Tam giác đều giữa 2 chân: Chìa khóa từ Leonardo da Vinci
Cách đây khoảng 500 năm, Leonardo da Vinci đã phác họa một hình thể nam giới mà ông tin rằng có tỷ lệ hoàn hảo.
Bản vẽ mang tên “Người Vitruvius” đó đã trở thành một trong những minh họa giải phẫu học nổi tiếng nhất thế giới, với sự kết hợp phức tạp giữa nghệ thuật, toán học và hình thể con người đã khiến giới khoa học trăn trở suốt nhiều thế kỷ.
Tuy nhiên giờ đây, một bác sĩ nha khoa tên Rory Mac Sweeney tại London, Anh tuyên bố ông đã tìm ra bí mật cách da Vinci đưa hình người chính xác vào trong một hình vuông và hình tròn.
Bác sĩ Mac Sweeney là người có bằng nha khoa và chuyên ngành di truyền học. Ông cho rằng chìa khóa để giải mã mật mã hình học bản vẽ nằm ở việc sử dụng một “tam giác đều” giữa 2 chân của nhân vật, như được nhắc đến trong các ghi chú bản thảo đi kèm bản vẽ.
Ông phát hiện ra rằng đây không phải là hình học ngẫu nhiên, mà thực tế phản ánh cùng một bản thiết kế thường xuyên được tìm thấy trong tự nhiên.
Phân tích cho thấy hình này tương ứng với tam giác Bonwill trong giải phẫu nha khoa – một tam giác đều tưởng tượng chi phối hiệu suất tối ưu của hàm người.
Điều này cho thấy Leonardo da Vinci đã hiểu được nguyên lý thiết kế lý tưởng của cơ thể người từ nhiều thế kỷ trước khi khoa học hiện đại nhận ra điều đó, ông Sweeney khẳng định.
Tỷ lệ 1,64 và quy luật thiết kế của tự nhiên
Khi sử dụng tam giác này để dựng lại bản vẽ, một tỷ lệ cụ thể xuất hiện giữa kích thước hình vuông và hình tròn.
Tiến sĩ Sweeney phát hiện tỷ lệ này (1,64) gần như giống hệt với “con số bản thiết kế đặc biệt” 1,6333, thường xuyên xuất hiện trong tự nhiên để xây dựng những cấu trúc mạnh và hiệu quả nhất.
Con số này cũng được tìm thấy trong cấu trúc hình học của hàm người hoạt động hoàn hảo, tỷ lệ độc đáo của hộp sọ con người, cấu trúc nguyên tử của các tinh thể siêu bền và cách xếp khối cầu chặt chẽ nhất.
“Chúng ta đã tìm kiếm một câu trả lời phức tạp, nhưng chìa khóa lại nằm trong chính lời của Leonardo,” tiến sĩ Sweeney – tốt nghiệp Trường Nha khoa thuộc Đại học Trinity ở Dublin – nói.
“Ông ấy luôn chỉ về phía tam giác này. Điều thực sự kỳ diệu là bản vẽ đó đã gói gọn một quy luật thiết kế mang tính phổ quát.” – bác sĩ trên cho hay.
Ông nhận định, nó cho thấy cùng một “bản thiết kế” mà tự nhiên sử dụng để tạo nên sự hiệu quả cũng tồn tại trong cơ thể người lý tưởng. Leonardo biết, hoặc cảm nhận được, rằng cơ thể chúng ta được cấu tạo theo cùng tính hợp lý và hài hòa của toán học như vũ trụ xung quanh.”
Theo ông, khám phá này rất có ý nghĩa vì cho thấy “Người Vitruvius” không chỉ là một tác phẩm nghệ thuật đẹp mắt mà là một công trình khoa học mang tính thiên tài, vượt trước thời đại hàng thế kỷ.
Di sản da Vinci: Tác phẩm nghệ thuật hay giả thuyết khoa học?
Bản vẽ bằng mực về người đàn ông khỏa thân trong 2 tư thế, với tay chân dang ra nằm gọn trong hình tròn và hình vuông, được Leonardo da Vinci thực hiện vào khoảng năm 1490.
Tác phẩm chịu ảnh hưởng một phần từ các ghi chép của kiến trúc sư La Mã Marcus Vitruvius Pollio, người tin rằng cơ thể người có tỷ lệ hài hòa.
Ông Vitruvius từng đề xuất rằng hình thể con người có thể nằm hoàn hảo trong cả hình tròn và hình vuông, nhưng không đưa ra khuôn khổ toán học nào để xác lập mối quan hệ hình học này. Da Vinci là người giải được bài toán ấy, song ông cũng chưa bao giờ giải thích rõ phương pháp.
Suốt 500 năm qua, nhiều nhà khoa học đã đưa ra hàng loạt giả thuyết và ý tưởng để lý giải tỷ lệ trong bản vẽ, nhưng chưa có phương án nào khớp chính xác với các phép đo thực tế.
Bài nghiên cứu đăng trên Journal of Mathematics and the Arts viết: “Trong suốt hơn 500 năm, hệ thống hình học mà Leonardo da Vinci sử dụng để thiết lập mối quan hệ chính xác giữa hình tròn và hình vuông trong bản vẽ Người Vitruvius vẫn là một bí ẩn.
Bài viết này chứng minh rằng lời tham chiếu trực tiếp của Leonardo về ‘một tam giác đều’ giữa 2 chân của hình vẽ chính là phương pháp dựng hình, và tiết lộ nền tảng giải phẫu học cho các lựa chọn tỷ lệ của ông.
Phân tích cho thấy tam giác đều của Leonardo tương ứng với tam giác Bonwill trong giải phẫu nha khoa, mối liên hệ hình học nền tảng chi phối chức năng hàm người tối ưu.”
Bài nghiên cứu kết luận: “Phát hiện này định vị Người Vitruvius vừa là kiệt tác nghệ thuật, vừa là một giả thuyết khoa học đi trước thời đại về các mối quan hệ toán học chi phối thiết kế hình thể người lý tưởng.”
Trước đây, các nhà khoa học từng so sánh hình thể của “Người Vitruvius” với dữ liệu từ gần 64.000 người khỏe mạnh cả nam lẫn nữ và phát hiện các thông số trong tranh gần tương đương với cơ thể người hiện đại.
Họ thấy chiều cao từ bẹn, độ rộng vai và chiều dài đùi của người hiện nay chênh lệch không quá 10% so với bản vẽ của da Vinci. Tuy nhiên, chiều cao đầu, sải tay, vòng ngực và chiều cao đầu gối hiện tại nhỉnh hơn các ước tính của ông.
