Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 12/6 cho biết Washington đang di chuyển nhân sự khỏi Trung Đông vì "có thể là nơi nguy hiểm", đồng thời nhấn mạnh Mỹ sẽ không cho phép Iran sở hữu vũ khí hạt nhân.
Theo Reuters, quyết định này diễn ra trong bối cảnh căng thẳng gia tăng tại khu vực. Mỹ đang chuẩn bị sơ tán một phần nhân sự tại Đại sứ quán ở Iraq, cho phép thân nhân quân nhân rời khỏi các địa điểm ở Trung Đông như Bahrain và Kuwait.
Bốn nguồn tin Mỹ và 2 nguồn tin Iraq không tiết lộ cụ thể lý do an ninh dẫn tới quyết định sơ tán, nhưng thông tin này đã khiến giá dầu tăng hơn 4%, với dầu Brent giao dịch ở mức 69,18 USD/thùng (khoảng 1,77 triệu VND/thùng).
Bộ Ngoại giao Mỹ đã cập nhật khuyến cáo du lịch toàn cầu, nêu rõ: “Ngày 11/6, Bộ Ngoại giao đã yêu cầu rút nhân sự chính phủ Mỹ không thuộc diện khẩn cấp do căng thẳng khu vực gia tăng.”
Một quan chức Mỹ nói Bộ Quốc phòng đã cho phép người thân quân nhân rút khỏi khu vực Trung Đông, đặc biệt là tại Bahrain - nơi có số lượng lớn thân nhân đóng quân.
Trong khi đó, một quan chức khác cho biết chưa có thay đổi nào đối với hoạt động tại căn cứ không quân Al Udeid ở Qatar - căn cứ quân sự lớn nhất của Mỹ ở Trung Đông.
Đại sứ quán Mỹ tại Kuwait cũng tuyên bố vẫn hoạt động bình thường và chưa thay đổi nhân sự.
Căng thẳng khu vực leo thang khi các nỗ lực đạt thỏa thuận hạt nhân giữa Mỹ và Iran bị đình trệ. Ông Trump nhiều lần cảnh báo sẽ tấn công Iran nếu các cuộc đàm phán thất bại.
Trong một cuộc phỏng vấn mới đây, ông cho biết ông ngày càng nghi ngờ Iran sẽ chấp nhận ngừng làm giàu uranium - điều kiện tiên quyết của Mỹ.
Cùng ngày, Bộ trưởng Quốc phòng Iran Aziz Nasirzadeh cảnh báo sẽ tấn công các căn cứ Mỹ trong khu vực nếu bị tấn công trước.
Bộ Quốc phòng Anh cũng cảnh báo các tàu thuyền cần thận trọng khi đi qua Vịnh Ba Tư, Vịnh Oman và eo biển Hormuz – những tuyến hàng hải trọng yếu giáp Iran – do nguy cơ leo thang quân sự.
Anh cho biết sẽ tiếp tục theo dõi tình hình và đánh giá lại tình trạng Đại sứ quán tại Iraq nếu cần thiết.
Hiện có khoảng 2.500 binh sĩ Mỹ đồn trú tại Iraq – quốc gia hiếm hoi có quan hệ với cả Mỹ lẫn Iran ở Trung Đông. Căng thẳng ở Iraq tăng từ sau cuộc chiến Gaza tháng 10/2023, khi các nhóm vũ trang thân Iran nhiều lần tấn công binh sĩ Mỹ, dù tình hình đã tạm lắng thời gian gần đây.
Năm ngoái, Israel và Iran 2 lần trực tiếp giao tranh bằng tên lửa và UAV bay qua không phận Iraq. Ngoài ra, Israel cũng thường xuyên không kích các mục tiêu thân Iran tại Iraq và Syria.
Hiện Mỹ đã tăng cường hiện diện quân sự tại Trung Đông trong các tháng gần đây, từng triển khai oanh tạc cơ B-2 và kéo dài thời gian hoạt động của tàu sân bay thứ 2 (đã rút sau đó).
Vòng đàm phán hạt nhân tiếp theo giữa Mỹ và Iran dự kiến diễn ra trong vài ngày tới, với việc Iran sẽ đưa ra đề xuất phản hồi sau khi từ chối đề nghị trước đó của Washington.
Một quan chức cấp cao Iran nói với Reuters rằng mối đe dọa quân sự luôn là một phần trong chiến thuật đàm phán của Mỹ. "Bất kỳ hành động quân sự nào chống lại Iran, dù từ Mỹ hay Israel, đều sẽ kéo theo hậu quả nghiêm trọng."
Phái bộ Iran tại Liên Hợp Quốc viết trên X: “Những lời đe dọa về 'sức mạnh áp đảo' không thay đổi được thực tế: Iran không tìm kiếm vũ khí hạt nhân và chủ nghĩa quân sự của Mỹ chỉ làm bất ổn thêm khu vực."
Tuyên bố này được đưa ra không lâu sau khi Tướng Michael “Erik” Kurilla – Tư lệnh Bộ Chỉ huy Trung tâm Mỹ – nói ông đã trình lên Tổng thống “một loạt phương án” để ngăn chặn Iran có vũ khí hạt nhân.
Ông Kurilla đã hoãn phiên điều trần trước Quốc hội Mỹ dự kiến diễn ra ngày 13.6 vì tình hình căng thẳng ở Trung Đông.
