Thực tế đó càng khẳng định tầm quan trọng đặc biệt của công tác tư vấn học đường.
Thời gian qua, hoạt động tư vấn học đường đã có chuyển biến tích cực. Bộ GD&ĐT, sở GD&ĐT quan tâm chỉ đạo các nhà trường xây dựng kế hoạch, thành lập tổ tư vấn, bố trí nhân sự và không gian tư vấn, triển khai nhiều hình thức hỗ trợ học sinh.
Theo báo cáo, 100% cơ sở giáo dục đã thành lập tổ tư vấn học đường, 90% có phòng hoặc góc tư vấn riêng. Nhiều mô hình sáng tạo được triển khai: Tư vấn trực tuyến, hòm thư “Điều em muốn nói”, talkshow về sức khỏe tâm lý, mô hình “Trường học hạnh phúc”, tăng cường sức khỏe trong mùa thi… Một số trường còn ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong khảo sát, thiết lập quy trình tư vấn theo chuẩn ISO...
Tuy nhiên, so với tầm quan trọng, tính cấp thiết của công tác này, những kết quả đạt được còn khiêm tốn. Chưa nhiều học sinh tìm được sự hỗ trợ hiệu quả của nhà trường khi gặp phải các vấn đề sức khỏe tâm thần.
Sự quan tâm chưa thỏa đáng thể hiện rõ ở việc thiếu các nguồn lực, như: Vị trí việc làm, kinh phí, cơ sở vật chất, cơ chế phối hợp… Đặc biệt, việc thiếu chuyên trách, chỉ có nhân sự kiêm nhiệm khiến hoạt động tư vấn tâm lý trong trường học chưa chuyên nghiệp, ít hiệu quả. Một số nơi chưa có phòng tư vấn riêng biệt, hoặc được bố trí ở những khu vực chưa phù hợp.
Sự tồn tại song song của hai Thông tư (Thông tư số 31/2017/TT-BGDĐT hướng dẫn thực hiện công tác tư vấn tâm lý cho học sinh trong trường phổ thông; Thông tư số 33/2018/TT-BGDĐT hướng dẫn công tác xã hội trong trường học) với phạm vi, nội dung giao thoa cũng dẫn đến sự chồng chéo, khiến nhiều trường gặp lúng túng trong triển khai. Nhìn chung, thách thức trong triển khai hoạt động này ở cơ sở là thiếu nhân lực phù hợp và cơ chế chính sách cho người triển khai; thiếu nguồn lực và sự chuyên môn hóa.
Trong bối cảnh đó, sự ra đời của Thông tư số 18/2025/TT-BGDĐT ngày 15/9/2025 cùng những điểm mới quan trọng mang đến niềm tin vào sự cải thiện chất lượng hoạt động tư vấn học đường. Thông tư này đã hợp nhất, đồng bộ hóa các quy định trước đây, quy định rõ trách nhiệm của người đứng đầu cơ sở giáo dục, yêu cầu bố trí phòng tư vấn riêng tư, bổ sung cơ chế về nhân sự, tài chính và phối hợp liên ngành.
Đặc biệt, Thông tư 18 nhấn mạnh việc bố trí viên chức chuyên trách tư vấn học sinh, kế thừa quy định về vị trí việc làm, tiêu chuẩn chức danh nghề nghiệp và chế độ chính sách. Đây là nền tảng quan trọng để công tác tư vấn học đường dần đi vào thực chất, chuyên nghiệp và bền vững hơn.
Để Thông tư 18 thực sự đi vào cuộc sống, cần có sự phối hợp triển khai đồng bộ; bao gồm công tác chỉ đạo, hướng dẫn, kiểm tra giám sát của Bộ GD&ĐT và các địa phương; việc bố trí nguồn lực triển khai của các cơ sở giáo dục; sự hỗ trợ, đồng hành của cha mẹ phụ huynh và xã hội; sự phối hợp chặt chẽ của các bên liên quan.
Điểm mấu chốt vẫn nằm ở nhận thức. Không muốn sẽ tìm lý do, thực sự muốn sẽ tìm cách. Khi những người chịu trách nhiệm triển khai thực sự nhận thấy tầm quan trọng, tính cấp thiết của công tác này, họ sẽ nỗ lực tìm ra cách để biến khó khăn thành động lực, biến hạn chế thành giải pháp, để tư vấn học đường đi vào đời sống một cách hiệu quả, bền vững.
