Ngày 19/10/2021, Ủy ban Xã hội đã gửi đến Quốc hội Báo cáo thẩm tra Báo cáo của Chính phủ về công tác phòng, chống dịch bệnh Covid-19 và tình hình thực hiện Nghị quyết 30. Về cơ bản, Ủy ban nhất trí với báo cáo của Chính phủ.
Theo đó, về thực hiện nghị quyết 30/2021/QH15, Ủy ban thấy rằng, Chính phủ đã tiếp tục chủ động, linh hoạt áp dụng các biện pháp phòng, chống dịch thông qua việc kịp thời trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội ban hành về một số nội dung khác luật hoặc luật chưa quy định hoặc vượt thẩm quyền.
Ngoài ra, Chính phủ đã chủ động, khẩn trương, kịp thời ban hành trên 100 văn bản chỉ đạo, điều hành để đáp ứng yêu cầu cấp bách trong phòng, chống dịch với mục tiêu bảo đảm sức khỏe, tính mạng của Nhân dân lên trên hết và trước hết.
Tuy nhiên, Ủy ban thấy rằng: các văn bản hướng dẫn, trả lời của các Bộ, ngành trung ương để giải quyết các vấn đề, vướng mắc, phát sinh ở địa phương đôi khi còn chậm. Có văn bản chưa phù hợp với tình hình thực tiễn.
Vẫn còn tình trạng văn bản của chính quyền địa phương chưa bảo đảm tính thống nhất với hướng dẫn của Trung ương và chưa thống nhất, đồng bộ giữa các cấp chính quyền địa phương, giữa các địa phương. Một số trường hợp làm phát sinh thủ tục hành chính mới, chưa phù hợp với quy định pháp luật.
Về công tác phòng, chống dịch Covid-19, Ủy ban thấy rằng, trong thời gian qua đã đạt được những kết quả quan trọng, cơ bản kiểm soát được dịch bệnh. Ủy ban cơ bản thống nhất với Báo cáo của Chính phủ và có một số ý kiến về công tác phòng, chống dịch tại một số ngành, lĩnh vực.
Về công tác y tế: Chính phủ đã chỉ đạo ngành y tế phối với các bộ, ngành khác để triển khai nhiều giải pháp đồng bộ trong phòng, chống dịch, triển khai nhiều giải pháp nhằm đảm bảo có đủ nguồn vaccine tiêm cho nhân dân. Cán bộ, nhân viên y tế không quản ngại vất vả, hiểm nguy, luôn đi đầu trong phòng chống dịch.
Tuy nhiên, việc ứng phó với đợt dịch thứ 4 bộc lộ nhiều hạn chế, nhất là về hạn chế của hệ thống y tế, đặc biệt là y tế cơ sở, y tế dự phòng.
Ngoài ra, công tác đánh giá nguy cơ, dự báo tình hình dịch bệnh chưa sát, chưa thực hiện nguyên tắc cách ly tạm thời ngay từ đầu để làm xét nghiệm rộng, căn cứ vào kết quả xét nghiệm để thu hẹp phạm vi cách ly. Trong khi nguồn nhân lực hạn chế thì chưa huy động hiệu quả sự tham gia của y tế tư nhân. Nhiều loại thuốc dùng cho điều trị bệnh nhân Covid-19 chưa được bảo hiểm y tế thanh toán.
Các cơ sở y tế hạn chế mua sắm, đấu thầu thuốc, trang thiết bị, vật tư y tế do sợ trách nhiệm. Việc tổ chức thực hiện chế độ, chính sách đối với lực lượng tuyến đầu tham gia chống dịch còn lúng túng, có lúc, có nơi còn chưa kịp thời.
Về bố trí nguồn lực: Ủy ban thấy rằng, nhu cầu kinh phí cho phòng, chống dịch trong thời gian tới dự báo là lớn nhưng nguồn huy động từ xã hội giảm dần. Chính vì vậy, ngân sách nhà nước vẫn sẽ vẫn là nguồn lực chính.
Về sản xuất kinh doanh và lao động - việc làm: Ủy ban thấy rằng, trước thực trạng dịch bệnh có tác động bất lợi tới hoạt động sản xuất, kinh doanh, Chính phủ đã kịp thời ban hành nhiều cơ chế, chính sách và giải pháp nhằm hỗ trợ cho các doanh nghiệp, người dân, người lao động bị ảnh hưởng bởi dịch COVID-19.
Tuy nhiên, vẫn còn một số vấn đề cần quan tâm như: Doanh nghiệp rút khỏi thị trường và ngừng kinh doanh với số lượng lớn. Thị trường lao động khu vực chính thức có xu hướng thu hẹp, lực lượng lao động phi chính thức bị mất việc làm, phải tạm ngừng làm việc chiếm tỉ lệ lớn. Có nguy cơ đứt gãy chuỗi cung ứng lao động trong và sau các làn sóng dịch; Một số ý kiến cho rằng việc áp dụng phương thức “3 tại chỗ”, “1 cung đường 2 điểm đến” tại một số nơi còn chưa thực sự phù hợp, làm tăng gánh nặng, chi phí cho doanh nghiệp.
Các doanh nghiệp nhỏ và vừa có tiến độ phục hồi chậm, khả năng tiếp cận các chính sách hỗ trợ tín dụng, các gói hỗ trợ dành cho doanh nghiệp còn khó khăn, khả năng hấp thu vốn ngân hàng của các doanh nghiệp là rất yếu do giãn cách quá lâu.
Về an sinh xã hội: Chính phủ đã triển khai các biện pháp nhằm đảm bảo an sinh xã hội, tổ chức vận động, huy động sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc và các nguồn lực xã hội của các tổ chức, cá nhân trong nước và nước ngoài cho hoạt động phòng, chống dịch.
Ủy ban cho rằng, tác động về mặt xã hội của đại dịch rất lớn và chưa được đánh giá đầy đủ. Có tình trạng lao động tự do phản ánh chưa tiếp cận được chính sách hỗ trợ của Nhà nước. Có lúc, có nơi đã xuất hiện tình trạng đói và thiếu đói trong số đối tượng “mắc kẹt” tại các địa bàn phong tỏa, giãn cách. Có xấp xỉ 2.100 trẻ em mồ côi do dịch bệnh. Nhiều em trong số này có nguy cơ không được bảo đảm phát triển toàn diện.
Về an ninh trật tự và tệ nạn xã hội: Trước diễn biến phức tạp của dịch Covid-19, Chính phủ đã chỉ đạo các bộ, ngành và chính quyền địa phương ban hành các kế hoạch, phương án đảm bảo an ninh, trật tự, an toàn xã hội.
Tuy nhiên, một số tội phạm, tệ nạn mới hoặc đã có từ trước nhưng diễn biến phức tạp hơn như tình trạng tuyên truyền chống phá Đảng, Nhà nước; thông tin sai sự thật về dịch Covid-19; lừa đảo trên không gian mạng; kinh doanh mua bán thuốc, thiết bị y tế giả; tăng nguy cơ bạo lực đối với phụ nữ và trẻ em; tệ nạn ma túy diễn biến phức tạp... Có tình trạng lợi dụng chức vụ quyền hạn để trục lợi trong công tác phòng, chống Covid-19.
Về giáo dục - đào tạo: Để thích ứng với đại dịch Covid-19 và đảm bảo quyền học tập của học sinh, sinh viên, Chính phủ đã linh hoạt triển khai các hình thức học tập trực tuyến, học qua truyền hình, các kỳ thi tốt nghiệp trung học phổ thông, khai giảng năm học mới phù hợp với yêu cầu giãn cách xã hội. Đồng thời phát động và thực hiện hiệu quả Chương trình “Sóng và máy tính cho em”.
Mặc dù vậy, việc triển khai hình thức học trực tuyến còn một số khó khăn, bất cập cả từ phía nhà trường, giáo viên, học sinh và gia đình, chất lượng khó đảm bảo, có nguy cơ gây ra một số hệ lụy không tốt cho trẻ em. Hạn chế việc thực hành của học sinh, sinh viên.
Về truyền thông và ứng dụng công nghệ thông tin: Ủy ban thấy rằng, Chính phủ về cơ bản đã làm tốt công tác thông tin, tuyên truyền, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin trong phòng, chống dịch bảo đảm kết nối, liên thông, thuận lợi khi sử dụng và an ninh, an toàn thông tin trong phòng, chống dịch.
Tuy nhiên, một vài địa phương chưa làm tốt công tác thông tin, tuyên truyền khi ban hành văn bản hướng dẫn, làm cho người dân bị động, bất ngờ, không có thời gian thích ứng. Thông tin xấu, độc, thiếu chính xác trên các trang mạng xã hội còn khó kiểm soát. Thiếu sự kết nối, chia sẻ giữa các ứng dụng công nghệ thông tin. Tỷ lệ người dân cài đặt ứng dụng, chủ động khai báo y tế qua ứng dụng còn thấp.
