Thiếu Lâm
Môn phái không thể thiếu trong tất cả các tác phẩm của nhà văn Kim Dung. Thiếu Lâm được thành lập nhờ Đạt Ma sư tổ vào khoảng năm 500, thời nhà Lương. Đặc điểm võ công của Thiếu Lâm là dương cương, chú trọng về luyện tập sức khỏe, với những vũ khí đặc trưng là côn (gậy), trượng và cả đao.
Thiếu Lâm được coi là cái nôi của võ học Trung Nguyên, với những môn võ công nổi tiếng như 72 tuyệt kỹ Thiếu Lâm, Dịch Cân kinh, La Hán thập bát thủ,...
Tảo Địa Tăng
Những cao thủ lừng danh đại diện cho Thiếu Lâm phái có thể kể đến Hư Trúc, Giác Viễn đại sư, Phương Chính đại sư,... Đặc biệt còn có một nhân vật vô danh được gọi với cái "Tảo Địa Tăng", vị sư xuất hiện trong Thiên Long Bát Bộ được biết đến là người duy nhất thành thục 72 tuyệt kỹ Thiếu Lâm.
Trong trận chiến tại Tàng Kinh Các, ông chỉ cần một chưởng đã có thể đánh gục Mộ Dung Bác và Tiêu Viễn Sơn, dễ dàng hóa giải Giáng Long Thập Bát Chưởng của Kiều Phong.
Võ Đang
Võ Đang cũng là một môn phái tượng trưng cho bề dày lịch sử của Trung Hoa, do Trương Tam Phong - một nhân vật có thật sáng lập vào cuối thời nhà Nguyên.
Trương Tam Phong tên thật là Trương Quân Bảo, xuất hiện lần đầu tiên trong bộ Thần Điêu Hiệp Lữ. Khi đó Trương Tam Phong mới 14 tuổi, đi theo giúp việc cho Giác Viễn đại sư trong chùa Thiếu Lâm và học được một phần Cửu Dương Thần Công.
Với tư chất thông minh, Trương Tam Phong sáng tạo ra những môn võ mới, xây dựng nên phái Võ Đang, chú trọng về luyện khí (hơi thở) và kiếm pháp, lấy nhu khắc cương.
Vào những năm cuối đời, Trương Tam Phong còn sáng tạo ra chiêu thức Thái Cực Quyền và Thái Cực Kiếm kinh điển, hoàn toàn tương phản với võ học đương thời khi lấy tĩnh chế động, lấy nhu khắc cương, lấy chậm đánh nhanh.
Trong Ỷ Thiên Đồ Long ký, Kim Dung từng nói rằng: “Võ công của Trương Tam Phong nghìn năm trước không ai sánh bằng, nghìn năm sau cũng chẳng ai vượt qua nổi.”
Nga My
Nga My phái chỉ có nữ đệ tử, chú trọng kiếm pháp nhanh và chuẩn xác.
Tương Dương thất thủ, Quách Tĩnh và Hoàng Dung tự sát, cô con gái thứ 2 của họ là Quách Tương mang theo Ỷ Thiên Kiếm cũng phải chạy trốn cùng với Giác Viễn Đại Sư và Trương Quân Bảo khỏi Thiếu Lâm Tự.
Trương Quân Bảo sau đó sáng lập ra Võ Đang, còn Quách Tương sáng lập ra Nga My. Bởi vậy 2 phái luôn giữ tình hòa hữu.
Nga My phái chỉ cho phép nữ giới gia nhập, chủ yếu sử dụng kiếm pháp, chú trọng về tốc độ, độ chính xác.
Nổi tiếng trên võ lâm là vậy nhưng thực tế cho đến nay nguồn gốc của Nga My vẫn chưa rõ ràng. Việc truy tìm lịch sử càng khó bởi võ công phái Nga My có rất nhiều nguồn gốc, lại không hề nhất quán về đường lối kỹ pháp.
Cái Bang
Kiều Phong chỉ với Giáng Long Thập Bát Chưởng đã có thể uy trấn võ lâm.
Nếu Thiếu Lâm được coi là đệ nhất phái thì Cái Bang được xem là đệ nhất bang. Đây là bang hội do những người ăn mày yêu nước, chuyên hành hiệp trượng nghĩa sáng lập.
Sử dụng chủ yếu là gậy và quyền, đường lối đơn giản không mỹ miều, nhưng Cái Bang cũng sở hữu tuyệt học là Giáng Long Thập Bát Chưởng và Đả Cẩu Bổng Pháp.
Cái Bang cũng là nơi sản sinh ra những nhân vật xuất chúng trong võ lâm như Kiều Phong, Hồng Thất Công, Quách Tĩnh, Hoàng Dung, Tô Khất Nhi.
Minh Giáo
Trương Vô Kỵ.
Tề danh với Thiếu Lâm và Cái Bang, Minh Giáo có tên gốc là Ma Ni Giáo được coi là đệ nhất giáo, có nguồn gốc từ xứ Ba Tư và được truyền sang Trung Quốc.
Tuy nhiên do triều đình ra lệnh giết giáo đồ mà thế lực Minh Giáo đại suy. Môn đồ của Minh Giáo không thể hành sự công khai, vì thế Minh Giáo dần càng trở nên bí ẩn. Để rồi chữ Ma trong Ma Ni khiến giáo phái này bị gọi là Ma Giáo.
Minh Giáo được nhắc đến nổi bật nhất là trong tác phẩm Ỷ Thiên Đồ Lông Ký. Trương Vô Kỵ vô tình lĩnh hội được Càn Khôn Đại Na Di và luyện đến tầng thứ 7, sau trở thành giáo chủ Minh Giáo, hành hiệp trượng nghĩa, luôn đối đầu với quân Mông Cổ. Từ đó Minh Giáo không còn bị xem là tà đạo.
Hoa Sơn
Lệnh Hồ Sung, đại đệ tử của phái Hoa Sơn trong Tiếu Ngạo Giang Hồ.
Nằm trên đỉnh Hoa Sơn, Hoa Sơn phải nổi danh với Hoa Sơn kiếm pháp và Tử Hà Thần Công.
Phái Hoa Sơn có 2 trường phái tranh chấp nhau là phe kiếm tông, lấy chiêu số kiếm thuật làm trung tâm, và phe khí tông lấy việc rèn luyện nội công làm chủ.
Hai phe phái này từng mâu thuẫn cực điểm trong quá khứ và chém giết đẫm máu khiến cho các nhân tài phái Hoa Sơn bị tiêu diệt.
Côn Luân
Cao thủ Côn Luân Tam Thánh Hà Túc Đạo trong Ỷ Thiên Đồ Long Ký.
Dù khá nổi tiếng trong kiếm hiệp Kim Dung nhưng phái Côn Luân lại chủ yếu xuất hiện thông qua lời thoại của các nhân vật.
Côn Luân được thành lập bởi Hà Túc Đạo, vốn ban đầu là một môn phái tu tiên, luyện đan cầu trường sinh, rồi dần dần họ chuyển sang học võ. Trụ sở chính nằm trên dãy núi Côn Lôn ở cao nguyên Thanh Tạng.
Võ công Côn Luân cũng thuộc về hệ võ kỹ đạo gia, chủ về lưỡng nghi tứ tượng, ví dụ như Lưỡng Nghi Kiếm pháp.
Toàn Chân Giáo
Vương Trùng Dương, người đứng đầu thiên hạ ngũ tuyệt.
Theo tiểu thuyết, Vương Trùng Dương tu luyện tại núi Chung Nam và sáng lập phái Toàn Chân giáo. Sau khi nhà Nguyên xâm lấn Trung Quốc thì môn phái này cũng không còn xuất hiện trong truyện Kim Dung.
Tuyệt chiêu của Toàn chân giáo có thể kể đến là Bắc đẩu thất tinh, Tiên thiên công, Không minh quyền, Song thủ hỗ bác.
Trong kỳ Hoa Sơn luận kiếm lần thứ nhất, Vương Trùng Dương chính là người chiến thắng, đoạt được Cửu Âm Chân Kinh và trở thành người đứng đầu ngũ tuyệt trong võ lâm với hiệu là Trung Thần Thông.
Đến những năm cuối đời, Vương Trùng Dương còn tiên đoán được khi ông chết thì Âu Dương Phong sẽ đến Toàn Chân giáo để cướp Cửu Âm Chân Kinh. Vì thế, ông đã giả chết và chỉ bằng một chiêu Tiên Thiên Công, ông đã đánh bại Âu Dương Phong, khiến hắn phải mất 20 năm để khôi phục.
Cổ Mộ
Chỉ duy nhất Dương Quá và Tiểu Long Nữ là phát huy được sức mạnh của bộ Ngọc Nữ Tâm Kinh.
Nói đến Toàn Chân Giáo thì không thể không nhắc đến phải Cổ Mộ do Lâm Triều Anh sáng lập. Bà là người yêu của Vương Trùng Dương – giáo chủ Toàn Chân Giáo.
Vì không thể thành thân với người yêu, Lâm Triều Anh trở nên oán hận và lập ra môn phái Cổ Mộ ngay phía sau núi Chung Nam, bản địa của phái Toàn Chân. Do trong lòng bà vẫn luôn nhớ đến tình xưa nên đã khéo léo sáng tạo ra Ngọc Nữ Tâm Kinh, một môn võ vừa để khắc chế vừa hỗ trợ võ công của Toàn Chân giáo.
Phái Cổ Mộ chỉ nhận đệ tử là nữ nhi nhưng Tiểu Long Nữ đã nhận chàng trai lém lỉnh Dương Quá làm đệ tử. Cả hai sư trò đã phát huy võ học của Lâm Triều Anh và luyện thành Ngọc Nữ kiếm pháp với tuyệt chiêu Song kiếm hợp bích.
Đệ tử nổi trội là Tiểu Long Nữ, Dương Quá, Lý Mạc Sầu và cô gái họ Dương- được xem là truyền nhân của Dương Quá. Cô gái xuất hiện trong bộ Ỷ Thiên đồ long ký, cô đã giúp đỡ con gái của bang chủ Cái Bang – Sử Hồng Thạch, đồng thời cũng ra tay giúp Trương Vô Kỵ những lúc rất khó khăn. Võ công của cô cao hơn Chu Chỉ Nhược gấp mấy lần.
Đoàn Thị
Đoàn Dự là người duy nhất học được Lục Mạch Thần Kiếm.
Là môn võ phải của họ Đoàn vương tộc của nước Đại Lý. Đặc điểm của Đoàn gia phái là sử dụng các chiêu thức về điểm huyệt, chỉ công, với hai môn võ công nổi tiếng là Nhất Dương Chỉ hay Lục mạch thần kiếm.
Trong đó Lục Mạch Thần Kiếm được xem là bộ kỹ năng lợi hại nhất của Đoàn Thị. Trong Thiên Long Bát Bộ, sau khi bộ kiếm phổ của Lục Mạch Thần Kiếm bị thiêu hủy, Đoàn Dự là người duy nhất biết được môn kiếm khí này. Dù chưa thành thạo Lục Mạch Thần Kiếm nhưng Đoàn Dự cũng dễ dàng đánh bại Mộ Dung Phục.
Do Đoàn Dự không yêu thích võ thuật, nên Lục Mạch Thần Kiếm sau đó cũng bị thất truyền. Đoàn Thị chỉ còn lại Nhất Dương Chỉ được lưu truyền về sau, mà Nhất Đăng Đại Sư với tuyệt kỹ này đã được đứng vào hàng ngũ tuyệt đương thời.
