Ngày 13/11, tại Nghệ An, Bộ GD&ĐT tổ chức Hội thảo thực trạng và giải pháp nâng cao chất lượng công tác xóa mù chữ cho người dân vùng đồng bào dân tộc thiểu số giai đoạn 2023-2030 các tỉnh miền Trung.

Ông Nguyễn Xuân Thủy - Phó Vụ trưởng Vụ Giáo dục thường xuyên, Bộ GD&ĐT; ông Nguyễn Minh Tuấn - Trưởng ban Nghiên cứu giáo dục thường xuyên, Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam; Thiếu tướng Văn Ngọc Quế - Phó Chủ nhiệm chính trị Bộ đội biên phòng đồng chủ trì hội thảo.

Hội thảo thực trạng và giải pháp nâng cao chất lượng công tác xóa mù chữ cho người dân vùng đồng bào dân tộc thiểu số giai đoạn 2023-2030 các tỉnh miền Trung tổ chức tại Nghệ An. Ảnh: Hồ Lài.

Tham dự hội thảo có đại diện lãnh đạo Bộ GD&ĐT; Cục Chính trị Bộ đội Biên phòng; Cục Cảnh sát quản lý trại giam, cơ sở giáo dục bắt buộc, trường giáo dưỡng thuộc Bộ Công an; Ban Dân tộc – Tôn giáo, Trung ương Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam; Ban Nghiên cứu giáo dục thường xuyên, Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam cùng các ban ngành địa phương.

Về phía các tỉnh/thành phố miền Trung có đại diện lãnh đạo Sở GD&ĐT; các Phòng GD&ĐT khu vực miền núi cao, nơi sinh sống của bà con dân tộc thiểu số; đại diện Trung tâm Giáo dục nghề nghiệp - Giáo dục thường xuyên; đại diện lãnh đạo cơ sở Giáo dục được giao nhiệm vụ tổ chức dạy xóa mù chữ.

Nhiều kết quả đáng ghi nhận

Báo cáo khai mạc và đề dẫn hội thảo, ông Nguyễn Xuân Thủy – Phó Vụ trưởng Vụ Giáo dục thường xuyên, Bộ GD&ĐT cho hay, việc quan tâm, đầu tư, phát triển hơn nữa chất lượng giáo dục vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi được Đảng và Nhà nước đưa vào nhiều Nghị quyết, Quyết định, văn bản...

Cụ thể gồm: Nghị quyết 29 về Đổi mới căn bản toàn diện GD&ĐT nhấn mạnh "ưu tiên đầu tư phát triển GDĐT đối với các vùng đặc biệt khó khăn, vùng dân tộc thiểu số, biên giới, hải đảo, vùng sâu, vùng xa và các đối tượng chính sách..."; Quyết định số 1719/QĐ-TTg ngày 14/10/2021 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021 - 2030, giai đoạn I: từ năm 2021 đến năm 2025; Quyết định số 1373/QĐ-TTg ngày 30/7/2021 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Đề án “Xây dựng xã hội học tập giai đoạn 2021-2030”...

Các đại biểu tham dự hội thảo và đóng góp ý kiến nâng cao chất lượng công tác xóa mù chữ cho người dân vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Ảnh: Hồ Lài.

Trong quá trình triển khai thực hiện công tác xóa mù chữ, các địa phương đã có các giải pháp để nâng cao chất lượng và hiệu quả công tác xóa mù chữ cho người dân nói chung và người dân vùng đồng bào dân tộc thiểu số nói riêng.

Nhiều địa phương đã đẩy mạnh công tác tuyên truyền, huy động, vận động người chưa biết đọc, biết viết, người chưa đạt chuẩn biết chữ tham gia học các lớp xóa mù chữ. Trong giai đoạn 2020-2023, cả nước đã huy động được hơn 79.000 người ra học xóa mù chữ. Các tỉnh thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia 1719 đã huy động được gần 54.000 người ra học xóa mù chữ. Trong đó có hơn 33.000 người theo học lớp mức độ 1 với 86,2% học viên là người dân tộc thiểu số; hơn 21.600 người theo học lớp mức độ 2 với 74,9% học viên là người dân tộc thiểu số.

Trong giai đoạn 2020-2023, cả nước đã huy động được hơn 79.000 người ra học xóa mù chữ. Ảnh: Hồ Lài.

Nhiều địa phương cũng huy động, phối hợp nhiều lực lượng xã hội cùng tham gia công tác xóa mù chữ như ký kết chương trình phối hợp với Công an tỉnh, Sở LĐ,TB&XH. Qua đó tổ chức các lớp xóa mù chữ, phổ cập giáo dục, hướng nghiệp dạy nghề cho phạm nhân tại trại giam.

Ký kết chương trình phối hợp với Chỉ huy bộ đội Biên phòng về đẩy mạnh công tác xóa mù chữ, củng cố kết quả phổ cập giáo dục tiểu học. Bên cạnh đó phối hợp với Hội khuyến học trong công tác khuyến học khuyến tài, xây dựng xã hội học tập...

Khai giảng lớp văn hóa xóa mù chữ cho phạm nhân Trại giam số 3, Bộ Công an (đóng tại huyện Tân Kỳ, Nghệ An) năm học 2022-2023. Ảnh: Hồ Lài.

Tính đến tháng 9/2023, cả nước có 226/10.598 đơn vị cấp xã (tỷ lệ 2,5%) đạt chuẩn xóa mù chữ mức độ 1; 10.332/10.598 đơn vị cấp xã đạt tỷ lệ 97,5% đạt chuẩn xóa mù chữ mức độ 2.

Có 42/704 đơn vị cấp huyện (6%) đạt chuẩn xóa mù chữ mức độ 1; 662/704 đơn vị cấp huyện (tỷ lệ 94%) đạt chuẩn xóa mù chữ mức độ 2. Cả nước có 63/63 tỉnh thành đạt chuẩn xóa mù chữ mức độ 1 (100%) và hiện có 48/63 tỉnh đủ điều kiện, tiêu chuẩn đạt chuẩn xóa mù chữ mức độ 2 (chiếm 76,2%), trong đó có 22 tỉnh đã được Bộ GD&ĐT kiểm tra, công nhận đạt chuẩn xóa mù chữ mức độ 2.

Giải pháp duy trì, nâng cao hiệu quả công tác xóa mù chữ

Bên cạnh kết quả đạt được, công tác xóa mù chữ vẫn còn một số tồn tại, hạn chế trong đó có nhận thức của người dân về xóa mù chữ chưa đầy đủ. Hiệu quả công tác xóa mù chữ chưa cao, kết quả không bền vững, hiện tượng tái mù vẫn tiếp diễn, gia tăng. Số lượng người học lớp xóa mù chữ còn rất ít so với người mù chữ. Hệ thống trường lớp, cơ sở vật chất phục vụ giảng dạy học tập của một số xã miền núi còn khó khăn, thiếu thốn.

Địa bàn các huyện miền núi rộng, giao thông khó khăn, đồng bào DTTS sống phân tán, rải rác dọc biên giới Campuchia, Lào, Trung Quốc, chỗ ở không ổn định nên việc điều tra con số người mù chữ để mở lớp, vận động ra lớp và quản lý lớp học khó khăn. Công tác phối hợp với các cơ quan, tổ chức, đoàn thể trong công tác xóa mù chữ chưa chặt chẽ, thường xuyên...

Thiếu tướng Văn Ngọc Quế - Phó Chủ nhiệm chính trị Bộ đội biên phòng chia sẻ tham luận tại hội thảo. Ảnh: Hồ Lài.

Tại hội thảo, các đại biểu từ nhiều địa phương tập trung nêu ý kiến về những vấn đề tồn tại, thách thức, cản trở việc học chữ của người dân vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Trên cơ sở đó thảo luận về các giải pháp nâng cao chất lượng công tác xóa mù chữ phù hợp với điều kiện kinh tế, xã hội của mỗi tỉnh. Hội thảo cũng tiếp nhận 60 tham luận của các tỉnh khu vực miền Trung – Tây Nguyên về đánh giá thực trạng công tác xóa mù chữ tại các địa phương trong thời gian qua. Đề xuất các giải pháp chính để nâng cao hiệu quả công tác xóa mù chữ giai đoạn 2023-2030.

Thiếu tướng Văn Ngọc Quế - Phó Chủ nhiệm chính trị Bộ đội biên phòng chia sẻ tham luận Bộ đội biên phòng nâng cao chất lượng hiệu quả công tác phối hợp xóa mù chữ ở khu vực biên giới. Đại diện Cục C10 – Bộ Công an trao đổi về việc thực hiện công tác dạy văn hóa xóa mù chữ cho phạm nhân trong các trại giam, trại viên trong các cơ sở giáo dục bắt buộc và học sinh trường giáo dưỡng.

Ông Tô Chỉnh - giáo viên Trung tâm GDNN-GDTX huyện Nam Đông, tỉnh Thừa Thiên Huế chia sẻ kinh nghiệm vận động người mù chữ, chưa đạt chuẩn biết chữ tham gia học lớp xóa mù chữ. Ảnh: Hồ Lài.

Tại hội thảo, các đại biểu là cán bộ quản lý giáo dục phụ trách mảng giáo dục thường xuyên, giáo viên tham gia dạy xóa mù chữ cũng chia sẻ nhiều kinh nghiệm từ thực tiễn. Đó là kinh nghiệm vận động người dân đến lớp xóa mù chữ; đổi mới công tác quản lý, tổ chức lớp học phù hợp với tập quán sinh hoạt bà con dân tộc thiểu số; duy trì, nâng cao hiệu quả công tác xóa mù chữ...

Chiều cùng ngày, hội thảo tập trung thảo luận nhóm về các giải pháp nâng cao chất lượng xóa mù chữ. Trong đó, các nhóm đã đưa ra nhiều giải pháp như nâng cao trách nhiệm của cấp ủy Đảng, chính quyền trong tuyên truyền, nâng cao nhận thức của cộng đồng về công tác xóa mù chữ. Đổi mới công tác quản lý, điều tra, vận động và tổ chức lớp xóa mù chữ. Củng cố kết quả biết chữ, hạn chế tình trạng tái mù chữ. Nâng cao chất lượng dạy học; bổ sung chế độ chính sách đối với người học, người dạy, người tham gia công tác xóa mù chữ. Đẩy mạnh xã hội hóa công tác xóa mù chữ để huy động nhiều lực lượng hơn nữa tham gia như các đoàn thể xã hội, sinh viên tình nguyện... Tận dụng sự hỗ trợ từ các chương trình, dự án trong và ngoài nước.