Một thỏa thuận lẽ ra được ký kết
Lẽ ra, một thỏa thuận giữa Hoa Kỳ và Taliban được ký kết trong cuộc gặp giữa Tổng thống Donald Trump và Tổng thống Afghanistan Ashraf Ghani và phái đoàn Taliban.
Trong chiến dịch tranh cử 3 năm trước, ông Donald Trump hứa sẽ rút quân khỏi Afghanistan và các cuộc đàm phán với Taliban đã diễn ra tại Doha vào năm ngoái.
Ngoại trừ việc Mỹ cam kết rút 5.400 quân (trong tổng số 14.000 quân) trong vòng 5 tháng tới. Số lính Mỹ còn lại sẽ được rút khi các cuộc đàm phán giữa Taliban và Kabul về một khu định cư hòa bình và thành lập một chính phủ mới có tiến triển. Trong mọi trường hợp, việc ký kết thỏa thuận sẽ là bước đột phá - Hoa Kỳ sẽ chấm dứt cuộc chiến kéo dài 18 năm với Taliban.
Việc ký kết thỏa thuận tại Trại David được lên kế hoạch trong điều kiện tuyệt mật. Chính ông Trump đã giải mật thông tin này, rằng: “Bí mật được giữ với hầu hết mọi người, các nhà lãnh đạo Taliban quan trọng và cá nhân Tổng thống Afghanistan sẽ gặp tôi tại Trại David. Tối nay họ đến Hoa Kỳ. Thật không may, để tạo ra đòn bẩy giả, họ thừa nhận vụ tấn công ở Kabul, giết chết một trong những người lính vĩ đại của chúng tôi và 11 người khác. Tôi lập tức hủy cuộc họp và đàm phán hòa bình. Nó không thể với tôi”.
Giải thích về việc hủy cuộc gặp mặt, Tổng thống Mỹ khẳng định: Đây là ý tưởng của tôi, để hủy bỏ nó cũng là ý tưởng của tôi. Thậm chí, tôi đã không thảo luận với bất cứ ai. Bởi vì, nếu Taliban “không thể đồng ý ngừng bắn trong cuộc đàm phán rất quan trọng như thế này, thì có lẽ họ không có cách nào để đồng ý về một thỏa thuận có ý nghĩa trong mọi trường hợp”.
Trả lời câu hỏi về các cuộc đàm phán tiếp theo, ông Trump khẳng định: “chúng đã kết thúc”. Tuy nhiên, ông không từ bỏ ý tưởng rút quân: “Chúng tôi chẳng khác gì cảnh sát ở Afghanistan. Đây không phải là công việc của những người lính vĩ đại và giỏi nhất trái đất của chúng tôi. Chúng tôi muốn rút quân, nhưng sẽ rút quân đúng lúc”.
Đơn phương hủy thỏa thuận
 |
| Phái đoàn Taliban tại Nhà Trắng. Ảnh: The New York Times |
Theo các nhà phân tích, cuộc tấn công chỉ là cái cớ để hủy bỏ thỏa thuận. Giờ đây, mọi áp lực đều đổ lên đầu Tổng thống Mỹ. Chính quyền Kabul cũng không hài lòng khi các cuộc đàm phán với Taliban mà không có sự tham gia của họ, trong khi Taliban không công nhận cả Tổng thống Ghani hoặc bất kỳ cơ quan nào của chính phủ Afghanistan.
Để chứng tỏ mình là chủ nhân đích thực của Nhà trắng, ông Trump đã sa thải cố vấn an ninh John Bolton. Ngoài ra, điều quan trọng là ông đã tự mình quyết định hủy cuộc họp tại Trại David chứ không phải vì được can ngăn. Ông cho rằng, trong bối cảnh cuộc tấn công khủng bố ở Kabul, báo chí sẽ có lý do để tấn công Nhà Trắng và thỏa thuận lịch sử của nó sẽ bị chỉ trích nhiều hơn là ca ngợi. Do đó, những lời nói của ông Trump về việc kết thúc các cuộc đàm phán không có nghĩa gì cả.
Lần này, ông Donald Trump muốn việc ký kết trùng với lễ kỷ niệm ngày 11/9, nhưng ý tưởng của ông không thành công. Dễ nhận thấy rằng Tổng thống Mỹ muốn có được những nhượng bộ từ Taliban, nhưng điều này là không thể. Vì vậy, chỉ còn một cách trì hoãn, từ đó cả ông và Taliban đều không mất gì cả. Họ có thể ký một thỏa thuận bất cứ lúc nào thuận tiện. Nhưng các nhà chức trách Kabul hiện tại, những người dường như đã được hưởng lợi từ sự thất bại của thỏa thuận lại đang ở trong tình trạng lấp lửng.
Tóm lại, ý nghĩa của thỏa thuận là chấm dứt chiến tranh bằng cách bắt đầu rút quân, dựa vào đó Taliban sẽ đồng ý đàm phán với chính quyền Kabul. Nếu các cuộc bầu cử được tổ chức trước khi Taliban công nhận là những người tham gia đầy đủ trong quá trình chính trị, họ sẽ cản trở họ bằng mọi cách.
Ông Donald Trump, tất nhiên, sẽ chờ đợi. Nhưng điều quan trọng đối với ông không chỉ là một thỏa thuận về việc rút quân, mà còn là một cuộc rút quân thực sự. Nhưng bên cạnh khía cạnh chính trị trong nước, việc giải quyết vấn đề Afghanistan sẽ mang lại cho ông Trump điểm cộng lớn trong chính sách đối ngoại. Chính vì vậy, rất có thể điều này sẽ được giải quyết vào năm tới, trước thềm cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ.
