Con số trên cảnh báo các trường đại học có thể phải đóng cửa nếu không thể lấp đầy chỉ tiêu bằng cách thu hút sinh viên nước ngoài, nhất là từ các nước châu Á.
Theo Nikkei, Bộ Giáo dục Nhật Bản ước tính số lượng thí sinh đăng ký vào đại học năm 2040 là 510.000 người rồi giảm dần từ các năm sau đó, giảm từ 630.000 thí sinh vào năm 2022.
Con số này được tính bằng cách lấy số lượng người 18 tuổi do Viện Nghiên cứu An sinh Xã hội và Dân số Nhật Bản dự kiến, nhân với tỷ lệ phần trăm dự kiến học đại học và cộng với số lượng sinh viên nước ngoài ước tính.
Tuyển sinh giảm ảnh hưởng trực tiếp đến công tác quản lý của các trường đại học. Trong đó, các cơ sở giáo dục tư nhân bị ảnh hưởng đặc biệt nặng nề vì học phí và lệ phí tuyển sinh chiếm tới 70% thu nhập của họ.
Hiện nay, một nửa trong số khoảng 600 trường đại học không hoạt động hết công suất và 1/3 trường nằm trong diện “đỏ”, tức có nguy cơ đóng cửa hoặc sáp nhập. Nhiều trường đã tính đến phương án đóng cửa vì tình hình hoạt động không khả quan.
Hồi tháng 5/2023, một quan chức giáo dục Nhật Bản đã đề xuất các biện pháp giúp các cơ sở giáo dục đại học giải quyết khó khăn về tài chính. Một số phương án gồm đóng cửa, tổ chức lại và hợp nhất. Bên cạnh đó, Chính phủ Nhật Bản đang cân nhắc tăng các khoản trợ cấp giáo dục nhằm khuyến khích các trường đại học tư nhân giảm chỉ tiêu hoặc công suất hoạt động.
Cuộc khủng hoảng trong giáo dục đại học tại Nhật Bản xuất phát từ tỷ lệ sinh giảm. Trong những năm gần đây, dân số trong độ tuổi 18, bao gồm người nước ngoài ở Nhật, là khoảng 1,1 triệu người. Con số này dự kiến giảm xuống còn 790.000 người vào năm 2050. Trong số này, 60% người dự định sẽ học đại học, tăng 3% so với năm 2022.
Trong khi đó, số lượng sinh viên quốc tế đến Nhật Bản năm 2022 dừng ở mức năm 2019, trước khi đại dịch Covid-19 gây cản trở du học.
Chính phủ Nhật Bản mới đây đã đặt mục tiêu thu hút 400 nghìn sinh viên nước ngoài đến Nhật Bản và 500 nghìn sinh viên Nhật Bản ra nước ngoài vào năm 2033. Kế hoạch trên nhằm nâng cao chất lượng quốc tế hóa trong lĩnh vực giáo dục đại học, đồng thời, hỗ trợ các trường đại học nâng cao chỉ tiêu tuyển sinh, duy trì hoạt động.
Ông Paul Hasting, Giám đốc điều hành Quỹ ICU Nhật Bản, nhìn nhận: “Sinh viên nước ngoài học tập tại Nhật Bản có thể đối mặt với một số rào cản như ngôn ngữ, phong tục. Để giúp sinh viên vượt qua những khó khăn này, chính quyền các địa phương và các cơ sở giáo dục cần mở rộng giáo dục tiếng Anh, cải thiện hỗ trợ cho sinh viên nước ngoài, cải thiện cơ hội tìm kiếm việc làm sau khi tốt nghiệp”.
Tính đến năm 2022, Nhật Bản có 800 trường đại học với sức chứa lý thuyết là 620.000 người. Tỷ lệ tuyển sinh thực tế cao hơn 101%. Con số này sẽ giảm xuống còn khoảng 80% sau năm 2040 nếu số lượng chỉ tiêu không thu hẹp. Tuy nhiên, con số có thể cải thiện lên khoảng 85% nếu số lượng sinh viên quốc tế tăng.