Việc gia tăng các bệnh lý sỏi túi mật ở người dân sống tại thành thị, giống như một số nước phát triển.
Nguy cơ mắc cao
Hiện mỗi năm Bệnh viện Việt Đức khám cho khoảng 3.000 người bệnh các bệnh lý về gan mật, thực hiện gần 1.600 ca phẫu thuật. Tuy nhiên, trong đó có tới hơn 1.000 ca liên quan đến bệnh lý sỏi mật.
Tỷ lệ người dân mắc bệnh sỏi mật rất cao, 90% các bệnh lý về sỏi đường mật trong và ngoài gan có liên quan bệnh lý về tụy và gan. Các ca bệnh đến khám tại Bệnh viện Việt Đức liên quan tới bệnh lý này hầu hết đều ở giai đoạn muộn.
PTS, TS Trần Đình Thơ, Phó Giám đốc Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức cho biết cho biết: Do tập quán trồng hoa màu của người dân ở nông thôn hay dùng phân sống để tưới nên về mặt dịch tễ học, tỷ lệ người nông thôn mắc giun đũa nhiều dẫn tới việc nhiễm ký sinh trùng.
Còn tại thành thị, xu hướng chế độ ăn không cân đối thực phẩm. Vì thế, những người ăn quá nhiều chất béo nói chung như sữa, bơ, dầu, mỡ… thì dẫn tới tích những sỏi cholesterol ở trong mật.
Theo TS Đỗ Tuấn Anh - Trưởng khoa phẫu thuật gan, mật (BV Việt Đức), sỏi túi mật hình thành theo cơ chế phức tạp, chủ yếu liên quan đến chuyển hoá. Trước đây, bệnh lý này hay gặp ở châu Âu và những nước phát triển, thường gặp ở những người béo phì, rối loạn chuyển hoá lipid, đái tháo đường type 2.
Tuy nhiên hiện nay, số lượng bệnh nhân Việt Nam bị sỏi túi mật cũng rất nhiều, chiếm khoảng 60-70% tỉ lệ sỏi đường mật nói chung, trong đó tỉ lệ mắc bệnh ở nữ cao gấp 1,7 lần nam giới.Sỏi túi mật gồm 3 loại: Sỏi sắc tố mật, sỏi cholesterol và sỏi hỗn hợp.
Không được chủ quan
Theo thống kê thì có khoảng từ 10-20% bệnh nhân có bệnh sỏi mật từ lúc phát hiện ra bệnh tới lúc có triệu chứng là sau 5-20 năm.
Còn khi triệu chứng của bệnh, tức là có biến chứng rồi mới đi viện là tình trạng khá phổ biến của những người dân bị mắc bệnh sỏi mật.
Theo BS Thơ, bệnh sỏi mật hay gặp ở tuổi trung niên nhưng đang có xu hướng gặp ở người trẻ gần đây. Những bệnh nhi mắc sỏi mật chủ yếu do liên quan đến bệnh rối loạn chuyển hóa. Hoặc trẻ ở nông thôn, do vệ sinh không bảo đảm nên nhiễm giun chui lên đường mật gây nhiễm trùng, tạo thành sỏi trong mật.
“Sỏi túi mật thường cứng nên khi dùng xung sóng tán dễ vỡ hơn. Trong khi đó, sỏi đường mật tán ngoài cơ thể rất khó do cấu tạo đường mật hẹp, gấp khúc. Khi tán được rồi, liệu những mảnh sỏi nhỏ có ra được hay không mới khó.
Ở phương Tây, với trường hợp tán sỏi qua da, các bác sĩ sẽ phải chỉ định thuốc tán sỏi cho bệnh nhân để sỏi dễ tan hơn, ra khỏi cơ thể. Nhưng thực tế, tỷ lệ thành công thấp”, BS Thơ cho hay.
“Tỷ lệ nam nữ mắc bệnh lý sỏi đường mật khá tương đương. Nhưng ở bệnh sỏi túi mật có sự vượt trội ở nữ vì nội tiết tố của phụ nữ làm túi mật giảm sức co bóp, gây nên tình trạng mật ứ đọng, dễ lắng đọng tạo thành sỏi.
Đặc biệt phụ nữ sử dụng thuốc tránh thai càng tăng thêm yếu tố nguy cơ liên quan đến sỏi túi mật. Phương pháp thông thường nhất xử lý sỏi đường mật là phẫu thuật. Phương pháp tán sỏi qua da chỉ sử dụng với tán sỏi túi mật là chính” - PTS, TS Trần Đình Thơ.
