Năm 1957, Nhà xuất bản đầu tiên dành cho thiếu nhi Việt Nam được thành lập, mang tên người anh hùng thiếu niên Kim Đồng. Nhưng trước đó, Tủ sách Kim Đồng dành cho thiếu nhi của NXB Văn nghệ trong kháng chiến chống Pháp đã quy tụ các nhà văn tâm huyết viết cho thiếu nhi.
Cuốn sách đầu tiên thuộc tủ sách này chính là cuốn “Dưới chân Cầu Mây” của nhà văn Nguyên Hồng in năm 1951.
“Dưới chân Cầu Mây” là câu chuyện cảm động về anh bộ đội thương binh tên Chí. Anh từng bị giặc Pháp bắt và tra tấn dã man hòng lấy cung nhưng với ý chí kiên cường không khuất phục trước đòn roi của giặc, anh quyết không khai nửa lời.
Bìa cuốn sách "Dưới chân Cầu Mây" |
Với sự trợ giúp của Giang - chàng thiếu niên trẻ tuổi cũng từng bị giặc bắt khi làm nhiệm vụ giao liên, hai người đã trốn thoát khỏi nhà tù của giặc và trở thành anh em, đồng chí thân thiết.
Trong khoảng thời gian chờ bắt liên lạc với đơn vị, Chí đã sống cùng gia đình Giang ở phố Cầu Mây, dạy bình dân học vụ, hướng dẫn bà con đào hầm tránh đạn. Với sự dìu dắt của Chí, Giang cùng với các bạn thiếu nhi khối phố tăng gia sản xuất, dọn dẹp phố xá sạch đẹp, tham gia các hoạt động văn thể… Một câu chuyện giản dị, xúc động về tình quân dân như cá với nước.
Trong cuốn “Nguyên Hồng – Nhà văn của những người cùng khổ”, tác giả Nguyễn Thị Nhã Nam – ái nữ của nhà văn từng viết: “Phải nói rằng hiếm có người đàn ông nào yêu trẻ thơ với một tình yêu thương sôi nổi và đằm thắm như Nguyên Hồng, không kể đó là con cháu của ông hay là những đứa trẻ bất kì ông gặp trong cuộc đời…
Phải chăng vì có một tuổi thơ đau khổ nên ông vô cùng thuơng cảm những hoàn cảnh éo le, buồn khổ của trẻ thơ? Phải chăng cũng xuất phát từ trái tim nhân hậu ấy mà những trang viết dành riêng cho trẻ em của ông (Một tuổi thơ văn, Cháu gái người mãi võ họ Hoa...) đã ra đời?”
Các tác phẩm của nhà văn Nguyên Hồng |
Trong “Cháu gái người mãi võ họ Hoa”, nhà văn Nguyên Hồng đã dành những trang viết đầy xót thương khi viết về cuộc đời của Tiểu Hoa, cô bé theo cha mãi võ bên bờ sông Tam Bạc. Một thời mà “chỉ thoáng trông thấy gánh võ và nghe thấy tiếng nhạc đồng, là từ cả khu bến tàu, đầu cầu, vườn hoa phố chợ nọ ra đến ngoài cửa sông đã náo nức lên rồi.”
Ai cũng đón chờ “xem người con gái múa đôi kiếm báu và lão Hoa tung hoành cây đoản đao”, và “không một người nào không thán phục, cũng như không thể nào không truyền tụng hai tài nghệ tuyệt vời kia.”
Nhà văn Nguyên Hồng được mệnh danh là nhà văn của “những người cùng khổ”. Ông dành tình cảm sâu sắc cho giới lao động nghèo dưới đáy xã hội. Ngay cả các nhân vật trong truyện thiếu nhi của ông cũng là những em bé, hay con vật đáng thương, những nạn nhân của chế độ cũ, của chiến tranh, khiến người đọc rưng rưng cảm động về những gian truân vất vả các nhân vật đã phải vượt qua.
Nhà văn Nguyễn Hồng |
Bên cạnh đó, ý chí kiên cường, tình yêu thương thiết tha của các em cũng khiến người đọc cảm phục và tin tưởng vào một tương lai tươi sáng.
Ngoài tập truyện “Dưới chân Cầu Mây”, mới đây, Nhà xuất bản Kim Đồng cũng tái bản hai tập hồi kí “Những ngày thơ ấu”, “Một tuổi thơ văn” và tuyển truyện “Những truyện hay viết cho thiếu nhi – Nguyên Hồng” của nhà văn Nguyên Hồng.
Nhà văn Nguyên Hồng (1918-1982) từng tham gia phong trào Mặt trận Dân chủ, bị Pháp bắt, tham gia Hội Văn hóa Cứu quốc, tham gia Tổng Khởi nghĩa Tháng Tám năm 1945… Thành viên sáng lập Hội Nhà văn Việt Nam (năm 1957). Ông là Ủy viên Ban Chấp hành Hội Nhà văn Việt Nam khóa I và II. Ông được trao giải thưởng Hồ Chí Minh về Văn học Nghệ thuật đợt I (1996).