Liên quan đến việc cấp bù lại tiền học phí đã thu tăng trong các cơ sở giáo dục mầm non (GDMN), giáo dục phổ thông (GDPT) công lập ở học kỳ 1 vừa qua, ông Trần Văn Thức – Giám đốc Sở GD&ĐT tỉnh Thanh Hóa đã trao đổi với GD&TĐ về vấn đề này.

Vì sao tăng học phí?

Theo Giám đốc Sở GD&ĐT Thanh Hóa, trước đó, ngày 27/8/2021, Chính phủ ban hành Nghị định 81/NĐ-CP, yêu cầu các cơ sở giáo dục tăng học phí. Tuy nhiên, do dịch bệnh Covid-19, nên đến năm 2022, hầu hết HĐND các tỉnh đều ban hành Nghị quyết tăng học phí tùy theo điều kiện của địa phương, nhưng phải dựa trên khung của Chính phủ đưa ra.

Vì vậy, tháng 7/2022, HĐND tỉnh Thanh Hóa mới ban hành 287/2022/NQ-HĐND Quy định mức thu học phí đối với các cơ sở GDMN, GDPT công lập trên địa bàn tỉnh, từ năm học 2022 – 2023 đến năm học 2025 – 2026. Theo đó, học phí được xây dựng trên mức tăng lũy tiến mỗi năm là 5%.

Tuy nhiên, khi ngành GD Thanh Hóa vừa mới áp dụng tăng học phí được 1 học kỳ của năm học 2022-2023, thì Nghị quyết số 165/NQ-CP ngày 20/12/2022 của Chính phủ được ban hành, quy định về học phí đối với cơ sở giáo dục và đào tạo công lập năm học 2022-2023. Nghị định này quy định mức thu học phí năm học 2022-2023, mức thu học phí phải bằng mức của năm học 2021-2022.

Học sinh Trường Tiểu học Nguyễn Văn Trỗi, phường Ngọc Trạo, TP Thanh Hóa tập viết chữ thư pháp. Ảnh: Thế Lượng.

Do đó, ngày 17/1/2023, UBND tỉnh Thanh Hóa đã ban hành công văn về việc mức thu học phí đối với các cơ sở giáo dục và đào tạo công lập năm học 2022 – 2023. Ngày 19/1/2023, Sở GD&ĐT Thanh Hóa đã có công văn yêu cầu các cơ sở GDMN, GDPT công lập trong thời gian chờ văn bản hướng dẫn của cấp có thẩm quyền, thì giữ ổn định mức thu học phí học kỳ II năm học 2022 - 2023 bằng mức thu học phí của năm học 2021 - 2022.

Thế nhưng, ở thời điểm đó, các cơ sở GDMN, GDPT công lập trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa đã tiến hành thu học phí theo Nghị quyết mới của HĐND tỉnh và đã chi tiêu, quyết toán tài chính.

“Ngay sau khi có Nghị quyết 165/NQ-CP của Chính phủ, thì Sở GD&ĐT Thanh Hóa đã ban hành công văn hướng dẫn các cơ sở GDMN, GDPT công lập thực hiện thu học phí học kỳ 2 theo mức như năm học 2021-2022”, ông Thức khẳng định.

Cũng theo Giám đốc Sở GD&ĐT Thanh Hóa, sau kỳ nghỉ Tết Nguyên đán, các sở, ban, ngành đã thống nhất với Sở Tài chính là, tỉnh sẽ cân đối ngân sách để cấp bù phần thu thêm học phí của học kỳ 1 để trả lại cho phụ huynh học sinh.

Vì số tiền đó đã được chi cho hoạt động chuyên môn, nghiệp vụ, cơ sở vật chất và các hoạt động khác, cho nên bây giờ các nhà trường sẽ dùng số tiền mà ngân sách tỉnh cấp bù để trả lại phần học phí đã thu tăng thêm cho phụ huynh học sinh.

Ông Thức cũng cho biết thêm, nếu tính phần chênh lệch học phí của học kỳ 1 đã thu ở các cơ sở GDMN, GDPT công lập trên toàn tỉnh, thì số tiền này ước khoảng 67 tỷ đồng. Vì vậy, số tiền đó sẽ được trích từ quỹ chi sự nghiệp giáo dục.

Giờ ôn tập của học sinh Trường TH&THCS Sơn Lư, thị trấn Sơn Lư (Quan Sơn, Thanh Hóa). Ảnh: Thế Lượng.

Người đứng đầu ngành GD tỉnh Thanh Hóa cũng cho hay, ngày 10/3 vừa qua, Sở GD&ĐT Thanh Hóa đã có tờ trình gửi UBND tỉnh, về việc: Dự thảo sửa đổi mức thu học phí năm học 2022 - 2023 tại khoản 2 Điều 2 Nghị quyết 287/2022/NQ-HĐND và hỗ trợ phần chênh lệch tăng thêm mức thu học phí cho các cơ sở GDMN, GDPT công lập chưa tự đảm bảo chi thường xuyên.

Theo tờ trình, mức thu học phí đối với các cơ sở GDMN, GDPT công lập chưa tự bảo đảm chi thường xuyên, thì giữ ổn định mức thu năm học 2022-2023 bằng mức thu học phí năm học 2021-2022.

Đồng thời, Sở GD&ĐT Thanh Hóa cũng xây dựng các phương án đề nghị UBND tỉnh trích ngân sách từ quỹ chi sự nghiệp giáo dục để hỗ trợ các cơ sở giáo dục công lập phần chênh lệch tăng thêm học phí. Vì, số tiền đó đã được chi cho hoạt động chuyên môn, nghiệp vụ...để nhà trường hoàn trả cho phụ huynh học sinh...

Trình Ban Thường vụ Tỉnh ủy phương án hoàn trả học phí

Sau khi nhận được tờ trình của Sở GD&ĐT, ngày 16/3, UBND tỉnh Thanh Hóa đã có tờ trình gửi Ban Thường vụ Tỉnh ủy Thanh Hóa, về việc: Đề nghị “Sửa đổi mức thu học phí năm học 2022 - 2023 quy định tại Khoản 2 Điều 2 Nghị quyết số 287/2022/NQ-HĐND ngày 13/7/2022 và hỗ trợ phần chênh lệch tăng thêm mức thu học phí cho các cơ sở GDMN, GDPT công lập chưa tự đảm bảo chi thường xuyên”.

Trong tờ trình này, UBND tỉnh Thanh Hóa cũng xây dựng các phương án hỗ trợ phần chênh lệch cho các nhà trường để hoàn trả học phí đã thu tăng trong học kỳ 1 vừa qua cho phụ huynh học sinh.

Bên cạnh đó, UBND tỉnh cũng xây dựng mức thu học phí đối với các cơ sở GDMN, GDPT công lập trên địa bàn tỉnh chưa tự bảo đảm chi thường xuyên. Đề nghị giữ ổn định mức thu học phí năm học 2022 - 2023 bằng mức thu học phí của năm học 2021 - 2022 do HĐND tỉnh đã ban hành áp dụng tại địa phương.

Chăm sóc trẻ tại Trường Mầm non Thành Sơn (huyện Bá Thước, tỉnh Thanh Hóa). Ảnh: Thế Lượng.

Cụ thể, mức thu học phí năm học 2022-2023 đối với khu vực thành thị: Mầm non: Không bán trú 150.000 đ/trẻ/tháng; Có bán trú 195.000 đ/trẻ/tháng; Trung học cơ sở 120.000 đ/hs/tháng; Trung học phổ thông 155.000 đ/hs/tháng.

Đối với khu vực nông thôn: Mầm non không bán trú: 60.000 đ/trẻ/tháng; Có bán trú 80.000 đ/trẻ/tháng. Trung học cơ sở 50.000đ/hs/tháng; Trung học phổ thông 65.000đ /hs/tháng.

Đối với vùng dân tộc thiểu số và miền núi: Mầm non không bán trú: 30.000 đ/trẻ/tháng; Có bán trú 40.000đ/trẻ/tháng; Trung học cơ sở 25.000đ/hs/tháng; Trung học phổ thông 30.000đ/hs/tháng.

Cũng theo tờ trình, đối tượng hỗ trợ và trình tự thực hiện, như sau: Mức hỗ trợ cho các cơ sở GDMN, GDPT, GDTX công lập mức hỗ trợ 60% phần chênh lệch mức thu học phí của học kỳ I năm học 2022 - 2023 (tháng 9, 10, 11, 12) của Nghị quyết số 287/2022 của HĐND tỉnh, do các cơ sở giáo dục đã thu và quyết toán tài chính năm 2022. Dự kiến số tiền hỗ trợ là: 66.938.208.000 đồng.

Như vậy, các cơ sở giáo dục sử dụng mức 60% chênh lệch được hỗ trợ và 40% mức chênh lệch đang giữ lại đơn vị thực hiện cải cách tiền lương, để hoàn trả cho các đối tượng đã thu.

Cô và trò Trường TH&THCS thị trấn Mường Lát trong giờ học (Thanh Hóa). Ảnh: Thế Lượng.

UBND tỉnh Thanh Hóa cũng xây dựng phương án về trình tự thực hiện. Cụ thể: “Đối với các cơ sở GDMN,GDPT, GDTX trực thuộc huyện, thị xã, thành phố thì lập dự toán kinh phí phần chênh lệch tăng thêm đề nghị cấp bù. Sau đó, gửi về Phòng GD&ĐT tạo tổng hợp, thẩm định và trình các cấp có thẩm quyền phê duyệt quyết định hỗ trợ, cấp kinh phí cho các cơ sở giáo dục để thực hiện việc chi trả, quyết toán kinh phí theo quy định Luật Ngân sách và các văn bản hướng dẫn.

Đối với các cơ sở GDPT, GDTX trực thuộc Sở GD&ĐT, thì lập dự toán kinh phí phần chênh lệch tăng thêm đề nghị cấp bù. Sau đó, gửi Sở GD&ĐT tổng hợp, thẩm định, trình cấp có thẩm quyền phê duyệt quyết định hỗ trợ, cấp kinh phí cho các cơ sở giáo dục, để thực hiện việc chi trả, quyết toán kinh phí theo quy định Luật Ngân sách và các văn bản hướng dẫn.

Việc hoàn trả lại cho các đối tượng đã thu phần chênh lệch giữa mức thu học phí năm học 2022 – 2023, sẽ thực hiện đồng bộ trên toàn tỉnh”, tờ trình nêu.