Sự khác nhau giữa các bang
Ở Thụy Sĩ, lĩnh vực giáo dục không phải là đặc quyền của chính phủ liên bang, mà là của các bang. Mỗi một bang trong số 26 bang của Thụy Sĩ có cách tiếp cận riêng đối với các vấn đề giáo dục nói chung, cũng như thực tiễn dạy học tại nhà nói riêng.
Trong số 26 bang của Thụy Sĩ chỉ có 16 bang được phép dạy học tại nhà. Theo số liệu của báo Tages-Anzeiger, bang Vaud có nhiều học sinh học tại nhà nhất (650), tiếp theo là Berne (576), Aargau (246) và Zürich (240). Tại bang Basel, để được phép dạy học tại nhà chính quyền thành phố cần chứng minh rằng đứa trẻ không thể đi học trường bình thường, vì vậy ở đây không có trẻ em học tại nhà.
Tại một số bang, như Vaud và Neuchâtel, cha mẹ chỉ cần thông báo cho chính quyền biết rằng con họ học tại nhà. Riêng ở các bang Berne và Geneve, đầu tiên bố mẹ phải làm đơn đề nghị, trên cơ sở đó có thể được phép dạy học tại nhà. Còn tại các bang Valais và Fribourg, thậm chí người ta yêu cầu ít nhất một phụ huynh phải có chuyên môn sư phạm.
Ở Zürich, mọi đứa trẻ đều có thể học tại nhà vào năm lớp Một, còn từ năm lớp Hai, bố mẹ phải chứng minh với chính quyền là có chuyên môn sư phạm. Một số bang như Neuchâtel và ngay cả Vaud muốn thắt chặt điều kiện dạy học tại nhà. Vì sự thiếu thống nhất này, hiện nay Quốc hội liên bang đang có thảo luận đưa việc dạy học tại nhà trên cả nước thành một cơ chế chung.
Dạy học tại nhà ở các nước khác nhau
Một khảo sát gần đây của báo Tages-Anzeiger cho thấy, ở Thụy Sĩ hiện có hơn 2.000 trẻ em đang học tại nhà. Và con số này đang dần dần tăng lên. Tại 5 bang sốt sắng nhất đối với hình thức dạy học này, số học sinh học tại nhà trong 5 năm gần đây tăng gấp đôi, thậm chí gấp ba. Nhìn chung, tỷ lệ trẻ em trong độ tuổi phổ thông đang học tại nhà ở Thụy Sĩ chỉ đạt 0,2% tổng số học sinh tại các trường bắt buộc (nhóm tuổi từ 6 đến 15 tuổi).
Để so sánh, tại Hoa Kỳ, khoảng 3,3% học sinh trong độ tuổi học được học tại nhà. Ở Nga, vấn đề này được quy định bởi Luật Giáo dục năm 1992, theo đó phụ huynh có quyền lựa chọn hình thức dạy học ở trường hoặc trong gia đình.
Ở Anh, trong những năm 1970, chính phủ công nhận quyền dạy học tại nhà của các gia đình. Hiện nay, chính quyền không can thiệp vào cuộc sống của những người học tại nhà. Theo luật, tất cả những trẻ em từ 5 đến 16 tuổi phải được tiếp thu một nền giáo dục đầy đủ phù hợp với độ tuổi, năng lực và nhu cầu của các em. Còn việc thực hiện quyền này như thế nào là do gia đình quyết định.
Ở Pháp, có khoảng 2.000 – 3.000 học sinh học tại nhà và 10.000 - 20.000 học sinh phổ thông học từ xa.Việc học tại nhà là hoàn toàn hợp pháp, nhưng hàng năm, thanh tra trường học địa phương kiểm tra các gia đình. Nếu hai lần liên tiếp các cán bộ thanh tra không hài lòng với kết quả thì phụ huynh buộc phải đưa con đến trường học.
Các gia đình Pháp có quyền dạy con theo cách của mình. Điều chủ yếu là cuối cùng đứa trẻ nắm được một khối lượng kiến thức cơ bản và không bị tụt hậu so với các bạn cùng lứa. Theo quy định, học sinh học ở nhà phải biết đọc, đếm và viết, làm quen với văn học Pháp, học ít nhất một ngoại ngữ, hiểu lịch sử và địa lý của Pháp và châu Âu, học thể dục, tiếp thu khoa học tự nhiên và biết sử dụng máy tính.
 |
| Một nữ sinh học tại nhà ở Zürich |
Mô hình lý tưởng
Theo ông Willi Villiger, Chủ tịch “Hội Phụ huynh Thụy Sĩ ủng hộ việc dạy học tại nhà”.
Ông Willi Villiger cho rằng, nhiều phụ huynh muốn dạy con học tại nhà, vì sợ con họ có thể đánh mất “niềm vui tự nhiên của quá trình nhận thức” ở trường phổ thông. Ông Willi Villiger cũng phân biệt hai nhóm phụ huynh khác nhau: Một số hài lòng với chất lượng của các trường phổ thông tại địa phương, số khác gồm những bố mẹ có con buộc phải học ở nhà vì những khó khăn về tâm lý hoặc có vấn đề về sức khỏe.
GS luật Johannes Reich cũng có những kết luận tương tự. Trong một nghiên cứu về dạy học tại nhà ở Thụy Sĩ, nhà khoa học đã phân tích tỉ mỉ tất cả các quy định pháp lý trong lĩnh vực này và tất cả các bài báo có sẵn về học tại nhà được công bố trên các phương tiện truyền thông. Về phần mình, ông đã bổ sung thêm một số động cơ kích thích cha mẹ học sinh chuyển sang giáo dục gia đình. Tuy nhiên, việc học như thế nào để trẻ có thể hài lòng cũng như đáp ứng nhu cầu đặc biệt của trẻ.
Các yếu tố tiêu cực khác là trải nghiệm đáng buồn của trẻ em ở các trường phổ thông bình thường (hiện tượng bắt nạt, giễu cợt), cũng như các lý do tài chính, chẳng hạn như không thể gửi trẻ đến trường tư. Một số bang cũng có thể cho phép các ca sĩ trẻ thường xuyên đi lưu diễn được học tại nhà, hoặc nếu bố mẹ của đứa trẻ là nghệ sĩ và đứa trẻ buộc phải đi theo họ trong các chuyến lưu diễn.
Các thầy giáo phản đối
Bà Franziska Peterhans, đại diện Hiệp hội Giáo viên phổ thông Thụy Sĩ nói rằng, tổ chức của bà phản đối mô hình dạy học tại nhà, đồng thời đưa ra hàng loạt yếu tố chứng minh quan điểm của mình.
“Thứ nhất, hoàn toàn không phải gia đình nào cũng có những nguồn lực cần thiết cho việc dạy con học ở nhà, và điều đó góp phần làm tăng lên sự bất bình đẳng trong xã hội.
Thứ hai, những trẻ em học ở nhà thường giao tiếp không tích cực với các bạn cùng trang lứa của mình, và điều đó làm giảm mức độ xã hội hóa và hòa nhập xã hội của các em” - bà kết luận.
