Theo đó, trong giai đoạn 2010 - 2019, Nhóm đối thoại Việt - Mỹ về chất độc da cam/dioxin sẽ ưu tiên cho các dự án làm sạch đất bị nhiễm dioxin, phục hồi môi trường, hỗ trợ những người bị phơi nhiễm dioxin và gia đình họ.
 |
| Giai đoạn từ năm 1962 đến 1971, Mỹ đã phun, rải hơn 20 triệu galông (hơn 80 triệu lít) chất độc da cam trên khoảng 1/4 lãnh thổ miền Nam Việt Nam, hủy hoại môi trường sinh thái; ít nhất có 4,5 triệu người Việt Nam và 2,8 triệu quân nhân bị phơi nhiễm từ năm 1962 đến 1975 (ảnh tư liệu). |
Bản Tuyên bố nêu rõ, trong vòng 35 năm kể từ sau cuộc chiến, hai nước đã đạt được những kết quả đáng kể trong việc xây dựng mối quan hệ hữu nghị. Tuy nhiên, đến giờ dư âm của cuộc chiến vẫn còn tác động đến cuộc sống của hàng triệu người Việt Nam và Mỹ. Những đối tượng này bao gồm những người bị ảnh hưởng một cách trực tiếp và gián tiếp từ trong chiến tranh và cả hiện tại do việc phun, rải chất độc da cam và các chất làm rụng lá ở nông thôn miền Nam Việt Nam…
Quá khứ nghiệt ngã này đã làm cản trở mối quan hệ đã được cải thiện giữa Mỹ với Việt Nam. Các vấn đề về trách nhiệm, sự nhận thức và độ tin cậy về dữ liệu đã làm nảy sinh các tranh cãi gay gắt, cản trở đến công việc nghiên cứu và hoạt động khắc phục hậu quả…
Chúng tôi kêu gọi LHQ chung tay với người Việt Nam tài trợ cho một nỗ lực nhân đạo và toàn diện để giải quyết hậu quả chất độc da cam/dioxin ở Việt Nam.
Bản Tuyên bố cũng đưa ra một Bản kế hoạch hành đọng gồm 3 giai đoạn để đạt được 2 mục tiêu chính trong 10 năm tới là: Làm sạch đất bị nhiễm dioxin và khắc phục hệ sinh thái đã bị tàn phá; Mở rộng các dịch vụ cung cấp cho người khuyết tật có liên quan đến chất độc da cam/dioxin, và những người bị các khuyết tật khác và gia đình của họ.
Tại cuộc họp báo, ông Ngô Quang Xuân, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Đối ngoại của Quốc hội, đồng trưởng nhóm đối thoại cho biết, nhóm sẽ nâng cao nhận thức của xã hội, nhất là trong các giới chức và nhân dân Mỹ; huy động mọi nguồn lực có thể để hỗ trợ giải quyết vấn đề chất độc da cam/dioxin ở Việt Nam.
Cũng theo ông Xuân, nhóm đã đề ra kế hoạch hành động gồm ba giai đoạn trong khoảng 10 năm, dự kiến kinh phí hoạt động khoảng 300 triệu USD, với hai ưu tiên chính là sức khỏe con người và môi trường.
Đánh giá tình hình chung về vấn đề chất độc da cam/dioxin ở Việt Nam, Nhóm đối thoại nêu rõ giai đoạn từ năm 1962 đến 1971, Mỹ đã phun, rải hơn 20 triệu galông (hơn 80 triệu lít) chất độc da cam trên khoảng 1/4 lãnh thổ miền Nam Việt Nam, hủy hoại môi trường sinh thái; ít nhất có 4,5 triệu người Việt Nam và 2,8 triệu quân nhân bị phơi nhiễm từ năm 1962 đến 1975.
Đến thời điểm này, các nghiên cứu đã đưa ra 28 điểm nóng là các vùng miền bị ô nhiễm dioxin, đặc biệt là chất độc da cam chứa dioxin có liên quan đến nhiều loại bệnh tật hiểm nghèo cho người bị phơi nhiễm.
Nhóm đối thoại kêu gọi có sự tài trợ đầy đủ, nhất là từ phía Mỹ để giải quyết một cách cơ bản vấn đề da cam/dioxin - một vấn đề lớn còn tồn tại trong quan hệ Mỹ-Việt, nhằm khẳng định và tăng cường mối quan hệ đang trên đà phát triển tốt đẹp giữa hai nước.
Mặc dù Chính phủ và nhân dân Việt Nam đã có nhiều nỗ lực giải quyết những tàn dư của chất độc da cam, nhiều tổ chức của Mỹ và các nước khác, các tổ chức quốc tế, các tổ chức xã hội dân sự đã hỗ trợ những nỗ lực này, tuy nhiên vấn đề quá phức tạp, đòi hỏi những nguồn lực rất lớn.
Nhóm đối thoại cho rằng Chính phủ Mỹ nên đóng vai trò chính trong việc đáp ứng các chi phí này, cùng với các nhà tài trợ công và tư nhân khác, bổ sung cho sự đầu tư các nguồn lực từ Chính phủ và nhân dân Việt Nam.
Nhóm đối thoại có 10 thành viên, gồm 5 thành viên phía Việt Nam và 5 thành viên phía Mỹ. Cũng trong ngày 16/6, tại thủ đô Washington của Mỹ, 5 thành viên Nhóm đối thoại phía Mỹ cũng họp báo công bố Bản tuyên bố và Chương trình hành động giai đoạn 2010 - 2019.
Quang Anh
