Điều này khiến nhiều trẻ mắc bệnh không được đưa đi khám sớm để điều trị.
Viêm dạ dày trẻ hóa
Bác sĩ Lưu Tuấn Thành - Chuyên khoa Tiêu hóa, Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC - cho biết, bệnh lý dạ dày là bệnh lý phổ biến nhất trong cơ cấu mặt bệnh đường tiêu hóa hiện nay. Điều đáng lo ngại là bệnh có xu hướng tăng và ngày càng trẻ hóa. Nhiều trường hợp bé trai, bé gái dưới 10 tuổi mắc bệnh dạ dày.
Nguyên nhân phổ biến nhất là vi khuẩn HP. Ngoài ra, còn do thói quen ăn uống không điều độ: Bỏ bữa sáng, hay ăn đồ chua cay hoặc do áp lực công việc, stress căng thẳng trong cuộc sống.
Vừa qua, Bệnh viện Đa khoa Hùng Vương (Phú Thọ) cho biết đã truyền máu khẩn cấp để cứu bệnh nhi 15 tuổi vì xuất huyết tiêu hóa do loét dạ dày. Bệnh nhi được đưa đến viện trong tình trạng mệt lả, nhợt nhạt, nôn ra dịch dạ dày màu đen số lượng lớn (khoảng 400ml) kèm đi ngoài phân đen.
Kết quả nội soi dạ dày phát hiện hành tá tràng có ổ loét kích thước ~1cm, đáy có điểm mạch, chảy máu. Theo các bác sĩ, trẻ bị xuất huyết tiêu hóa nặng do chảy máu ổ loét hành tá tràng.
Trước đó một tháng, trẻ đã xuất hiện đau bụng âm ỉ thượng vị. Bệnh nhi thường xuyên thức khuya học ôn thi và ăn đồ chua cay. Thực tế, các bệnh viện cũng ghi nhận nhiều trẻ phải cấp cứu vì loét dạ dày - tá tràng.
Trước đó, vào đầu năm 2023, bé trai N.G.N. (9 tuổi, Hà Nội) xuất hiện triệu chứng đau bụng thượng vị, âm ỉ, cơn đau tăng sau ăn và về đêm, kèm ợ hơi, buồn nôn và nôn, cảm giác nóng rát cổ họng, chán ăn, mệt mỏi. Trẻ được đưa đến Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC thăm khám.
Các bác sĩ đã chỉ định bé N. làm xét nghiệm, nội soi dạ dày tá tràng. Kết quả cho thấy, thực quản bé có vết trợt dưới 5mm, dạ dày niêm mạc phù nề, xung huyết… Test nhanh vi khuẩn HP dương tính.
ThS.BS Trần Tiến Tùng - Khoa Truyền nhiễm - Gan mật, Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC - cho biết: Viêm dạ dày khiến việc tiêu hóa thức ăn khó khăn hơn. Ngoài ra, các triệu chứng ợ hơi, đau bụng, khó tiêu, mất vị giác… cũng khiến trẻ chán ăn, lười ăn, biếng ăn hơn.
Đặc biệt, nhiều trẻ bị nôn ói nhiều sau khi ăn, nhất là các thức ăn lạ. Đau bụng do viêm dạ dày ở trẻ thường bị nhầm lẫn với những cơn đau bụng khi ăn thức ăn lạ hoặc do giun. Điều này khiến nhiều trẻ mắc bệnh không được đưa đi khám sớm để điều trị.
Nếu để viêm dạ dày kéo dài, cơn đau bụng sẽ ngày càng nghiêm trọng hơn, thậm chí dẫn đến viêm loét dạ dày, thủng dạ dày, xuất huyết dạ dày… nguy hiểm. Cần nhận biết sớm để điều chỉnh chế độ dinh dưỡng lành mạnh, cũng như điều trị, tránh biến chứng nặng ảnh hưởng tới sức khỏe của trẻ.
Cha mẹ cần lưu ý, trẻ mắc bệnh dạ dày thường có những cơn đau bụng thất thường, hay tái phát xuất hiện trước khi ăn (khi trẻ đói) hoặc ngay sau khi ăn. Vị trí cơn đau của trẻ cũng khác so với người lớn. Cơn đau tập trung ở vùng trên rốn hoặc quanh rốn, âm ỉ kéo dài hoặc dữ dội trong vài chục phút.
Ngoài ra, đầy hơi và ợ chua là hai dấu hiệu phổ biến do viêm dạ dày ở trẻ nhỏ, nhất là bé dưới 2 tuổi. Trẻ mắc bệnh dạ dày cũng có thể đi ngoài phân đen hoặc ra máu. Nôn ói là triệu chứng viêm dạ dày thường gặp, nhất là trẻ nhỏ dưới 2 tuổi. Trẻ mắc bệnh dạ dày cũng có thể xanh xao, thiếu dinh dưỡng và thiếu máu.
Dinh dưỡng phù hợp
 |
Nội soi dạ dày trẻ em tại Bệnh viện Đa khoa Hùng Vương. Ảnh: BVCC. |
TS.BS Đoàn Huy Cường - Khoa Dinh dưỡng, Bệnh viện Quân đội 108 - cho biết, khuẩn HP chủ yếu lây lan qua đường tiêu hóa. Việc ăn uống không đảm bảo vệ sinh như: Bát đũa rửa chưa sạch, không rửa tay trước khi ăn, gắp mớm thức ăn cho trẻ, cho trẻ ăn hàng quán… đều làm tăng khả năng bé bị lây nhiễm vi khuẩn HP.
Do vậy, ăn uống hợp vệ sinh, đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm là biện pháp đầu tiên và hiệu quả ngăn chặn trẻ nhiễm vi khuẩn HP - nguyên nhân chính gây bệnh.
Mục đích tiếp theo của chế độ dinh dưỡng là giúp dạ dày được nghỉ ngơi, giảm tiết dịch vị, trung hòa axit. Đồng thời, tạo điều kiện cho niêm mạc dạ dày nhanh hồi phục, vết loét nhanh liền sẹo và tránh tái phát.
Ở trẻ mắc bệnh viêm loét dạ dày, cần dùng thức ăn giảm tiết dịch vị: Chất ngọt, chất béo ít gây tiết dịch vị. Thịt nạc, cá nạc gây tiết nhiều dịch vị. Do đó, trẻ không ăn quá nhiều thịt, cá, nước luộc thịt, cá. Tránh dùng các loại kích thích dạ dày tiết nhiều dịch vị như: Ớt, tiêu, giấm, cà ri, trái cây chua, sữa chua, dưa hành, dưa cà muối chua, nước dùng thịt, thức ăn lên men như mắm, tương, chao; thịt nguội chế biến sẵn…
Phụ huynh nên cho trẻ dùng thức ăn có tính chất bọc, hút, thấm niêm mạc dạ dày, giúp giảm kích thích tiết dịch vị, trung hòa axit, như: Sữa, gạo tẻ, bánh mì, bánh quy… Sữa, trứng là nguồn đạm có khả năng trung hòa axit. Chất béo trong sữa, trứng có tác dụng ức chế tiết dịch dạ dày, cũng như làm tăng thời gian lưu thức ăn trong dạ dày. Thức ăn giảm tiết axit dịch vị bao gồm: Mật ong, đường, bánh quy, dầu thực vật...
Trẻ cần được dùng thức ăn mềm, nhừ hoặc nếu cần thì cắt nhỏ, nghiền nhuyễn. Cần cho trẻ ăn chậm nhai kỹ để giảm bớt gánh nặng cho dạ dày. Tránh dùng thức ăn sống, thô, cứng, nhiều chất xơ như gạo lứt, đậu đỗ, một số rau trái… trong thời gian đau cấp tính.
Với rau, nên chọn loại lá non, mềm như rau đay, rau mồng tơi, rau dền. Hạn chế các loại rau sinh hơi như súp lơ xanh, bắp cải, củ hành, cải hoa, dưa leo, tiêu xanh, bắp, củ cải, dưa cải… Không nên để thức ăn nóng quá hay lạnh vì làm cho dạ dày co bóp mạnh.
Bên cạnh đó, trẻ cần được ăn thành nhiều bữa nhỏ. Không ăn quá nhiều canh cùng bữa cơm vì làm căng dạ dày gây tiết axit. Nên ăn thường xuyên, đều đặn, không ăn quá no và không để bụng quá đói.
Khoảng cách giữa các bữa ăn ngắn giúp trong dạ dày luôn có thức ăn để trung hòa axit và giảm đau. Đồng thời, trẻ nên được dùng chất béo từ cá (mỡ cá, cá mỡ) vì cung cấp nhiều axit béo thiết yếu và năng lượng cho cơ thể, thức ăn giàu kẽm (hàu, sò, thịt, cá…).
Điều đó sẽ giúp mau lành vết thương, vitamin A giúp sinh trưởng lớp tế bào biểu mô của niêm mạc dạ dày. Sau khi ăn xong, trẻ không nên chạy nhảy ngay mà cần có chế độ nghỉ ngơi.
