đường cho việc đào tạo đáp ứng nhu cầu xã hội.
Dù đón nhận tích cực nhưng một số lãnh đạo trường nghề cũng bày tỏ ít nhiều băn khoăn khi bổ sung vị trí giáo viên/giảng viên đồng cơ hữu trong nhà trường. Việc phân công, phân nhiệm chức danh này sẽ ra sao? Liệu có xảy ra tình trạng các trường hợp đồng giảng viên đồng cơ hữu chỉ trên danh nghĩa nhằm đáp ứng điều kiện mở ngành hoặc duy trì chương trình đào tạo, trong khi trên thực tế những người này không trực tiếp tham gia giảng dạy?
Nếu giáo viên/giảng viên đồng cơ hữu được tính vào chỉ tiêu tuyển sinh khi mở ngành mới, vậy số lượng, tỷ lệ chỉ tiêu như thế nào là phù hợp?... Tới đây nếu nhiều trường giảm tỷ lệ giáo viên/giảng viên cơ hữu và tăng vị trí giáo viên/giảng viên đồng cơ hữu sẽ tác động thế nào đến sự ổn định và phát triển đội ngũ?
Bổ sung vị trí giáo viên/giảng viên đồng cơ hữu sẽ là giải pháp quan trọng để giải quyết bài toán thiếu hụt nhân sự giảng dạy, đồng thời tăng kết nối nhà trường với doanh nghiệp, cập nhật công nghệ mới vào đào tạo. Do khái niệm về vị trí này hiện còn mới mẻ, nên thực tế có những băn khoăn là điều đương nhiên.
Để chính sách mới triển khai hiệu quả khi Luật Giáo dục nghề nghiệp được thông qua, rất cần có hướng dẫn chi tiết hơn về tiêu chuẩn, phân công, phân nhiệm cũng như các quy định về kiểm tra, đánh giá định kỳ đối với chức danh giáo viên/giảng viên đồng cơ hữu, nhằm bảo đảm chất lượng đội ngũ, nâng cao chất lượng đào tạo.