Đèn “2 trong 1” thân thiện môi trường
Tại Cuộc thi Khoa học kỹ thuật dành cho HS trung học cấp tỉnh Bạc Liêu (năm học 2016 - 2017), giải Nhì lĩnh vực Hóa - Lý đã thuộc về sáng tạo mang tên “Đèn xông vip” của hai em HS Nguyễn Thị Yến Nhi và Phan Hoàng Mến. Sáng tạo này nhận được sự hướng dẫn của thầy Nguyễn Nguyên Bá, đã đem đến giải pháp đuổi côn trùng gây hại (muỗi, gián, kiến ba khoang…) đạt nhiều hiệu quả cao. Đồng thời sáng tạo này còn giúp cải thiện không khí trong lành hơn nhờ hương thơm của tinh dầu.
Với nguyên liệu từ những vỏ lon nước ngọt, vỏ lon bia đã qua sử dụng đa dạng về thể tích (330 ml, 240 ml…), gia vị trong nấu ăn (dầu thực vật), phụ liệu may mặc (kim may tay, khuy bấm), dây chì, tim đèn và hương liệu từ tinh dầu tự nhiên như cam, bưởi, oải hương hay bã trà, cà phê... Chỉ với 20 phút, các em đã có thể hoàn thành hệ thống đèn bao gồm bộ lồng xông, đèn kéo quân và khay nến tự chế. Sử dụng nến tự chế làm nhiên liệu để đốt cháy là dầu thực vật có khả năng bén lửa, khi đốt sẽ không mùi, không khói (giống như nến tealight) và độ hao hụt rất ít, dễ mua dễ tìm.
Trên thị trường đèn xông tinh dầu được đựng trên loại gốm có đĩa đựng tinh dầu và khoang đốt nến dính liền với nhau và đèn kéo quân hoạt động riêng lẻ tô điểm khoảng không. “Đèn xông vip” của 2 em HS đã hợp nhất 2 loại đèn trong một, với mục đích vừa là đèn phát sáng vừa xông hương. Khi lửa được kích hoạt ở phía dưới sẽ làm đèn kéo quân hoạt động bên trong bộ lồng xông, đồng thời tinh dầu đựng ở phía trên cùng nóng lên khuếch tán hương thơm ra bên ngoài. Với bộ đèn đặc biệt này, đèn kéo quân phát huy tối đa tác dụng trang trí và mùi hương tinh dầu thoang thoảng để thư giãn, màng lọc đem đến luồng không khí thơm mát ấm cúng hơn.
Từ lý thuyết đến thực tiễn
“Để làm nên sản phẩm đa năng, thầy giáo đã hướng dẫn chúng em ứng dụng lí thuyết Hóa - Lý kết hợp, sáng tạo như một minh chứng cho lí thuyết luôn được kiểm chứng từ thực hành. Không quá phức tạp để cho ra đời loại đèn 2 trong 1, chủ yếu vẫn là dựa trên từng nguyên lí của chúng. “Sử dụng nến tự chế đốt cháy lửa sẽ làm nóng không khí bên trong đèn khiến không khí giãn nở và tăng thể tích. Khi đó khối lượng riêng sẽ giảm và luồng không khí bên trong sẽ nhẹ hơn bên ngoài, lửa càng cháy không khí càng bay lên tạo thành dòng đối lưu làm đèn tiếp tục quay”, em Nguyễn Thị Yến Nhi giải thích.
Còn em Phan Hoàng Mến hào hứng: “Tinh dầu vốn là hợp chất thơm bay hơi rất nhanh, trong đó chứa nhiều hợp chất este và ancol. Đây là những chất rất nhạy với nhiệt nên khi gia nhiệt nhẹ lên thì hương sẽ dễ tỏa ra bên ngoài không khí”.
Chính sự cố gắng của bộ ba thầy trò đã minh chứng cho lí thuyết và thực hành luôn đi chung với nhau. Chiếc đèn “thần kì” đáp ứng nhu cầu của con người về bài trí, xua đuổi côn trùng gây hại, hương thơm nhẹ nhàng bao trùm không gian sống mang lại bầu không khí thoáng đãng, khử mùi ẩm mốc cực hiệu quả. Điểm chính của sản phẩm là an toàn cho người sử dụng, dầu thực vật cháy sáng rất chậm, nhiệt độ tỏa từ từ nên lượng hao hụt không lớn, khói tỏa không nguy hại nên thỏa mãn được yêu cầu sử dụng nhiên liệu vì sức khỏe cộng đồng. Nếu vô tình làm đổ đèn thì dầu sẽ đổ ra làm tim đèn tắt ngấm, không gây cháy lan…
