Những đổi mới mang tính tích cực

Học kỳ 1 năm học 2022-2023 đã đi đến chặng cuối khi các trường đang tiến hành kiểm tra, đánh giá cuối kỳ 1 với học sinh các khối lớp. Ghi nhận tại Trường THCS Nguyễn Trường Tộ (Đống Đa, Hà Nội), công tác giảng dạy và đánh giá thường xuyên các môn, trong đó có Ngữ văn được đặc biệt chú trọng.

Cô Hoàng Thanh Thủy - Hiệu trưởng nhà trường cho hay, toàn trường hiện có 2.425 học sinh đang theo học ở cả 4 khối. Dù đang trong quá trình xây dựng để mở rộng thêm về cơ sở vật chất, ban giám hiệu vẫn luôn quán triệt tới từng tổ/nhóm chuyên môn cần tập trung toàn lực để thực hiện Chương trình GDPT 2018 theo đúng kế hoạch.

Trong mỗi giờ học, các em học sinh đã được làm quen với phương pháp giảng dạy theo chương trình mới.

Ngay từ đầu năm học, các tổ bộ môn đã họp và thống nhất về cách thức triển khai chương trình mới để học sinh có thêm nhiều hoạt động trải nghiệm hơn. Trong quá trình thực hiện, mọi vướng mắc sẽ được đưa ra bàn thảo và rút kinh nghiệm nhằm đảm bảo theo đúng định hướng ban đầu.

Về công tác đổi mới phương pháp kiểm tra đánh giá, nhất là với môn Ngữ văn lớp 7, cô Hoàng Thanh Thủy cho hay, giáo viên đã lựa chọn và cho các ngữ liệu ngoài sách giáo khoa (SGK) vào bài kiểm tra theo chủ trương của Bộ GD&ĐT. Ngoài ra, để bắt kịp theo xu hướng mới, nhà trường cũng yêu cầu giáo viên đưa dần ngữ liệu mở hơn vào việc kiểm tra đánh giá học sinh các khối còn lại.

Học sinh Trường THCS Nguyễn Trường Tộ (Đống Đa, Hà Nội) đã hoàn thành bài kiểm tra cuối học kỳ 1 năm học 2022-2023.

Với vai trò Phó Hiệu trưởng phụ trách chuyên môn Trường THCS Nguyễn Trường Tộ, cô Lê Thúy Quỳnh cho rằng, việc đổi mới kiểm tra đánh giá giúp tăng cường tính tự học và rèn kỹ năng đọc cho học sinh. Cùng với việc tránh được tình trạng học tủ, học vẹt, đây cũng là cách giúp các em nâng cao năng lực nhận biết, hiểu đúng về đặc trưng của từng thể loại để áp dụng vào những dạng văn bản tương tự. Những thay đổi này cũng sẽ kích thích học sinh khám phá cái mới, không theo lối mòn. Rèn cho các em thói quen chủ động suy nghĩ trước một vấn đề mới, không thụ động vào bài giảng của thầy cô.

"Việc sử dụng ngữ liệu mở môn Ngữ văn cần phải xem xét có đảm bảo và phù hợp với yêu cầu về đánh giá hay không? Thực tế, các lớp ra đề nghị luận xã hội có sử dụng ngữ liệu trong thực tế. Trong đổi mới kiểm tra đánh giá không phải tái hiện kiến thức mà có thể giao cho học sinh dưới dạng các bài tập lớn, bài dự án qua các nhóm. Dự án phải rõ mục đích yêu cầu và quá trình, hiểu được các khâu phù hợp với định hướng chương trình SGK mới" - Hiệu trưởng Trường THCS Nguyễn Trường Tộ chia sẻ.

Ngữ liệu từ thực tế phải chuẩn

Cô Nguyễn Thị Nguyệt - Phó Hiệu trưởng Trường THCS Nguyễn Du (Nam Từ Liêm, Hà Nội).

"Ngoài ra, giáo viên cũng phải tích hợp nhiều kiến thức về xã hội, Lịch sử, Địa lý, Giáo dục công dân vào trong môn Ngữ văn để dạy học sinh. Đặc biệt, khi lấy ngữ liệu ngoài SGK, giáo viên cần đọc nhiều, có kiến văn rộng, cập nhật thông tin phong phú. Việc thẩm định ngữ liệu cũng là một khó khăn do yêu cầu về thể loại, phù hợp với tâm lý lứa tuổi; kho tư liệu tham khảo chưa nhiều, nguồn chưa phong phú", cô Nguyệt nói.

Là một trong những ngôi trường tiên phong về đổi mới trong quản lý và giảng dạy tại quận Nam Từ Liêm (Hà Nội), Trường THCS Nguyễn Du cũng đã hoàn tất việc kiểm tra cuối học kỳ 1 cho học sinh.

Cô Nguyễn Thị Nguyệt - Phó Hiệu trưởng nhà trường nhấn mạnh, trong mạch đổi mới về phương pháp giảng dạy chương trình mới, giáo viên hướng cho học sinh cách khai thác về kiến thức để vận dụng vào cuộc sống, nhất là khối 6, 7. Khi áp dụng phương pháp thuyết trình, thầy cô giúp học sinh tự khai thác và chủ động tìm hiểu bài.

Ví dụ, giáo viên có thể đưa câu hỏi về cầu thủ M-Bappe của đội tuyển quốc gia Pháp có hành động trao tặng tiền thưởng của mình sau khi kết thúc kỳ World's Cup 2022 cho trẻ em Châu Phi để các em phân tích, bình luận nhằm hình thành nhân cách và đức tính nhân văn.

Là giáo viên Ngữ văn của Trường THCS Nguyễn Du - Nam Từ Liêm, cô Nguyễn Thị Cẩm Vân khẳng định, nội dung trong chương trình SGK môn Ngữ văn mới có nhiều bài học phù hợp với học sinh. Riêng về phần kiểm tra, đánh giá với học sinh khối 6, 7 thì đã có ma trận đề trắc nghiệm. Việc này sẽ mất khá nhiều thời gian cho thầy cô trong thời gian đầu khi xây dựng đề cương. Tuy nhiên, đây là khâu cần thiết để có thể đa dạng hóa được bộ đề cho học sinh.

Các em học sinh đã bắt đầu được làm quen với hình thức kiểm tra Ngữ văn dùng ngữ liệu ngoài sách giáo khoa.

Ngoài ra, giữa SGK mới và cũ có sự giao thoa. Ở sách lớp 9 có phần văn bản ngoài SGK, việc làm quen không gặp nhiều khó khăn và các em thấy thú vị vì tiếp xúc với nhiều văn bản hơn. Bản thân mỗi giáo viên cũng hấp thụ được nhiều kiến thức mới. Cách ra đề của nhà trường không quá khó đánh đố học sinh.

Nói về cấu trúc đề Ngữ văn khối 6 và 7, cô Cẩm Vân cho biết, đề được ra theo tỉ lệ 6 (đọc hiểu) - 4 (viết tạo lập văn bản). Trong khi đề lớp 8, 9 vẫn theo form đề cũ nên sẽ khác. Giờ đây, giáo viên cho ngữ liệu mở vào đề nên học sinh không thể học vẹt, học tủ. Học theo thể loại và thuộc được phương pháp chung sẽ chú trọng hình thành kỹ năng cho học sinh để phân tích, làm bài. Đồng thời, định hướng thể loại, kỹ năng đọc hiểu văn bản, chú trọng cách thức tiếp cận văn bản cùng thể loại.