Trong cuộc chiến ác liệt, đau thương, vẫn có những khoảnh khắc yên bình, hạnh phúc được tái hiện qua đôi mắt và trí nhớ của một chú ngựa.
Chú ngựa đặc biệt
Joey được tác giả Michael Morpurgo khắc họa với hình tượng của một chú ngựa có một không hai trên đời. Hình ảnh của Joey được giới thiệu đến độc giả là bức tranh của chú nằm trong “ngôi trường mà giờ người ta sử dụng làm hội trường của làng”.
Qua bức tranh, quả là Joey thật đẹp và đặc biệt: “Nó đứng đó, đỏ hồng rực rỡ với một dấu thập trắng rất rõ ở phía trước trán và với bốn cái chân như đi tất trắng tinh”.
Tuy vậy, vẻ đẹp của Joey lại bị lu mờ đi bởi với người dân địa phương “bức tranh quen thuộc đến nỗi nó ít được chú ý đến”. Và thế là câu chuyện về Joey đã được kể lại để giúp cho “nó hay những người biết về nó, hay cuộc chiến tranh mà họ đã trải qua, sống sót hay đã chết, sẽ không bao giờ bị lãng quên”.
Là một chú ngựa non “lênh khênh, gày gò chưa đầy sáu tháng tuổi và chưa bao giờ phải xa mẹ một bước chân nào”, Joey đã đặt chân vào nông trại của gia đình cậu bé Albert trong bộ dạng, hoàn cảnh như thế. Trong cơn say và sự giận dữ đối với ông chủ trại Easton “sau cuộc cãi lộn ở bên hàng rào” bố của Albert đã mua chú ngựa về thay vì một con bê như ý định ban đầu.
Ngay cả từ cái tên, Joey cũng được Albert tặng cho, dựa trên Zoey, tên của bà ngựa già ở trong nông trại. Tuy chỉ được mua một cách thật tình cờ nhưng kể từ đó, Joey đã gắn bó với Albert cũng như nông trại để trở thành một chú ngựa làm nông.
Thế nhưng, vì tiền bạc cũng như cuộc chiến tranh đang nổ ra ngoài kia, chú ngựa Joey đã trở thành một chiến mã oai phong. “Tôi cứ nghĩ ông đã nói quá khi chúng ta gặp nhau ở trang trại The George chiều hôm qua. Nhưng đây đúng là một con ngựa khác biệt, tôi có thể thấy như vậy”.
Lăn lộn, chiến đấu dũng cảm trên khắp các chiến trường, số phận của Joey cũng trở nên thật éo le giống như con người ở trong chiến tranh. Joey từ chú ngựa làm nông, được huấn luyện trở thành một chiến mã, tham gia chiến đấu để rồi bị bắt làm tù binh.
Số phận tưởng chừng đã mỉm cười khi Joey được hai ông cháu cô bé Emilie chăm sóc và gắn bó với hai người, trở lại với công việc đồng áng. Thế nhưng, một lần nữa Joey lại phải trở lại chiến trường và chiến đấu.
Chú ngựa đặc biệt này đã làm việc cho cả hai phe là quân Anh và quân Đức, chiến đấu trong đơn vị kị binh của Anh, làm việc kéo xe cứu thương, kéo pháo cho Đức rồi cuối cùng được trở về với quân Anh. Chính vì vậy, Joey quả thật đã có thể cảm nhận được cuộc chiến một cách toàn cảnh, sâu sắc hơn bất kì ai ở cả hai bên chiến tuyến.
Thông điệp ý nghĩa
Bức tranh về cuộc chiến qua ánh mắt của chú ngựa Joey đã được tác giả Michael Morpurgo gửi gắm thật nhiều điều ý nghĩa. Thông điệp đầu tiên mà người đọc có thể dễ dàng nhận thấy chính là câu chuyện cảm động về tình yêu thương. Đó không chỉ là tình yêu thương giữa người với ngựa, của ngựa với ngựa, mà còn là của những sinh vật trên Trái đất với nhau.
Trong cuộc chiến tưởng chừng là một mất một còn, mỗi cá thể đều phải tự lo lấy cho bản thân, cố gắng sinh tồn đến khi mọi chuyện kết thúc thì trên chiến trường vẫn có những điều thật cảm động.
Đại úy James Nicholls, người đi đánh trận với lời hứa sẽ bảo vệ, chăm sóc Joey cho đến khi Albert có thể tìm được chú ngựa, chủ nhân của bức tranh tuyệt đẹp trong trường học đã giữ lời cho đến khi ông hy sinh trên lưng của Joey.
Phía quân Đức, mặc dù biết Joey là “tù binh” của phía Anh nhưng vẫn vỗ tay, động viên, khích lệ khi chú kéo xe cứu thương, góp phần cứu sống hàng chục mạng người.
Cho dù giữa cái bạo tàn của cuộc chiến những bông hoa của tình yêu thương tươi thắm luôn đâm chồi nảy lộc, bung nở tỏa hương. Có lẽ hiếm khi nào người lính của cả hai bên, chỉ ít phút thôi còn chĩa súng về đối phương, sẵn sàng ra khỏi chiến hào, tung đồng xu để giành lấy quyền được cứu chú ngựa trong hòa bình.
Mọi thứ dường như vỡ òa khi cuối cùng giữa chiến trường tưởng chừng bao la, Albert cũng tìm lại được Joey và cả hai cùng trở về Anh an toàn.
Còn vô vàn những sinh vật khác đã đi qua cuộc đời, số phận của Joey cũng như yêu thương, bảo vệ, chăm sóc chú ngựa như bà ngựa Zoey, hai ông cháu bé Emilie, chú ngựa Topthorn, anh lính David và ông già Firedrich. Bởi vậy, “chiến mã” không chỉ kể về cuộc chiến tranh khốc liệt, mà còn kể câu chuyện của tình yêu thương tràn ngập khắp nơi, bất chấp đạn bom ác liệt.
Xuất bản vào năm 1982 “Chiến mã”, tên gọi tiếng Anh là “War Horse”, kể về cuộc chiến tranh ác liệt giữa quân đội Anh và Đức trên đất nước Pháp, qua góc nhìn của một chú ngựa chiến - Joey.
Cuộc chiến tranh dưới góc nhìn khác trở nên độc đáo và mới lạ hơn, qua đó cuốn hút độc giả đến diễn biến cuối cùng.
167 trang sách, thời lượng vừa đủ cho chuyến hành trình của chú ngựa Joey trên chiến trường nước Pháp, hứa hẹn sẽ mang đến cho độc giả những cảm xúc chân thực về cuộc chiến cũng như nhiều thông điệp ý nghĩa và bài học sâu sắc.
