Vì lẽ đó, việc đổi mới hoạt động Đoàn không chỉ sẽ giúp mỗi đoàn viên, sinh viên (SV) ra sức “phấn đấu trở thành những thanh niên thời đại mới có tâm trong, trí sáng, hoài bão lớn” mà còn lan tỏa tinh thần sáng tạo.
Phong trào nổi nhưng thiếu sức hút
Với đặc thù là môi trường chiếm phần lớn lực lượng tri thức trẻ, vô cùng năng động và nhạy bén trong tiến trình hội nhập và phát triển của đất nước.
Đa phần họ yêu thích các hoạt động cộng đồng, thích tham gia vào các hoạt động xã hội, hoạt động tập thể, nên phong trào hoạt động Đoàn TN được các trường đại học, cao đẳng, học viện tổ chức rất sôi nổi.
Cùng với đó là đều nhận được sự quan tâm chỉ đạo sát sao của các cấp ủy Đảng, Ban giám hiệu, nên công tác Đoàn TN đã phát huy được những yếu tố tích cực, gắn chặt với nhiệm vụ và phát huy được truyền thống “Đâu cần thanh niên có, việc gì khó có thanh niên”.
Các hoạt động như “Tháng thanh niên”, “Đền ơn đáp nghĩa”; “Uống nước nhớ nguồn”, “Vì đàn em thân yêu”, “Vì biên giới hải đảo”… không chỉ được duy trì và phát triển hàng năm với tinh thần: “Tuổi trẻ hành động vì cộng đồng và xã hội, chăm lo bồi dưỡng thanh niên”.. mà các đợt sinh hoạt chính trị như: “Tuổi trẻ Việt Nam tiến bước dưới cờ Đảng”; “Tuổi trẻ với tư tưởng Hồ Chí Minh”; học tập các tấm gương anh hùng nhân sự kiện ra đời các cuốn nhật ký, hồi ký thời chiến tranh của các liệt sĩ (Nhật ký Đặng Thuỳ Trâm, Mãi mãi tuổi hai mươi của Liệt sỹ Nguyễn Văn Thạc và Nhật ký thế hệ Hồ Chí Minh của Lê Thị Thiên); đặc biệt là triển khai các hoạt động đoàn theo cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” được Đoàn TN các trường tổ chức rất bài bản, góp phần nâng cao nhận thức và phát huy vai trò của lực lượng đoàn viên, SV trong việc ra sức học tập, phát huy sức trẻ để khẳng định mình.
Gần đây nhất là đợt kỷ niệm 70 năm ngày Thương binh Liệt sỹ với hành trình “Theo bước chân những người anh hùng”, cùng với Hội thi Olympic toàn quốc các môn khoa học Mác - Lênin và tư tưởng Hồ Chí Minh “Ánh sáng soi đường” lần thứ II, thu hút 416.329 SV thuộc 675 trường đại học, học viện, cao đẳng và 214 SV Việt Nam ở ngoài nước tham gia, là những hoạt động thiết thực, ý nghĩa, tạo được môi trường và điều kiện để giáo dục về truyền thống, về lòng yêu nước cho các bạn đoàn viên SV.
Tuy nhiên theo đánh giá chung, không ít tổ chức Đoàn trong các trường đại học, cao đẳng còn mờ nhạt, chậm đổi mới nội dung. Công tác giáo dục của Ðoàn tuy rộng nhưng chưa sâu, một số hoạt động còn nặng về “bề nổi”, dàn trải, hình thức.
Một số phong trào mới chỉ thu hút đoàn viên tích cực, SV tiên tiến tham gia, việc tổ chức các phong trào Đoàn của một số trường chưa thực sự bám sát yêu cầu từ thực tiễn, chưa phục vụ thiết thực cho lợi ích của SV, nên hiệu quả chỉ mang tính phong trào chung chung, chưa khơi dậy được tinh thần xung phong tình nguyện, xung kích của đoàn viên, làm cho SV không có ý thức sinh hoạt Đoàn, thậm chí nhiều SV cho rằng công tác Đoàn là những việc vô bổ, mất thời giờ chẳng đem lại lợi ích gì cho họ cả.
Để Đoàn chắp cánh tinh thần sáng tạo
Là Bí thư chi đoàn của Trường Đại học Sư phạm Nghệ thuật Trung ương, SV Nguyễn Tuấn Anh giãi bày mong muốn: Hầu hết các SV đều rất yêu thích các hoạt động cộng đồng, thích tham gia vào các hoạt động phong trào đoàn thế nhưng nhu cầu và khát vọng hiện nay của SV khác trước rất nhiều, vì thế Đoàn cần không ngừng đổi mới, sáng tạo trong các hoạt động; tìm ra căn bản, giá trị cốt lõi của vấn đề để có những chương trình, giải pháp phù hợp với từng đối tượng.
Phải làm sao cho SV tự thân thích thú với hoạt động tình nguyện, nhận thức được giá trị mình nhận được khi tham gia và xác định đúng giá trị của người thụ hưởng công việc mình làm. Bên cạnh đó, cần phải có giải pháp phát huy tính chuyên môn trong hoạt động tình nguyện của SV.
Một SV ngành kỹ thuật sinh học không thể mãi vác từng viên gạch xây nhà, một bác sĩ đa khoa tương lai không thể suốt ngày ra đường đi quét rác, đào mương được. Cần phải hướng hoạt động tình nguyện của SV gắn với chuyên ngành học, qua đó SV sẽ được đào tạo, nâng cao trình độ tay nghề.
Đồng quan điểm với việc đổi mới hoạt động Đoàn, Tiến sĩ Phùng Xuân Dũng - Bí thư Đoàn TN Trường Đại học Sư phạm Thể dục Thể thao Hà Nội, trường có nhiều cách làm sáng tạo trong hoạt động Đoàn, thì để củng cố, nâng cao chất lượng hoạt động Đoàn trong tình hình hiện nay, trước hết tổ chức Đoàn của các trường cần nghiên cứu đổi mới nội dung giáo dục về vai trò của tổ chức Đoàn sao cho phù hợp với nhu cầu tâm lý của SV, đặc biệt là ở chi đoàn phải tập trung thực hiện hiệu quả Cuộc vận động xây dựng các giá trị mẫu hình đoàn viên, SV của mỗi trường, xem đây là nội dung nền tảng để thực hiện công tác giáo dục, góp phần hình thành mẫu hình đoàn viên, SV trong giai đoạn mới; bám sát nhiệm vụ chính trị, nhiệm vụ của từng trường.
Kết hợp các vấn đề thời sự, các sự kiện và định hướng, dự báo các hiện tượng, trào lưu của giới trẻ trong đời sống xã hội với những nội dung giáo dục về lý tưởng cách mạng, đạo đức, lối sống văn hóa cho SV để nội dung giàu tính thực tiễn, sinh động, thiết thực và thuyết phục.
Bên cạnh đó, cần đổi mới phương thức giáo dục theo hướng đa dạng hóa thông qua các phong trào hành động cách mạng, thường xuyên đúc kết thực tiễn để điều chỉnh các nội dung và cách thức tổ chức các hoạt động cho phù hợp với tình hình SV trong từng thời kỳ, từng giai đoạn.
Nhất là đối với mỗi cán bộ Đoàn phải tiên phong nắm bắt hơi thở cuộc sống, hiểu rõ nhu cầu, nguyện vọng của đoàn viên, SV để phát hiện những vấn đề thanh niên cần, đồng hành cùng SV trong học tập, rèn luyện, phát huy tính tự chủ và tư duy độc lập; thường xuyên tự đổi mới và nâng cao hiệu quả công tác định hướng cho SV giữ vững bản lĩnh cách mạng, có ý thức nhạy bén chính trị, tích cực đấu tranh ngăn chặn, phản bác những thông tin và luận điệu sai trái, tăng sức đề kháng cho SV trước những biểu hiện tiêu cực, mặt trái của xã hội và sự chống phá, xuyên tạc của các thế lực thù địch, nhất là trên mạng xã hội; tránh tình trạng “nhạt Ðảng”, “khô Ðoàn”, “xa rời chính trị”… và để cho mỗi SV ra sức “phấn đấu trở thành những thanh niên thời đại mới có tâm trong, trí sáng, hoài bão lớn”, làm lan tỏa tinh thần sáng tạo trong tuổi trẻ SV.
