Các chuyên gia cảnh báo, từ tháng 8 đến nay, số ca bệnh gia tăng đột biến.
Ca bệnh tăng theo cấp số nhân
Thống kê tại Bệnh viện Nhi Trung ương tính đến ngày 12/9/2022, tổng số ca nhiễm Adenovirus được ghi nhận là 412 ca, nhiều hơn cả năm 2021 và tăng hơn 44,1% so với cùng kỳ, trong đó đã có 6 trường hợp bệnh nhân tử vong có nhiễm Adenovirus.
Chỉ tính riêng trong tuần từ 5/9 - 11/9, Bệnh viện Nhi Trung ương cũng đã ghi nhận 151 trường hợp dương tính với Adenovirus, tăng gần 2,2 lần so với tuần trước đó.
Theo TS.BS Lê Kiến Ngãi, Trưởng khoa Dự phòng và Kiểm soát nhiễm khuẩn (Bệnh viện Nhi Trung ương), tại bệnh viện, nhờ có hệ thống giám sát bệnh truyền nhiễm thường xuyên, đã sớm phát hiện được có sự gia tăng nhanh bệnh nhân có xét nghiệm Adenovirus dương tính đến khám và điều trị.
Việc cảnh báo dịch bệnh truyền nhiễm có nguy cơ trở lại và bùng phát sau đại dịch Covid-19 đang dần trở thành sự thật. Cúm, Rhinovirus, virus hợp bào hô hấp bùng phát trong những tháng hè và bây giờ là Adenovirus.
“Nếu lơ là trong dự phòng thì không chỉ làm cho ca bệnh Covid-19 tăng trở lại mà các bệnh truyền nhiễm khác có tính chất lây truyền tương tự cũng gia tăng”, bác sĩ Ngãi nói.
PGS.TS Lê Thị Hồng Hanh, Giám đốc Trung tâm Hô hấp, Bệnh viện Nhi Trung ương cho biết, Adenovirus chia làm 7 nhóm từ A-G, trong đó có hơn 50 tuýp gây bệnh ở người và có thể gây bệnh ở nhiều cơ quan trong cơ thể.
Các tổn thương thường gặp nhất do mắc Adenovirus là viêm đường hô hấp trên, viêm đường hô hấp dưới, viêm kết mạc mắt (đau mắt đỏ). Các bệnh lý ở đường tiêu hoá như tiêu chảy, nôn, buồn nôn… Tổn thương phải kể đến tiếp theo là viêm bàng quang, viêm não, màng não…
Bệnh do Adenovirus gây ra xuất hiện quanh năm nhưng đặc biệt phát triển mạnh vào thời điểm giao mùa Xuân – Hè hoặc Thu – Đông.
Adenovirus nguy hiểm thế nào?
Adenovirus lây truyền qua đường giọt bắn, qua đường hô hấp giữa người với người. Bệnh có thể lây qua niêm mạc khi bơi lội hoặc nguồn nước dùng trong sinh hoạt bị ô nhiễm, hoặc lây truyền khi sử dụng chung những vật dụng cá nhân với người bệnh. Thời gian ủ bệnh khoảng từ 8 - 12 ngày.
Adenovirus có thể gây bệnh ở mọi đối tượng và mọi lứa tuổi (trẻ em hay gặp ở độ tuổi từ 6 tháng - 5 tuổi). Trong đó, các đối tượng như trẻ em, người lớn tuổi, người bị bệnh mạn tính… thường có nguy cơ cao nhiễm virus này do có sức đề kháng kém.
Trẻ nhiễm Adenovirus thường có các biểu hiện như: Sốt cao, ho, khò khè, có thể kèm theo viêm kết mạc mắt và rối loạn tiêu hoá. Với trẻ có biểu hiện nặng thì xuất hiện tình trạng khó thở.
“Virus Adeno có khả năng lây lan nhanh trong cộng đồng và gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm nếu không được điều trị kịp thời như: Suy hô hấp, nhiễm khuẩn huyết, suy đa tạng. Bệnh còn có thể để lại các biến chứng lâu dài, gây ảnh hưởng đến sức khoẻ của trẻ như hội chứng viêm tiểu, phế quản bít tắc sau nhiễm trùng, giãn phế quản, xơ phổi”, PGS.TS Lê Thị Hồng Hanh cho hay.
Phương pháp điều trị khi nhiễm Andenovirus
Khi trẻ có biểu hiện nghi ngờ mắc Adenovirus sẽ được làm các xét nghiệm để hỗ trợ chẩn đoán như xét nghiệm máu, chụp X-Quang tim phổi, xét nghiệm xác định căn nguyên bằng kỹ thuật Realtime PCR.
PGS.TS Phùng Thị Bích Thủy, Trưởng khoa Sinh học phân tử các bệnh truyền nhiễm, Bệnh viện Nhi Trung ương cho hay, hiện nay tại Bệnh viện Nhi Trung ương đang áp dụng kỹ thuật Realtime PCR xét nghiệm các mẫu bệnh phẩm lấy từ dịch hô hấp của người bệnh để chẩn đoán xác định Adenovirus và tuýp virus Adeno gây bệnh. Thời gian xét nghiệm giao động từ 70 phút đến 5 tiếng và độ chính xác lên tới 95 - 99%.
Theo bác sĩ Thủy, trẻ sẽ được thực hiện 3 loại xét nghiệm, với xét nghiệm Realtime PCR đơn mồi để xác định riêng Adenovirus, thời gian xét nghiệm từ 4 - 5 tiếng.
Còn xét nghiệm Realtime PCR đa mồi để xác định cùng lúc 7 loại virus, trong đó có Adenovirus, thời gian xét nghiệm cũng 4 - 5 tiếng. Xét nghiệm Realtime PCR nhanh trong vòng 70 phút để phát hiện cùng lúc 22 loại virus, trong đó có Adenovirus.
Về phương pháp điều trị Adenovirus, theo bác sĩ Thủy, trẻ bị nhiễm Adenovirus khi nhập viện sẽ được cách ly tại các phòng bệnh riêng biệt. Trẻ được hỗ trợ hô hấp (thở oxy hoặc thở máy) khi cần. Đồng thời, dùng kháng sinh trong trường hợp bị bội nhiễm viêm phổi.
Ngoài ra, sẽ điều trị các triệu chứng bằng cách hạ sốt khi trẻ sốt cao, bù nước điện giải, bổ sung dinh dưỡng, sử dụng thuốc kháng virus đặc hiệu với những trường hợp nặng, suy giảm miễn dịch (thuốc kháng virus không được chỉ định thường quy cho tất cả bệnh nhân).
Những lưu ý để phòng bệnh cho trẻ
Để phòng bệnh, các chuyên gia Bệnh viện Nhi Trung ương khuyến cáo, cần cho trẻ bú sớm, ngay sau sinh, bú sữa mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu, bú kéo dài đến 2 tuổi. Chế độ ăn dặm của trẻ hợp lý, đủ các thành phần dinh dưỡng. Ngoài ra, cần giữ gìn môi trường sống của trẻ sạch sẽ, thoáng mát, không có khói, bụi, khói thuốc lá.
Bên cạnh đó, cha mẹ cần vệ sinh mũi họng cho trẻ thường xuyên bằng cách nhỏ mũi bằng nước muối sinh lý (với trẻ nhỏ), trẻ lớn hơn cho súc miệng nước muối sinh lý. Vệ sinh thân thể, rửa tay thường xuyên, cho trẻ mặc quần áo phù hợp với nhiệt độ môi trường, tránh để trẻ bị nhiễm lạnh. Cần đeo khẩu trang khi trẻ ra ngoài, tránh tiếp xúc với trẻ em bị ốm, bệnh.
Đặc biệt, các chuyên gia lưu ý, cần tiêm vắc-xin phòng bệnh đầy đủ, đúng lịch theo chương trình tiêm chủng mở rộng quốc gia.
“Nếu trẻ có biểu hiện bất thường về hô hấp, cha mẹ cần đưa trẻ đến ngay cơ sở y tế để được khám, chẩn đoán và điều trị kịp thời, tránh các biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra” – PGS.TS Lê Thị Hồng Hanh nhấn mạnh.
Theo TS.BS Lê Kiến Ngãi, cho biết, khi có ca bệnh Adenovirus xuất hiện hoặc nhập viện, bệnh viện triển khai ngay các biện pháp cách ly, dự phòng lây nhiễm và quản lý điều trị. Theo đó, ca bệnh Adenovirus trong bệnh viện được thu dung điều trị tập trung tại Trung tâm Bệnh nhiệt đới và Trung tâm Hô hấp; không để ca bệnh Adenovirus lưu tại các đơn vị bệnh mạn tính, đơn vị có nguy cơ cao.
Các phòng bệnh nhân Adenovirus được thiết lập theo đúng quy định phòng cách ly ca bệnh lây theo giọt bắn và tiếp xúc. Nhân viên y tế, người lao động được yêu cầu tuân thủ phòng ngừa chuẩn, dự phòng lây truyền qua giọt bắn và dự phòng lây truyền qua tiếp xúc, chú trọng vệ sinh tay, vệ sinh môi trường bề mặt. Bệnh nhân và người nhà được tuyên truyền, hướng dẫn, giáo dục sức khỏe để phòng bệnh và hạn chế lây lan trong bệnh viện.
“Hiện tại ở Việt Nam chưa có vắc-xin phòng ngừa Adenovirus, vì thế cách tốt nhất để kiểm soát bệnh lây lan là phát hiện sớm, cảnh giác với các yếu tố lâm sàng, yếu tố dịch tễ để không bỏ lỡ xét nghiệm. Tuân thủ các biện pháp dự phòng thường quy đồng thời tuân thủ tiêm chủng các vắc-xin phòng bệnh đang sẵn có” – TS.BS Lê Kiến Ngãi thông tin thêm.