Sau hơn 8 năm thuộc chức năng quản lý nhà nước của Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, từ ngày 1/3/2025, các trường cao đẳng, trung cấp trở lại thuộc chức năng quản lý nhà nước của Bộ GD&ĐT.
“Trả lại tên cho em”
Chính phủ vừa ban hành Nghị định 37/2025/NĐ-CP quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Bộ GD&ĐT. Nghị định có hiệu lực thi hành từ ngày 1/3/2025. Trong 18 đơn vị trực thuộc Bộ GD&ĐT, có Cục Giáo dục nghề nghiệp và Giáo dục thường xuyên. Trên cơ sở đó, các trường cao đẳng, trung cấp dạy nghề sẽ thuộc Bộ GD&ĐT quản lý nhà nước.
Theo Nghị định này, Tổng cục Giáo dục nghề nghiệp và Vụ Giáo dục thường xuyên tiếp tục thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn theo quy định của pháp luật cho đến khi Bộ trưởng Bộ GD&ĐT ban hành Quyết định quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của Cục Giáo dục nghề nghiệp và Giáo dục thường xuyên.
Theo TS.BS Nguyễn Thị Hồng Liên - Phó Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Y tế Đặng Văn Ngữ (Hà Nội), lĩnh vực giáo dục nghề nghiệp chuyển về Bộ GD&ĐT quản lý phù hợp với thực tiễn khách quan. Hiện, cán bộ, giảng viên, nhân viên và người lao động của trường sẵn sàng đón nhận sự thay đổi này. “Bản chất là “trả lại tên cho em”, bởi chúng tôi từng trực thuộc Bộ GD&ĐT quản lý”, TS.BS Nguyễn Thị Hồng Liên chia vui.
Phó Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Y tế Đặng Văn Ngữ cho hay, trước đây, vì lý do khách quan và chủ quan, nhà trường gặp một số khó khăn trong thực hiện quy trình, thủ tục chuyển tiếp giữa các chương trình học tập, tiêu chuẩn đầu vào, phương thức tuyển sinh… Dù có liên thông giữa một số cơ sở đào tạo nhưng không phải trường nào cũng được công nhận chương trình liên thông.
“Nay, lĩnh vực giáo dục nghề nghiệp trở về với Bộ GD&ĐT, tôi tin những vướng mắc sẽ được tháo gỡ”, TS.BS Nguyễn Thị Hồng Liên kỳ vọng và nhìn nhận, hệ thống giáo dục quốc dân gồm các cấp học, trình độ đào tạo như: Giáo dục mầm non, phổ thông, giáo dục nghề nghiệp và giáo dục đại học sẽ thống nhất chương trình đào tạo, từ đó tạo ra nhiều thuận lợi. Ngoài ra, công tác tuyển sinh sẽ khắc phục một số hạn chế, nhất là trong hoạt động tư vấn hướng nghiệp cho người học.
TS.BS Nguyễn Thị Hồng Liên tin tưởng, Bộ GD&ĐT quản lý cả trình độ giáo dục nghề nghiệp sẽ cân bằng được việc tuyển sinh giữa đại học và cao đẳng, phân luồng học sinh cũng thuận lợi và thực chất hơn. “Sau khi chính thức chuyển giao, chúng tôi sẽ bắt tay vào xây dựng kế hoạch, đề án (nếu có) để có thể hòa nhịp với hệ thống cao đẳng, đại học Việt Nam”, TS.BS Nguyễn Thị Hồng Liên khẳng định.
Thống nhất quản lý nhà nước về giáo dục và đào tạo
Thống nhất quản lý nhà nước về giáo dục và đào tạo (trong đó có lĩnh vực giáo dục nghề nghiệp) đối với các cấp học, trình độ đào tạo là phù hợp và thiết thực, GS.TS Phạm Tất Dong - nguyên Phó Chủ tịch thường trực Hội Khuyến học Việt Nam nêu quan điểm. Mục tiêu cuối cùng của giáo dục và đào tạo là hướng đến lợi ích chính đáng cho người học. Chúng ta cần thực hiện những giải pháp nhằm bảo đảm cân đối, hài hoà nguồn nhân lực phục vụ xây dựng đất nước, phát triển xã hội bền vững.
Do vậy, GS.TS Phạm Tất Dong cho rằng, chuyển giáo dục nghề nghiệp về Bộ GD&ĐT quản lý sẽ giúp hệ thống giáo dục quốc dân từ phổ thông đến đại học đồng bộ, thống nhất và phân bố hài hoà. Điều này hoàn toàn phù hợp thực tiễn, nhất là hiện nay cơ sở giáo dục nghề nghiệp gặp khó khăn trong tuyển sinh và liên thông giữa các bậc học.
Việc chuyển giao này sẽ góp phần hạn chế một số rào cản về quy trình thủ tục, thông tin kỹ thuật rườm rà; giúp cơ cấu lại hợp lý, cân đối hơn về nguồn tuyển sinh giữa các bậc học; tạo sự thuận lợi, dễ dàng đối với vấn đề liên thông.
Kể từ khi lĩnh vực giáo dục nghề nghiệp trực thuộc Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội thì trường cao đẳng không còn nằm trong dữ liệu tuyển sinh của Bộ GD&ĐT, nên công tác tuyển sinh gặp một số khó khăn, thách thức.
TS Lê Viết Khuyến - Phó Chủ tịch Hiệp hội Các trường đại học, cao đẳng Việt Nam nhìn nhận, hệ thống giáo dục nghề nghiệp chưa chủ động được đầu vào vì không nắm thông tin dữ liệu tuyển sinh, trong khi cao đẳng nằm ngoài hệ thống giáo dục phổ thông và đại học do Bộ GD&ĐT quản lý nên rất khó khăn.
Vì thế, việc đưa các cơ sở giáo dục nghề nghiệp về Bộ GD&ĐT là hợp lý. Ngoài ra, chúng ta cần phân rõ chức năng để tập trung nguồn lực, khai thác hiệu quả, không phân tán và lãng phí, chồng lấn chức năng, vai trò, đảm bảo đáp ứng tốt cho xã hội, nhu cầu của doanh nghiệp và sự phát triển bền vững đất nước.
“Hiệp hội Các trường đại học, cao đẳng Việt Nam từng nhiều lần có văn bản gửi đến các cơ quan có thẩm quyền kiến nghị việc chuyển vai trò quản lý nhà nước về giáo dục nghề nghiệp từ Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội cho Bộ GD&ĐT”, TS Lê Viết Khuyến nhắc lại và hoan nghênh chủ trương sắp xếp, tinh gọn bộ máy; trong đó có việc thống nhất quản lý nhà nước về giáo dục và đào tạo.
Hiện, cả nước có khoảng hơn 500 trường cao đẳng, trung cấp chuyên nghiệp. Theo PGS.TS Trần Xuân Nhĩ - nguyên Thứ trưởng Bộ GD&ĐT, để có sự đồng bộ, liên thông từ giáo dục mầm non, phổ thông, thường xuyên, nghề nghiệp đến đại học, thì việc thống nhất quản lý nhà nước về giáo dục và đào tạo là chủ trương đúng đắn và cần sớm thực hiện.
“Quản lý giáo dục phải tạo sự thống nhất, liên thông giữa các cấp học”, PGS.TS Trần Xuân Nhĩ nhấn mạnh, đồng thời nhìn nhận, tới đây Bộ GD&ĐT sẽ có nhiều việc phải làm để tiếp tục ổn định và phát triển giáo dục nghề nghiệp.
Thực tế cho thấy, các nước trên thế giới có quan điểm chỉ đạo thống nhất về giáo dục. Việc chuyển giao quản lý nhà nước đối với giáo dục nghề nghiệp cho Bộ GD&ĐT là “hợp ý Đảng lòng dân”. Đây cũng là cơ sở nhằm đáp ứng nguyện vọng học tập suốt đời của mọi người, góp phần phân luồng, đào tạo nguồn nhân lực cho đất nước đạt chất lượng và hiệu quả hơn.
