(GD&TĐ) - Ở huyện Tri Tôn, tỉnh An Giang có nông dân đặc biệt tên Nguyễn Thiện Tâm. Đặc biệt vì ông làm chuyện khác người, xưa nay chưa từng có, là đem lúa giống “quăng” xuống sông để cất giữ. Ban đầu thấy ông làm vậy ai cũng tưởng ông điên, ngờ đâu sau khi cho xuống lòng sông ngâm cả năm trời, đem lên lúa vẫn còn vàng hực, khi ngâm ủ thì hạt giống nảy mầm với tỷ lệ gần 100%...
Ý tưởng “độc”
Bấy lâu nay người dân ở Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL), theo truyền thống thường trữ lúa giống trong bao, để bên hiên nhà chờ đến vụ đem đi ngâm ủ. Việc làm này khó tránh khỏi tác động của nhiệt độ và sự xâm nhập của mối, mọt làm lúa đạt độ nảy nầm không cao. Từ khó khăn đó, có người đã nảy ra ý tưởng cho lúa giống được cất giữ ở một nhiệt độ cố định, tránh đi mối mọt cắn phá, đảm bảo độ nảy mầm. Đó là anh Nguyễn Thiện Tâm, 49 tuổi hiện là Tổng GĐ Công ty DV cây trồng Bình Minh, ở xã Tà Đảnh, huyện Tri Tôn (An Giang), người đầu tiên ở ĐBSCL trữ lúa giống dưới lòng sông.
Anh Nguyễn Thiện Tâm, xuất thân từ nhà nông nòi, quê gốc ở quận Thốt Nốt, TP. Cần Thơ, lên Tri Tôn - An Giang lập nghiệp từ năm 1990. Ban đầu anh được nhà nước cấp cho 1 ha đất canh tác do anh có công khai hoang phục hóa. Qua thời gian cải tạo, tháo chua rửa phèn, cộng thêm tính cần cù chịu khó của hai vợ chồng, nay anh đã sở hữu trong tay trên 40 ha chuyên sản xuất cây lúa giống để cung cấp cho thị trường cả ĐBSCL. Hơn thế nữa, anh đã thành lập công ty từ năm 2005 chuyên phổ biến kỹ thuật trồng, nhân lúa giống. Tính ra mỗi năm, anh cung cấp cho thị trường ở ĐBSCL gần 5.000 tấn lúa giống nguyên chủng và xác nhận với hơn 300 bộ giống, doanh thu cho công ty mỗi năm lên đến cả tỉ đồng. Anh Tâm cho biết: “Qua thời gian làm nghề cung cấp lúa giống cho nông dân, tôi luôn đặt chữ Tín lên hàng đầu. Việc trữ lúa giống trong kho bãi gặp nhiều khó khăn, vì vừa phải tốn tiền thuê mặt bằng, xây cất kho trữ, thuê nhân công, khi lúa giống đem vào kho cất giữ phải xử lý thuốc không cho mối mọt cắn phá và theo dõi nhiệt độ trong kho luôn ổn định nên chi phí cao mà bảo quản lúa giống chỉ được 8- 12 tháng là tối đa. Từ thực tế đó làm cho mình băn khoăn nhất trong nhiều năm làm công tác dịch vụ nhân giống lúa”.
 |
Giữa năm 2007, tình cờ đi ngoài đồng coi người làm đất chuẩn bị xuống giống lúa trong vụ đông xuân, anh thấy những hạt lúa cỏ nằm sâu trong lòng đất, chịu đựng 3 tháng nước lũ nhưng khi được đem lên bờ chỉ sau 1 tuần lễ thì vẫn nảy mầm, phát triển tươi tốt. Từ đó anh tự hỏi sao mình không nghĩ ra cách đưa lúa giống xuống sông để bảo quản được lâu, vừa khỏi tốn diện tích cất kho bãi. Thế là anh nảy ra sáng kiến đưa giống xuống lòng sông cất giữ.
Đưa lúa xuống lòng sông
Đầu năm 2008, anh bắt tay vào thử nghiệm đưa lúa giống ngâm trữ dưới nước bằng hệ thống bao chống ngấm, mặc dù ban đầu chưa có kinh nghiệm anh mua túi bao nilon loại lớn (giống như các loại bao đựng phân bón), cho lúa giống vào đầy, xiết chặt miệng lại, rồi mới bỏ vào cái bao đựng lúa như vẫn thường sử dụng. Qua thời gian cất giữ lúa dưới dòng sông khoảng 3 tháng, anh đem lên kiểm tra hạt lúa trong bao thấy vẫn chưa đạt theo ý muốn, vẫn còn tình trạng độ ẩm cao, lúa giống khi đem đi ngâm ủ độ nảy mầm chỉ đạt khoảng 60%. Chưa chịu thua, anh miệt mài nghiên cứu, tìm nguyên nhân và cách khắc phục, tháng sau anh tình cờ đi dự lớp tập huấn tại Viện lúa ĐBSCL, thấy cách bảo quản lúa giống có nét hao hao giống như anh, do PGS. TS Dương Văn Chín đưa ra, cũng bỏ lúa vào trong túi nilon, buộc miệng kín và được hút hết chân không trong bao ra nhưng chỉ trữ trong kho chứ không “ngâm” dưới sông. Từ đó anh về nhà tiếp tục nghiên cứu, một lần nữa, anh mua loại túi nilon, loại bằng chất liệu PE có độ dầy khoảng 2mm, cho lúa vào túi, sau đó hút không khí bằng hệ thống máy hút ép chân không, cuối cùng là dập miệng bao. Lớp bên ngoài anh dùng loại bao đựng lúa dầy hơn so với các loại bao đựng lúa thông thường, vừa chịu được nước và chống rong rêu đeo bám.
Anh ngâm lúa trong nước thời gian gần 12 tháng, sau đó đem lên bờ ngâm ủ thì lúa đạt độ nảy mầm bình thường. Anh Tâm tiếp tục ngâm lúa với thời gian dài hơn là 48 tháng, khi đem lên lúa vẫn có độ nảy mầm đạt 95 - 99%. Niềm vui mừng khôn tả, mô hình trữ lúa giống độc đáo của anh sau bao ngày miệt mài nghiên cứu, thử nghiệm đã thành công. Bắt đầu từ đây, anh nông dân nòi Nguyễn Thiện Tâm tạo bước đột phá trong việc trữ lúa giống độc đáo, thay thế cho kho chứa và đem lại chất lượng hạt lúa giống có độ nảy mầm cao.
 |
| Thùng sắt để ngâm trữ lúa giống ở dưới nước |
Từ chỗ đem từng bao lúa ngâm dưới dòng kênh và con sông phía trước nhà, quy mô ngày càng lớn nên nơi lưu giữ lúa dưới nước chiếm diện tích quá lớn và khó kiểm soát. Vào giữa năm 2009, anh Tâm lại đưa ra sáng kiến cho lúa vào lồng sắt rồi mới nhấn chìm xuống nước. Anh cho thợ sắt hàn một thùng sắt bằng loại lưới B40 có bề ngang khoảng 1m, cao 1m, sau đó cho các bao lúa được hút hết chân không rồi đưa vào thùng. Mỗi thùng như vậy có thể chứa 1 - 1,2 tấn lúa giống đem dìm xuống nước để cất giữ. Hiện nay anh đang cho người đào một cái ao lớn, diện tích khoảng 500m2, có độ sâu gần 8m có thể trữ hàng trăm tấn lúa giống trong đó. Anh Tâm nói: “Lúa giống khi đóng vào thùng sắt được nhấn chìm trong nước càng sâu càng tốt, khi lấy lúa lên đem đi gieo sạ độ nảy mầm đạt rất cao cũng như lúa giống bán ngoài thị trường. Tốt nhất ngâm trữ lúa dưới nước với độ sâu từ 4 - 5m, với cách làm này tôi có thể trữ lúa được lâu 48 tháng và không bị thấm nước”.
Theo PGS.TS Dương Văn Chín, Phó Viện trưởng Viện lúa ĐBSCL cho biết: “Cách trữ lúa giống trong nước là cách làm hay nhằm để giữ lúa không bị tác động của môi trường xung quanh và giúp hạt có độ nảy mầm tốt. Hiện nay, Viện đang trong giai đoạn thực nghiệm để đưa ra lời giải đáp thông số khoa học cụ thể, để phổ biến rộng rãi cho nông dân thực thi trong cách bảo quản lúa giống…”.
Vũ Hoàng
