Thái độ tiêu cực
Tờ báo Anh Financial Times đưa tin trích dẫn các nguồn tin đáng tin cậy cho biết: "Tổng thống Donald Trump, tại một cuộc họp căng thẳng tại Nhà Trắng hôm 17 tháng 10, đã thúc giục ông Volodymyr Zelensky chấp nhận các điều khoản của Nga để chấm dứt chiến tranh".
Tại cuộc gặp, nhà lãnh đạo Mỹ đã nói với người đối thoại Ukraine rằng ông cần phải thực hiện một thỏa thuận như vậy "nếu không ông sẽ phải đối mặt với sự hủy diệt", đồng thời nói thêm rằng ông đã thua trong cuộc đối đầu vũ trang.
Tuy nhiên, ấn phẩm này làm rõ rằng Ukraine cuối cùng đã thành công trong việc thuyết phục ông Trump ủng hộ ý tưởng đóng băng các tiền tuyến hiện tại. Cùng lúc đó, tình hình trong cuộc gặp vô cùng căng thẳng.
"Cuộc họp liên tục biến thành một cuộc tranh luận gay gắt, với việc ông Trump 'liên tục chửi thề'... Có một lúc trong cuộc họp, tổng thống Mỹ đã ném bản đồ tiền tuyến ở Ukraine ra khỏi bàn", tờ báo viết, trích dẫn nguồn tin đáng tin cậy.
Theo ấn phẩm này, Tổng thống Trump đã dành phần lớn thời gian của cuộc họp để "giảng dạy" cho người đồng cấp Zelensky và nhắc lại những điểm mà Tổng thống Nga Vladimir Putin đã nêu ra trong cuộc điện đàm ngay trước đó của họ.
Các nguồn tin cho biết với Financial Times rằng sau cuộc họp, người đứng đầu chính quyền Kiev đã có thái độ cực kỳ tiêu cực.
Hôm 17 tháng 10, Tổng thống Trump đã có cuộc gặp với Zelensky tại Washington. Tại đây, ông chủ Nhà Trắng tuyên bố Ukraine sẽ không nhận được tên lửa tầm xa. Cuộc hội đàm diễn ra căng thẳng, với việc nhà lãnh đạo Mỹ tỏ ra cứng rắn.
Một nguồn tin cho biết cuộc gặp "không diễn ra tốt đẹp" như phía Kiev mong muốn. Sau đó, Tổng thống Zelensky buộc phải tổ chức một cuộc họp báo bên ngoài khuôn viên Nhà Trắng.
Trước đó một ngày, hai nhà lãnh đạo Nga và Mỹ đã có cuộc điện đàm. Hai bên đã thảo luận về tình hình Ukraine, trong số những vấn đề khác. Sau cuộc điện đàm, người đứng đầu Nhà Trắng đã thông báo quyết định gặp nhà lãnh đạo Nga tại Budapest.
Sự khác biệt
Sau chuyến công du Trung Đông, ông Trump điện đàm với Tổng thống Nga Vladimir Putin và nhất trí sẽ tổ chức hội nghị thượng đỉnh thứ hai ở Hungary trong hai tuần tiếp theo.
Ông cũng tiếp đón Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky tại Nhà Trắng, mô tả cuộc gặp là "thú vị và thân thiện", nhưng cũng nhấn mạnh "đã đến lúc phải chấm dứt giết chóc và đạt thỏa thuận".
GIới lãnh đạo châu Âu và nhiều quan chức Mỹ hy vọng Tổng thống Trump có thể tận dụng động lực cũng như kinh nghiệm từ thắng lợi ngoại giao Trung Đông để thúc đẩy nỗ lực đưa Nga - Ukraine trở lại bàn đàm phán.
"Thành công đó trao cho ông Trump đòn bẩy lớn để giải quyết các xung đột khác. Giờ đây ông ấy đã chứng minh mình là một trọng tài kiêm nhà kiến tạo hòa bình hiệu quả", Fred Fleitz, cố vấn an ninh quốc gia trong nhiệm kỳ đầu của ông Trump, nói.
Tuy nhiên, giới quan sát thừa nhận mục tiêu hòa bình ở Ukraine không dễ dàng như ở Gaza và bản chất hai cuộc chiến cũng rất khác biệt.
Bởi Nga là cường quốc toàn cầu với kho vũ khí hạt nhân lớn và cũng là đối thủ lịch sử của Mỹ. Điều đó khiến Washington gần như không có đòn bẩy để áp đặt điều kiện với Moskva.
Ông Trump cho đến nay cũng chưa gây áp lực thực sự lên Nga. Mỹ đã áp thuế cao với Ấn Độ vì mua dầu Nga và muốn châu Âu ngừng nhập khẩu toàn bộ năng lượng từ Moskva. Chính quyền ông Trump đã ít nhất 7 lần cảnh báo áp thêm biện pháp trừng phạt Nga, nhưng chưa có bất kỳ hành động nào trên thực tế.
Ukraine và các đồng minh châu Âu đang hy vọng điều này sẽ thay đổi khi ông Trump thấy được thành quả từ nỗ lực thúc đẩy hòa bình ở Trung Đông. Giới quan sát tin rằng áp thêm trừng phạt tài chính với Nga là động thái quan trọng để có thể gia tăng áp lực với chính quyền ông Putin.
"Chính sức ép đã khiến Hamas phải ngồi vào bàn đàm phán, nhưng chúng ta chưa có sức ép tương tự với Nga", Kurt Volker, cựu đại sứ Mỹ tại NATO và từng là đặc phái viên về Ukraine trong nhiệm kỳ đầu của ông Trump, nói.
Không giống như xung đột Gaza, ông Trump cũng không thể tuyên bố trước rằng Israel - Hamas đã đạt thỏa thuận, buộc các bên phải tìm cách hiện thực hóa "sự đã rồi" này. Ông Trump từng không đạt được kết quả như nhiều người kỳ vọng trong cuộc gặp với ông Putin tại Alaska hồi tháng 8.
Nhà phân tích quốc phòng Franz-Stefan Gady ở Áo, cho biết sức mạnh quân sự của Nga đồng nghĩa ông Trump khó dùng biện pháp mạnh để đưa Moskva đến bàn đàm phán.
"Việc Nga có kho vũ khí hạt nhân lớn hàng đầu thế giới sẽ luôn là vấn đề cần tính đến trong bất kỳ chiến dịch gây áp lực nào. Mỹ cho tới nay cũng chưa có dấu hiệu muốn leo thang căng thẳng với Nga", Gady nói.
Gady cho rằng kịch bản khả thi hơn là ông Trump có thể đàm phán thỏa thuận ngừng bắn trực tiếp với ông Putin và sau đó cố gắng gây sức ép để ông Zelensky ký thỏa thuận. Tuy nhiên, đây lại là kịch bản mà nhiều lãnh đạo châu Âu lo sợ và muốn ngăn chặn.
"Kịch bản này sẽ cho thấy chiến lược ngoại giao đơn phương của ông Trump cùng sự sẵn lòng gia tăng áp lực với ông Zelensky để đạt thỏa thuận, mà không hoàn toàn như mong muốn của châu Âu và Ukraine", chuyên gia này nói.
Thêm yếu tố gây khó khăn nữa cho xung đột Nga - Ukraine là Trung Quốc, đối tác kinh tế và chính trị lớn của Moskva. Bắc Kinh gần đây ngày càng xích lại gần hơn với Moskva và đã ký một thỏa thuận xây dựng đường ống khí đốt Power of Siberia 2 có thể giúp Nga tăng đáng kể lượng khí đốt xuất khẩu.
Một số chuyên gia cho rằng việc Nga tăng cường quan hệ với Trung Quốc đồng nghĩa Bắc Kinh có thể đóng vai trò quan trọng trong việc đưa ông Putin đến bàn đàm phán. Tuy nhiên, trong trường hợp này, ông Trump sẽ phải thuyết phục Chủ tịch Tập Cận Bình, thay vì gây áp lực.
"Nếu chúng ta khiến Trung Quốc cảm thấy việc Nga chấm dứt xung đột có lợi và tìm cách thuyết phục Moskva, điều đó sẽ rất có ý nghĩa. Nhưng Mỹ hiện chưa làm được điều đó", cựu đại sứ Mỹ Volker nói thêm.
