Nhưng trâm cài tóc chỉ nữ giới mới cần, nhất là phụ nữ ở các dân tộc thiểu số. Vì ngoài mái tóc ra, họ còn cài thêm hoa lá cùng các loại mũ, khăn diêm dúa.
Lược - trâm đã xuất hiện từ thời xa xưa, cách đây khoảng 15 nghìn năm, tức là thời đồ đá. Tận dụng các nguyên liệu tự nhiên như tre nứa, cói sậy, gỗ, vỏ sò, mai rùa, ngà voi, răng thú… người xưa đã sáng tạo thành lược chải tóc, trâm quấn đầu. Tùy số lượng lọn tóc được quấn, mà họ sẽ dùng một hay nhiều trâm. Trâm cài tóc hiện còn thấy ở một số nơi tại Nhật Bản, Trung Quốc, Hàn Quốc…
Theo ghi nhận, nơi đầu tiên làm ra lược hai mặt là Ai Cập cổ đại, đây cũng là nơi phụ nữ biết làm đẹp như tết tóc, buộc tóc, đội tóc giả, đánh phấn, tô son sớm nhất.
Để nói hình dạng của chiếc lược cho đến nay thì rất khó tả, do từ xưa chúng đã đa dạng, ít nhất là có các hình cơ bản như vuông, tròn, tam giác… và bên trên bề mặt thường khảm nhiều họa tiết đẹp mắt như tôm cá, chim thú, phong cảnh…
Thế nhưng, khi nói về cây trâm thì còn phức tạp hơn bởi chúng bất định hình. Mộc mạc nhất trong các loại trâm là kiểu trâm dạng đũa, thẻ tre, tiêu biểu là trâm cài của các kỹ nữ geisha Nhật Bản.
Cầu kỳ hơn là trâm hình chữ U hoặc cái dĩa với các trang trí gắn thêm và thường thấy ở các cô dâu, kiều nữ đài các ở nhiều nước châu Á. Các thiếu nữ luôn cài nhiều trâm để tăng thêm phần xinh đẹp. Họ cũng dùng trâm để tự vệ khi gặp nguy hiểm tính mạng.
Từ hình dạng cây trâm giống như que đũa, cây kim hay con dao, vào thế kỷ 18 nói chung trên thế giới đã có nhiều kiểu kẹp tóc mới. Tuy nhiên, khi mặc trang phục truyền thống hay làm lễ nghi cổ truyền, phụ nữ vẫn quay lại với những cây trâm cổ.
Đối với nhiều nền văn hóa châu Á, lược và trâm luôn là vật kề thân, vật định tình, ước hẹn hay biểu tượng của hạnh phúc, tình yêu trai gái.
Có thể nói hôm nay, mỗi người không thể thiếu được chiếc lược hoặc trâm do nhu cầu làm đẹp ở cả hai giới ngày càng tăng. Và không chỉ vì lý do làm đẹp, trong sinh hoạt bình thường bạn cũng không thể thiếu chúng để chải tóc. Thành ra, nhiều khi lược - trâm còn được làm bằng vàng, bạc gắn đá quý!
