Tính cần thiết của tăng học phí

Thay mặt tổ biên tập, ông Ngô Văn Thịnh - Phó Vụ trưởng Vụ Kế hoạch Tài chính (Bộ GD&ĐT) đã trình bày một số nội dung cơ bản của dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều Nghị định 81/2021 của Chính phủ quy định về cơ chế thu, quản lý học phí đối với cơ sở giáo dục thuộc hệ thống giáo dục quốc dân; chính sách miễn giảm học phí, hỗ trợ học tập, giá dịch vụ trong lĩnh vực giáo dục đào tạo.

Ngày 27/8/2021, Chính phủ đã ban hành Nghị định số 81 để áp dụng từ năm học 2022-2023. Từ năm học 2022-2023, học phí của cơ sở giáo dục công lập tăng theo lộ trình hàng năm. Cơ sở giáo dục mầm non, giáo dục phổ thông công lập chưa tự đảm bảo chi thường xuyên thực hiện theo khung học phí (mức trần, mức sàn) theo lộ trình điều chỉnh không quá 7,5%/năm từ năm học 2022-2023 để bù đắp độ tăng của chỉ số giá tiêu dùng và dự kiến cơ bản tính đủ chi phí vào năm 2030.

PGS.TS Nguyễn Thanh Chương - Phó Hiệu trưởng Trường ĐH Giao thông vận tải góp ý dự thảo.

Với các cơ sở giáo dục đại học công lập chưa tự đảm bảo chi thường xuyên thực hiện theo khung học phí từ năm học 2022-2023 đến năm học 2025-2026, lộ trình điều chỉnh không quá 12,5%/năm từ năm học 2026-2027. Việc này do thủ trưởng cơ sở giáo dục đại học quyết định, căn cứ vào điều kiện kinh tế xã hội của cả nước và các chỉ số lạm phát, tốc độ tăng trưởng kinh tế hàng năm.

Ngoài ra, trong dự thảo cũng nêu khó khăn trong thực hiện lộ trình tăng giá dịch vụ công sử dụng ngân sách nhà nước trong lĩnh vực giáo dục đào tạo. Đặc biệt, từ năm 2020, do ảnh hưởng của dịch Covid-19 nên tác động toàn diện đến nền kinh tế nước ta. Để chia sẻ khó khăn với phụ huynh, học sinh thì Chính phủ đã ban hành Nghị quyết 165 ngày 20/12/2022 về giữ nguyên mức học phí các cơ sở giáo dục công lập qua ba năm học 2020-2021, 2021-2022 và 2022-2023.

Các đại biểu tham dự lắng nghe ý kiến phát biểu tại hội thảo.

Tuy nhiên, việc giữ ổn định học phí đã gây khó khăn cho các cơ sở giáo dục trong cân đối nguồn lực để nâng cao chất lượng giáo dục, đầu tư cơ sở vật chất trong điều kiện kinh tế còn hạn chế, ngân sách chi thường xuyên bị cắt giảm hàng năm. Đặc biệt, với các trường đại học công lập, nguồn thu học phí chiếm tỉ trọng trên 80% tổng nguồn thu của trường. Vì thế, nhu cầu được áp dụng mức thu học phí theo lộ trình quy định tại Nghị định 81/2021 của Chính phủ là cần thiết để bù đắp chi phí hoạt động thường xuyên, nâng chất lượng giáo dục.

Quy định mức trần học phí

Trên cơ sở thực tế, Bộ GD&ĐT đề xuất điều chỉnh lộ trình học phí theo hướng lùi thêm 1 năm so với lộ trình cũ tại Nghị định 81 của Chính phủ. Đối với cơ sở giáo dục mầm non, phổ thông công lập chưa tự bảo đảm chi thường xuyên, Bộ GD&ĐT đề xuất không quy định mức sàn học phí vì hiện nay có nhiều địa phương thuộc vùng địa bàn khó khăn (Lai Châu, Điện Biên, Cao Bằng, Kiên Giang...) đang quy định thấp hơn mức sàn tại Nghị định 81.

Thầy Nguyễn Duy Cường - Hiệu trưởng Trường ĐH Y Dược Thái Bình cho biết, khối ngành Y Dược có mức chi phí đào tạo rất lớn. Các khoản chi thường xuyên tăng mà học phí không được tăng trong 2 năm vừa qua đã gây rất nhiều khó khăn trong việc thực hiện hoạt động chung của trường. Trong bối cảnh đó, nhà trường đang triển khai đổi mới chương trình và tập trung vào công tác kiểm định chương trình đào tạo, có sự đầu tư lớn để đảm bảo chuẩn đầu ra cho sinh viên theo quy định của Bộ Y tế.

Cùng quan điểm trên, thầy Lê Hiếu Giang - Hiệu trưởng ĐH Sư phạm kỹ thuật TP Hồ Chí Minh thông tin, ngân sách hoạt động của trường chiếm 86% đến từ học phí. Trường đã cố gắng điều chỉnh lương cho giảng viên để đảm bảo thu nhập tương đối nhằm giữ chân người lao động, tránh tình trạng "chảy máu chất xám". Tuy nhiên, thu nhập của họ so với giảng viên trường tư thục vẫn là tương đối thấp. Nếu học phí không được tăng sẽ rất khó khăn, nhiều thầy cô đã chuyển công tác ra trường tư thục.

Đại diện Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội bày tỏ đồng tình với dự thảo của Bộ GD&ĐT đang xây dựng.

Thầy Hoàng Tùng - Phó Hiệu trưởng Trường ĐH Xây dựng Hà Nội trao đổi, khi xét chính sách hỗ trợ cho sinh viên, hàng năm trường nhận được ít hồ sơ của sinh viên theo dạng khó khăn. "Nếu ta tăng học phí từ 10 - 20%, nó đã bằng cả nguồn ngân sách trung hạn trong 5 năm trường được cấp. Do đó, chúng tôi đồng thuận với phương án của Bộ GD&ĐT là lùi lộ trình tăng học phí theo Nghị định 81 sau 1 năm", thầy Tùng nói.

Là địa phương có quy mô giáo dục lớn nhất cả nước khi có tới hơn 2 triệu học sinh, đại diện Sở GD&ĐT Hà Nội cơ bản tán đồng những đề xuất trong dự thảo của Bộ GD&ĐT đang soạn thảo. Đồng thời, ngành Giáo dục Thủ đô cũng đề xuất Bộ cần sớm hoàn thiện dự thảo trình Chính phủ ban hành để kịp áp dụng trong năm học 2023-2024 tới đây. Bởi nếu chậm, tháng 7 tới sẽ họp HĐND thành phố để quyết định mức học phí với các cơ sở giáo dục trên địa bàn thì sẽ vẫn áp dụng theo các văn bản chỉ đạo cũ.