Ngay sau khai mạc, UBTVQH đã nghe và cho ý kiến về báo cáo kết quả giám sát bước đầu chuyên đề Việc thực hiện chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới (giai đoạn 2010 - 2015) gắn với tái cơ cấu ngành nông nghiệp.
Báo cáo do Chủ nhiệm Ủy ban kinh tế Nguyễn Văn Giàu trình bày nêu rõ: Đến ngày 31/12/2015, cả nước có 1.526 xã chiếm 17,1% tổng số xã đạt tiêu chí nông thôn mới và đến tháng 3/2016, có 1.761 xã chiếm 19,7% đạt tiêu chí nông thôn mới.
Về nguồn vốn thực hiện Chương trình, trong 5 năm, cả nước đã huy động khoảng 851.380 tỷ đồng. Trong đó, ngân sách Nhà nước bao gồm các chương trình, dự án khác là 266.785 tỷ đồng chiếm 31,34%, vốn tín dụng là 434.950 tỷ đồng chiếm 51%, huy động từ doanh nghiệp là 42.198 tỷ đồng chiếm 4,9%, người dân đóng góp là 107.447 tỷ đồng chiếm 12,62%. Theo đoàn giám sát, qua 5 năm triển khai, chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới đã đạt những kết quả quan trọng. Diện mạo nông thôn có nhiều thay đổi, nhất là hệ thống giao thông nông thôn, kết cấu hạ tầng xã hội; đời sống vật chất, tinh thần của người dân được cải thiện.
Tuy nhiên, theo Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Nguyễn Văn Giàu, việc thực hiện còn những tồn tại. Trong đó đáng kể là một số địa phương có biểu hiện chạy theo thành tích nên huy động quá sức dân, nợ đọng xây dựng cơ bản không có khả năng thanh toán để lại hậu quả lớn và ảnh hưởng đến chủ trương xây dựng nông thôn mới của Đảng và Nhà nước.
“Kết quả xây dựng nông thôn mới không đồng đều. Số xã đạt tiêu chí nông thôn mới ở Đông Nam Bộ là 46,4%, Đồng bằng Sông Hồng là 42,8%, miền núi phía Bắc chỉ đạt khoảng 8,2%, Tây Nguyên đạt 13,2%, Đồng bằng sông Cửu Long đạt 16,7%” – ông Nguyễn Văn Giàu cho biết.
Thảo luận tại phiên họp, các thành viên UBTVQH đề nghị báo cáo cần làm rõ chương trình xây dựng nông thôn mới đã thực sự góp phần nâng cao đời sống của người dân nông thôn chưa? Đánh giá hiệu quả đầu tư ở một số địa phương, số tiền bỏ ra đầu tư có phù hợp với kết quả đạt được không? Các thành viên UBTVQH đề nghị cần phải đổi mới cơ chế huy động và sử dụng nguồn lực, huy động đa dạng và sử dụng hiệu quả các nguồn lực cho chương trình, đảm bảo tính minh bạch, công khai, dân chủ trong việc huy động các nguồn lực xã hội.
Phát biểu tại phiên họp, Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ cho biết, chủ trương thực hiện chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới gắn với tái cơ cấu ngành nông nghiệp là hết sức đúng đắn và cần đi sâu hơn trong vấn đề tái cơ cấu ngành nông nghiệp, mở rộng mô hình hợp tác xã kiểu mới trong nông nghiệp. Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ cũng đề nghị đoàn giám sát nghiên cứu lí do tại sao hợp tác xã kiểu cũ không thể chuyển sang mô hình hợp tác xã kiểu mới được, có phải vì do nợ đọng cũ tồn đọng mãi, mặc dù đã mấy lần được xử lý nhưng vẫn còn tồn tại.
Về nội dung này, UBTVQH đề nghị đoàn giám sát tiếp thu các ý kiến góp ý của UB và Phó Thủ tướng Vương Đình Huệ, đặc biệt là chuẩn bị tốt một nghị quyết về vấn đề này, trong đó chỉ rõ những giải pháp khắc phục những tồn tại, đồng thời tiếp tục hoàn chỉnh báo cáo để trình UBTVQH cho ý kiến vào tháng 9 tới, sau đó sẽ trình Quốc hội khóa XIV vào kỳ họp thứ 2 để tiến hành giám sát tối cao.
Trong buổi chiều cùng ngày, UBTVQH nghe báo cáo, cho ý kiến về dự thảo Nghị quyết về tiêu chuẩn và phân loại đơn vị hành chính; Nghị quyết quy định về phân loại đô thị. UBTVQH cũng nghe Hội đồng Bầu cử quốc gia báo cáo sơ bộ kết quả bầu cử đại biểu Quốc hội khóa XIV và đại biểu HĐND các cấp nhiệm kỳ 2016 – 2021; trước khi bế mạc phiên họp.
