Sinh sống ở vùng sâu, vùng xa, điều kiện kinh tế còn nhiều khó khăn nhưng đồng bào dân tộc thiểu số tại Vĩnh Phúc vẫn luôn quan tâm, huy động nguồn lực, đẩy mạnh phong trào khuyến học, khuyến tài, xây dựng xã hội học tập. Với họ, giáo dục là con đường ngắn nhất để cải thiện và nâng cao chất lượng cuộc sống.

Chuyển biến tích cực

Với nhiều cách làm sáng tạo, phong trào khuyến học, khuyến tài trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số của Vĩnh Phúc đã đạt những kết quả tích cực, góp phần đáng kể vào việc nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài.

Những năm qua, bên cạnh thực hiện nhiều chính sách, đề án phát triển kinh tế ‐ xã hội vùng miền núi, Vĩnh Phúc đã quan tâm, ban hành nhiều chính sách phát triển vùng đồng bào dân tộc thiểu số như xây dựng trường học; đầu tư cơ sở vật chất, đội ngũ cán bộ, giáo viên; hỗ trợ sách, bút, gạo cho học sinh…

Đến nay, tại 14 xã, thị trấn thuộc các huyện, thành phố Lập Thạch, Sông Lô, Tam Đảo, Bình Xuyên, Phúc Yên có đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống đều có đủ trường thuộc các bậc học mầm non, tiểu học và THCS. Cơ sở hạ tầng, cơ sở vật chất, trang thiết bị tại các trường học ngày càng khang trang. Đội ngũ cán bộ, giáo viên cơ bản đủ về số lượng, chất lượng, đáp ứng nhu cầu dạy học...

Đạo Trù là xã miền núi nằm ở phía Tây Bắc của huyện Tam Đảo với khoảng 17 nghìn nhân khẩu (trong đó người Sán Dìu chiếm 85,1%). Tuy đời sống kinh tế, xã hội của bà con còn nhiều khó khăn nhưng Đạo Trù được đánh giá có nhiều cách làm hiệu quả trong phong trào khuyến học.

Để tạo chuyển biến từ nhận thức đến hành động của cán bộ, đảng viên, các ban, ngành, đoàn thể và nhân dân về công tác khuyến học, khuyến tài, xây dựng xã hội học tập, Hội Khuyến học xã Đạo Trù đã thực hiện nhiều giải pháp hoạt động hiệu quả.

Phó Chủ tịch Hội Khuyến học xã Đạo Trù Nguyễn Thị Tư cho biết, hiện xã có 19 chi hội và 7 ban khuyến học với tống số gần 2.500 hội viên. Thời gian qua, các chi hội khuyến học luôn làm tốt vai trò nòng cốt trong việc phối hợp với Mặt trận, các ban ngành, đoàn thể từ xã đến thôn thực hiện nhiều phong trào, hoạt động thiết thực góp phần khơi dậy và phát huy truyền thống hiếu học lâu đời của xã nhà.

Trong đó, việc xây dựng mô hình “Cộng đồng học tập” đã được triển khai sâu rộng và thu hút nhiều hộ gia đình, các thôn và các dòng họ tham gia. Đến nay, toàn xã có 1.826/1.850 hộ gia đình đăng ký đạt “Gia đình học tập”, chiếm tỷ lệ 98,7%; có 16/19 lượt dòng họ đăng ký và đạt “Dòng họ hiếu học”; 13/13 cộng đồng đăng ký và đạt “Cộng đồng khuyến học”…

Hàng năm, Hội Khuyến học xã phối hợp với các thôn và ngành GD‐ĐT tuyên truyền đến cán bộ, giáo viên, học sinh, phụ huynh học sinh các chủ trương, đường lối của Đảng và Nhà nước về giáo dục, tầm quan trọng của việc học tập suốt đời. Đồng thời chủ động phối hợp với Đoàn Thanh niên, Hội Phụ nữ… vận động học sinh ra lớp. Nhờ vậy, tỷ lệ trẻ em đi học chuyên cần luôn đạt ở mức cao.

Chia sẻ tại buổi trao thưởng cho học sinh có thành tích cao trong học tập năm học 2021 ‐ 2022 do UBND xã Đạo Trù phối hợp với Hội Khuyến học xã tổ chức, em Đinh Công Sơn, người dân tộc Sán Dìu, học sinh Trường THCS Đạo Trù, cho biết: “Năm học vừa qua, em đoạt giải Nhất tại kỳ thi học sinh giỏi môn Lịch sử lớp 8, giải Nhì thi học sinh giỏi vượt cấp môn Lịch sử lớp 9 cấp huyện. Em rất vui khi được nhận phần thưởng bởi đây là động lực để em cố gắng học tập, đạt thành tích cao hơn nữa”.

Tặng xe cho học sinh có hoàn cảnh khó khăn vươn lên trong học tập tại Trường THCS Đạo Trù.

Một điển hình về phong trào khuyến học, khuyến tài vùng DTTS khác là xã Quang Yên, huyện Sông Lô. Với địa hình miền núi, có hơn 20% dân số là đồng bào dân tộc Cao Lan, Quang Yên còn nhiều khó khăn về đời sống, vì vậy, ngoài phát triển kinh tế xã Quang Yên tích cực đẩy mạnh công tác khuyến học, khuyến tài, xây dựng xã hội học tập.

Phó Chủ tịch UBND, Chủ tịch Hội Khuyến học xã Quang Yên Vi Đình Quang thông tin: Ban chỉ đạo xây dựng xã hội học tập, Hội Khuyến học và người uy tín đã phát huy tinh thần nhiệt huyết, ý thức trách nhiệm đến từng hộ dân, nhất là các thôn vùng sâu để tuyên truyền về vai trò, ý nghĩa của phong trào khuyến học, khuyến tài, xây dựng xã hội học tập; vận động cán bộ, đảng viên, nhân dân xây dựng tủ sách gia đình, kết nối mạng Internet để phục vụ cho việc học tập suốt đời.

Ông Hoàng Giang Lâm, người dân tộc Cao Lan, thôn Xóm Mới, xã Quang Yên, cho biết: “Gia đình tôi luôn ý thức về việc không ngừng học tập, nâng cao kiến thức để đáp ứng nhu cầu công việc.

Tôi đã đi đến nhiều vùng dân tộc thiểu số của các tỉnh,thành phố để giao lưu, tìm hiểu các làn điệu dân ca và nỗ lực bảo tồn làn điệu Sình ca của dân tộc Cao Lan. Con, cháu tôi cũng nỗ lực học tập để lao động, sản xuất, phát triển kinh tế, nâng cao chất lượng cuộc sống”.

Nhờ các hoạt động phong phú, nhận thức về công tác khuyến học, khuyến tài của nhân dân trong xã có nhiều chuyển biến tích cực, ý thức tham gia học tập, học tập suốt đời được nâng lên, đời sống kinh tế, xã hội được cải thiện.

Đến nay, Quang Yên có hơn 1.700 hội viên khuyến học,chiếm 18% dân số toàn xã, hơn 1.250 gia đình tham gia đóng góp quỹ khuyến học, đạt 73%; chất lượng giáo dục đứng top 5 của huyện; hơn 90% gia đình có kết nối Internet phục vụ việc học tập...

Khuyến khích, hỗ trợ giáo dục

Thời gian qua, phong trào khuyến học, khuyến tài, xây dựng xã hội học tập vùng đồng bào dân tộc thiểu số tại Vĩnh Phúc có nhiều bước phát triển,nhận được sự quan tâm của toàn xã hội, trong đó tổ chức Hội Khuyến học các cấp cơ bản phủ kín thôn, tổ dân phố, dòng họ, cơ quan, đơn vị, khẳng định vai trò nòng cốt về công tác khuyến học, góp phần thực hiện hiệu quả nhiệm vụ đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo cho vùng dân tộc thiểu số.

Nhân dân, nhất là bà con ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số đã quan tâm nhiều hơn đến việc học tập của con,cháu và việc học tập, áp dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất, bảo vệ môi trường. Việc xây dựng các mô hình gia đình hiếu học có nhiều đổi mới với việc gắn kết ba môi trường giáo dục (gia đình, nhà trường và xã hội) góp phần nâng cao tỷ lệ trẻ em trong độ tuổi đi học đến trường, tỷ lệ học sinh chuyên cần, hạn chế việc học sinh bỏ học, nâng cao chất lượng giáo dục.

Vừa qua, UBND tỉnh Vĩnh Phúc có Quyết định số 946 ban hành Kế hoạch triển khai thực hiện Chương trình Mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế, xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi tỉnh Vĩnh Phúc giai đoạn 2022 ‐ 2025 (Chương trình Mục tiêu quốc gia) nhằm đẩy mạnh phát triển kinh tế, xã hội, thu hẹp khoảng cách về mức sống, thu nhập bình quân của vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi so với bình quân chung của tỉnh.

Trong đó, có đặt ra nhiệm vụ phát triển giáo dục, đào tạo, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực; bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa truyền thống của các dân tộc thiểu số. Cụ thể, tỷ lệ học sinh mẫu giáo 5 tuổi đến trường đạt 100%; tỷ lệ học sinh tiểu học và trung học cơ sở ra trường đạt trên 95%; tỷ lệ học sinh được đào tạo trình độ trung học phổ thông và tương đương đạt trên 75%.

Trường THCS Đạo Trù (huyện Tam Đảo) khen thưởng học sinh có thành tích trong năm học 2021 - 2022.

Ngoài ra, hàng năm các cấp ngành phối hợp với ngành GD‐ĐT Vĩnh Phúc đều tổ chức các hoạt động tuyên dương các giáo viên, học sinh, sinh viên dân tộc thiểu số tiêu biểu, xuất sắc để động viên, cổ vũ, khuyến khích giáo viên, học sinh, sinh viên vùng đồng bào dân tộc thiểu số nỗ lực vươn lên trong công tác dạy và học.

Theo ông Trần Dũng Long, Phó Chủ tịch thường trực Hội Khuyến học tỉnh Vĩnh Phúc, để phong trào khuyến học, khuyến tài, xây dựng xã hội học tập ngày càng lan tỏa trong đồng bào dân tộc thiểu số và toàn tỉnh, các cấp hội cần tiếp tục quan tâm tuyên truyền nâng cao nhận thức của các tầng lớp nhân dân về vai trò của giáo dục, hoạt động khuyến học, khuyến tài.

Chủ động tham mưu cho cấp ủy, chính quyền, đoàn thể các cấp đẩy mạnh phong trào học tập suốt đời trong các gia đình, dòng họ, cộng đồng, đơn vị theo hướng nâng cao các tiêu chuẩn và phù hợp với điều kiện phát triển kinh tế ‐ xã hội của địa phương; tích cực xây dựng quỹ khuyến học để khen thưởng học sinh vượt khó, các tập thể, cá nhân có nhiều cách làm sáng tạo; tích cực phối hợp với cơ quan truyền thông tuyên truyền, giới thiệu những mô hình học tập tiêu biểu, những tấm gương học sinh vượt khó, đạt thành tích cao trong học tập.

Các địa phương, các cơ quan Nhà nước, các tổ chức chính trị ‐ xã hội, xã hội nghề nghiệp, tổ chức xã hội, tổ chức kinh tế, đơn vị thuộc lực lượng vũ trang nhân dân, cộng đồng dân cư và dòng họ, gia đình có trách nhiệm tạo các cơ hội học tập công bằng và điều kiện thuận lợi để mọi người trong xã hội được tham gia học tập, nhất là các đối tượng chính sách,người dân tộc thiểu số, người bị thiệt thòi, yếu thế trong xã hội.