Xét tuyển sớm là thuật ngữ chỉ các đợt tuyển sinh trước Kỳ thi tốt nghiệp THPT, phổ biến là xét học bạ, điểm thi đánh giá năng lực, tư duy, xét chứng chỉ quốc tế kết hợp các tiêu chí khác.
Theo Dự thảo Quy chế tuyển sinh đại học năm nay, dự kiến các trường đại học vẫn có thể dùng phương thức này, nhưng phải xét chung đợt với điểm thi tốt nghiệp, đồng thời quy đổi điểm trúng tuyển giữa các phương thức, tổ hợp về thang chung. Nói ngắn gọn sẽ không còn xét tuyển sớm.
Thông tin bỏ xét tuyển sớm được nhiều trường đại học và thí sinh đón nhận với tâm thế tích cực. Bởi dù có mang lại tính chủ động cho thí sinh và các trường trong tuyển sinh thời gian qua nhưng xét tuyển sớm đồng thời mang lại nhiều hệ lụy.
Không ít học sinh đã nắm cơ hội trúng tuyển sớm, gần như học kỳ II năm học lớp 12 chỉ học cầm chừng, giáo viên lên lớp khó có kế hoạch ôn tập, giảng dạy phù hợp với những em chưa trúng tuyển sớm. Các trường đại học phải tập trung nguồn lực, tốn kém cho công tác tuyển sinh kéo dài từ tháng 3 đến tháng 9 hằng năm, thí sinh thì vất vả nộp hồ sơ nhiều trường khác nhau.
Đáng lo ngại, đã diễn ra tình trạng chênh lệch điểm trúng tuyển một cách bất hợp lý giữa các phương thức, tổ hợp môn khác nhau, từ đó đẩy điểm chuẩn của phương thức xét tuyển theo điểm thi tốt nghiệp THPT lên cao do chỉ tiêu dành cho phương thức này không còn nhiều. Điều này gây bất công bằng về cơ hội cho những thí sinh không có điều kiện tiếp cận nhiều phương thức xét tuyển.
Là thay đổi tích cực, nhằm đảm bảo công bằng trong tuyển sinh, giúp học sinh có ý thức hoàn thành tốt chương trình học phổ thông, tuy vậy, việc bỏ xét tuyển sớm sẽ ảnh hưởng ít nhiều đến trường đại học và thí sinh. Những trường có nhiều phương thức xét tuyển phức tạp buộc phải điều chỉnh kế hoạch tuyển sinh.
Việc xây dựng công thức quy đổi thế nào để bảo đảm công bằng là vấn đề kỹ thuật khó khăn nhà trường phải dày công tính toán. Công thức tính điểm chuẩn thay đổi sẽ kéo theo ngưỡng đầu vào ở các phương thức xét tuyển năm nay có thể biến động lớn. Thông tin điểm chuẩn các năm trước do đó sẽ không còn nhiều giá trị tham khảo, thí sinh sẽ khó khăn hơn khi sắp xếp thứ tự nguyện vọng.
Đặc biệt, bỏ xét tuyển sớm sẽ tác động đến tâm lý thí sinh, nhất là những em có chiến lược xét tuyển sớm từ đầu cấp THPT. Trước đây, với xét tuyển sớm, nhiều em đã chắc suất vào đại học sớm bằng các phương thức như thi đánh giá năng lực, xét học bạ… trước khi thi tốt nghiệp THPT, nên đỡ căng thẳng thi cử. Tới đây nếu bỏ xét tuyển sớm, phải chờ sau Kỳ thi tốt nghiệp THPT mới biết kết quả xét tuyển, áp lực thi cử với thí sinh sẽ tăng lên.
Bỏ xét tuyển sớm cần thiết nhưng công tác ổn định tâm lý cho học sinh, giúp các em ôn thi tốt, đáp ứng những thay đổi trong Quy chế tuyển sinh đại học 2025 cũng quan trọng không kém. Khi bỏ xét tuyển sớm, các phương thức xét tuyển diễn ra đồng thời, điểm thi tốt nghiệp THPT đóng vai trò khá quan trọng, thí sinh đạt kết quả tốt sẽ gia tăng cơ hội trúng tuyển đại học.
Năm nay lại là năm đầu tiên thí sinh thi tốt nghiệp theo Chương trình GDPT 2018. Vì thế, cùng với việc tập trung nghiêm túc, chất lượng nhất cho công tác ôn thi tốt nghiệp THPT, các trường phổ thông cần có giải pháp giảm áp lực cho học sinh.
Bỏ xét tuyển sớm thì thời gian tuyển sinh của các trường đại học theo đó cũng không còn kéo dài như trước, vì thế cần tăng cường công tác truyền thông, tư vấn để thí sinh hiểu rõ về quy trình xét tuyển, tránh hiểu sai hoặc bỏ lỡ cơ hội quan trọng.
Đến nay, đón đầu những thay đổi về quy chế, nhiều trường đại học đã tập trung nhân sự, nâng cấp phần mềm, sử dụng chatbot AI… trong truyền thông tuyển sinh. Đây là những chuyển động tích cực cần nhân rộng, giúp thí sinh vững tâm bước vào mùa thi, mùa tuyển sinh đầu tiên với kiến thức Chương trình GDPT mới.
