Dẫu còn nhiều khó khăn, thiếu thốn, nhưng đội ngũ nhà giáo ở Trường Tiểu học Hà Huy Tập (xã Tâm Thắng, huyện Cư Jút, tỉnh Đắk Nông) vẫn miệt mài dạy “song ngữ” cho học sinh, với mục tiêu, phát huy và bảo tồn các giá trị văn hóa truyền thống.

Trong cái khó, ló cái khôn

Thầy Cao Xuân Hoàng - Hiệu trưởng Trường Tiểu học Hà Huy Tập, huyện Cư Jút chia sẻ, hơn 95% học sinh là người dân tộc. Vì vậy, triển khai dạy học song hành tiếng mẹ đẻ là điều kiện giúp các em học tốt tiếng Việt.

“Ở nhà, các em thường nói tiếng mẹ đẻ nên khi đến trường rất khó tiếp cận tiếng phổ thông (tiếng Việt). Chính vì thế, hơn 15 năm qua, các thầy, cô giáo đã tổ chức và duy trì việc dạy tiếng Ê đê cho học sinh trên địa bàn. Điều này giúp hàng chục nghìn học sinh học tốt chương trình phổ thông của Bộ GD&ĐT. Đồng thời, góp phần hình thành thói quen giữ gìn bản sắc văn hóa đặc trưng của dân tộc Ê đê”, thầy Hoàng nói.

Cũng theo thầy Hoàng, việc tổ chức và duy trì dạy học do thầy cô chủ động theo tinh thần, có cái gì dạy cái đó. Giáo viên tự lo liệu mọi thứ. Sách thì xin từ Sở GD&ĐT Đắk Lắk về photo lại để dạy. Người dạy thì tận dụng đội ngũ giáo viên địa phương, rồi động viên họ tự học, thiết kế chương trình dạy phù hợp với các em.

“Mong muốn lớn nhất của chúng tôi là các cơ quan quản lý sớm ban hành bộ sách giáo khoa tiếng Ê đê; có chính sách đào tạo, bố trí giáo viên, kinh phí tổ chức các hoạt động ngoại khóa… để thầy cô và học sinh thực hiện tốt hơn chương trình giáo dục theo tinh thần đổi mới”, thầy Hoàng tâm sự.

Cô H’ Gem HĐớk là người duy nhất dạy tiếng Ê đê tại trường tiểu học này từ năm 1996.

“Khi mới bắt đầu giảng dạy, tôi gặp nhiều khó khăn vì học sinh hay lẫn lộn giữa chữ viết Ê đê và phổ thông. Một khó khăn nữa hầu hết trẻ khi phát âm tiếng phổ thông thường không đúng thanh điệu. Thay vì đọc chữ “biết”, các em lại phát âm thành “biêt”…

Nhiều em phát âm sai, dẫn tới viết sai cả tên của mình. Để giải quyết vấn đề này, tôi tự soạn bài giảng dựa trên tài liệu xin từ Sở GD&ĐT Đắk Lắk. Tự mày mò nên mất nhiều thời gian mới giúp các em biết cách phân biệt khi phát âm”, cô H’ Gem HĐớk cho hay.

Thầy Cao Xuân Hoàng kiểm tra việc dạy học tiếng Ê đê.

Bảo tồn văn hóa truyền thống

Sau nhiều năm gắn bó với môn học, cô H’ Gem thấy rõ những chuyển biến tích cực của học sinh trong quá trình học.

“Tôi sử dụng ngôn ngữ mẹ đẻ (tiếng Ê đê) để giao tiếp nên học sinh mạnh dạn, chủ động hơn trong giờ học. Nếu em phát âm chưa chuẩn, bản thân sử dụng song song 2 ngôn ngữ để giải thích. Nhờ vậy, tỷ lệ học sinh khá, giỏi ở môn học này tương đối cao. Học tiếng Ê đê tốt cũng hỗ trợ cho các em học tập các môn học khác, đặc biệt là môn Tiếng Việt”, nữ giáo viên chia sẻ.

Còn theo thầy Hoàng, ở các tiết học tiếng Ê đê, không khí học tập luôn sôi nổi. Tương tác với cô giáo thường xuyên đã kích thích tư duy, rèn luyện ngôn ngữ, giúp các em học sinh đam mê học tập. “Điều quan trọng là các em tiếp thu được những nét đẹp của tiếng mẹ đẻ, từ đó nâng cao ý thức giữ gìn chữ viết của dân tộc. Chữ viết cũng là biểu hiện tinh hoa văn hóa của một cộng đồng dân tộc”, thầy Hoàng nhấn mạnh.

Em H’ O’Ran Byă, học sinh lớp 5B, hồ hởi khoe: “Ở buôn Nui của em, người lớn chỉ biết nói chứ không biết viết. Sau khi được học, biết viết chữ Ê đê, về nhà em hướng dẫn bố mẹ cùng học chữ viết. Em và các bạn còn hỏi bố mẹ và già làng về truyền thống văn hóa cồng chiêng… để hiểu hơn về nét đẹp của dân tộc”.

Tại huyện Cư Jút, ngoài Trường Tiểu học Hà Huy Tập thì Trường Tiểu học Y Jút, xã Tâm Thắng cũng duy trì môn học tiếng Ê đê cho học sinh. Theo ông Phạm Văn Hiệp, Trưởng phòng GD&ĐT, trung bình mỗi năm huyện Cư Jút có gần 500 học sinh ở 2 trường tiểu học trên được học tiếng Ê đê. Việc tổ chức và duy trì môn học này không chỉ có ý nghĩa trong việc giữ gìn tiếng nói, chữ viết dân tộc, mà còn giúp các em hiểu và bảo tồn bản sắc văn hóa của đồng bào, nâng cao chất lượng giáo dục vùng dân tộc thiểu số.