Trong một bước đột phá kết hợp giữa công nghệ quân sự và khảo cổ học dưới nước, một tàu lặn không người lái của Hải quân Pháp đã phát hiện xác một con tàu buôn thời Phục hưng ở độ sâu kỷ lục 2.567 mét ngoài khơi Saint-Tropez, miền nam nước Pháp.
Con tàu có tên tạm gọi là Camarat 4 được xác định là một tàu buôn Ý thế kỷ 16, hiện là xác tàu được phát hiện ở độ sâu lớn nhất từng được ghi nhận trong vùng biển thuộc chủ quyền nước Pháp.
Phát hiện khảo cổ dưới đáy biển sâu kỷ lục
Camarat 4 ban đầu được phát hiện qua tín hiệu sonar như một "vật thể lớn không xác định", sau đó được xác nhận nhờ hình ảnh độ phân giải cao và khảo sát bằng thiết bị lặn điều khiển từ xa (ROV).
Con tàu dài khoảng 30 mét, rộng 7 mét, gần như nguyên vẹn và có hàng hóa chưa bị xáo trộn. Các nhà khảo cổ tìm thấy gần 200 bình gốm Liguria, một mỏ neo, các thanh sắt, súng pháo và những đĩa men vàng được xếp ngay ngắn ở đáy biển.
Mặc dù có một số dấu vết ô nhiễm hiện đại như chai nhựa, lưới đánh cá và lon bia, giá trị khảo cổ của con tàu vẫn được đánh giá là vô cùng quý báu. Giới chuyên môn gọi đây là "viên nang thời gian" lưu giữ nguyên trạng thương mại biển thời Phục hưng.
Hàng hóa phản ánh mạng lưới thương mại Phục hưng
Những hiện vật gốm có in ký hiệu “IHS” (chữ viết tắt tên Chúa Jesus trong tiếng Hy Lạp), hoa văn hình học và hoa lá phù hợp với phong cách gốm Liguria giữa thế kỷ 16.
Kiểu dáng và kết cấu tàu cho thấy đây nhiều khả năng là tàu buôn của các thủy thủ vùng Liguria hoặc Genoa, thường do các thành viên trong cùng gia đình hoặc làng vận hành.
Các tàu kiểu này là xương sống trong hệ thống thương mại biển của Ý thời Phục hưng, thường chở rượu vang, dầu ô liu, sắt và gốm sứ đến Corsica, Sardinia và các vùng ven Địa Trung Hải.
Một bước ngoặt cho khảo cổ học dưới nước châu Âu
Lô sắt trên tàu gồm nhiều thanh sắt, thường được gói bằng vật liệu hữu cơ để chống ăn mòn và phân phối đến các thợ rèn địa phương làm công cụ, vũ khí hoặc nông cụ. Việc chở đa dạng mặt hàng như gốm và sắt là chiến lược giúp giảm thiểu rủi ro thương mại khi thị trường biến động.
Camarat 4 được xếp cùng các xác tàu nổi tiếng khác ở Địa Trung Hải như tàu Genoese Lomellina (1516) hay tàu Đan Mạch Sainte-Dorothéa (1693).
Một ví dụ gần đây là tàu Santo Spirito và Santa Maria di Loreto của Cộng hòa Ragusa, chìm gần Genoa năm 1579 với hơn 2.000 tấn hàng hải quân.
Phát hiện Camarat 4 là cột mốc quan trọng trong khảo cổ học dưới nước, đồng thời là minh chứng mạnh mẽ cho di sản hải quân rực rỡ của các quốc gia cộng hòa thời Phục hưng.
Sự kết hợp giữa các nền tảng phát hiện tiên tiến và đánh giá khảo cổ học có phương pháp đã tạo ra khả năng tiếp cận chưa từng có đối với một chương lịch sử Địa Trung Hải bị ẩn dưới 2,5 km nước biển trong gần 5 thế kỷ.
