Chế độ không đủ sức thu hút, áp lực công việc lớn, lại không có một danh phận rõ ràng, khó có cơ hội phát triển khiến nhiều viên chức biệt phái ở các phòng GD&ĐT xin trở về đơn vị cũ. Điều này còn dẫn đến nhân lực ở các phòng thiếu trầm trọng do không bố trí đủ công chức mà biệt phái thì ngày một khó vận động giáo viên.
Việc cần, người… chối
Theo hướng dẫn tại Công văn số 6612 của UBND tỉnh Nghệ An, phòng GD&ĐT của 21 huyện, thành thị được bố trí 189 công chức và giao thêm 120 viên chức. Nhưng con số thực tế hiện nay trên địa bàn chỉ có 89 công chức phòng GD&ĐT. Có nhiều huyện, đặc biệt ở vùng miền núi cao, số công chức của phòng quá ít như Quế Phong (2 người), Tân Kỳ, Hưng Nguyên, Quỳ Hợp, Quỳ Châu, Con Cuông, Anh Sơn (3 người). Trong khi đó, khối lượng, áp lực công việc của phòng lớn, dẫn đến bố trí số viên chức biệt phái nhiều hơn số lượng thông báo của Sở Nội vụ.
Ông Lữ Thanh Hà - Trưởng phòng GD&ĐT huyện Quế Phong cho hay: “Công việc chuyên môn tại phòng chủ yếu dựa vào cán bộ biệt phái, vì đội ngũ này chiếm đa số (9/11 người). Hiện chúng tôi vẫn đang thiếu 3 - 5 giáo viên biệt phái nữa nhưng không vận động được ai trở về phòng”.
Thiếu công chức, trong khi viên chức không muốn biệt phái về phòng GD&ĐT là thực trạng chung của nhiều huyện tại Nghệ An thời gian qua. Tương Dương là huyện rộng nhất Nghệ An, với nhiều xã vùng sâu, vùng lòng hồ, biên giới… Nhưng đây lại là huyện có số lượng cán bộ phòng GD&ĐT ít nhất tỉnh, với 4 công chức và 4 viên chức biệt phái.
Trong năm 2018, đã có 3 viên chức ở Phòng GD&ĐT Tương Dương xin chuyển về trường. Nhưng phòng lại không điều được giáo viên ở trường về phòng. Vì thiếu nhân viên, những lúc cần phòng lại nhờ một cô giáo tiểu học lên làm văn thư.
Thực trạng trên không khó để lý giải, trước hết do chế độ, quyền lợi của cán bộ biệt phái bộc lộ nhiều bất cập, khó thu hút giáo viên. Giáo viên biệt phái về công tác tại Phòng GD&ĐT sẽ được hưởng lương, chế độ như giáo viên tại trường cũ. Nhưng do không trực tiếp giảng dạy nên sẽ bị cắt phụ cấp đứng lớp, phụ cấp thâm niên.
Cán bộ biệt phái cũng không phải là công chức để được hưởng 25% lương công vụ như những người thuộc các phòng chuyên môn khác của UBND. Chưa kể sau khi về hưu họ sẽ bị “thiệt đơn, thiệt kép” vì không được tính các khoản phụ cấp để hưởng bảo hiểm.
“Bên cạnh đó, giáo viên biệt phái khi về phòng cũng không có nhiều cơ hội phát triển. Vì để được quy hoạch làm quản lý ở phòng giáo dục phải là công chức, trực thuộc biên chế của UBND huyện. Trong khi đội ngũ biệt phái thì “dở dơi dở chuột”, không phải giáo viên, cũng chẳng phải công chức, chẳng có danh phận rõ ràng” - thầy Lê Hải Hà – viên chức biệt phái tại Phòng GD&ĐT huyện Quỳ Châu bày tỏ.
Thiệt thòi từ 2 phía
Trước bài toán kinh tế, nhiều giáo viên biệt phái có nguyện vọng trở về trường công tác để được hưởng các khoản phụ cấp. Tại huyện Con Cuông, thầy Đàm Đại làm một bảng tính để so sánh mức lương của giáo viên khi ở trường và biệt phái ở phòng. Theo đó, nếu với hệ số lương 2,34 khi ở trường, thầy sẽ có thu nhập khoảng 8,5 triệu đồng bao gồm lương, phụ cấp khu vực, chức vụ, ưu đãi và phụ cấp thu hút. Trong khi đó, về phòng GD&ĐT thầy chỉ được nhận 4,9 triệu đồng, giảm đi gần 3,6 triệu đồng/tháng.
Năm học 2018 - 2019, cô Lê Thị Hồng Quang được điều động về làm Phó Hiệu trưởng Trường Mầm non Xá Lượng (huyện Tương Dương) sau hơn 15 năm ở vị trí chuyên viên phòng GD&ĐT. Cô tâm sự:
“Khối lượng công việc ở phòng rất lớn, lại phải thường xuyên đi kiểm tra, khảo sát ở các đơn vị trường học. Địa bàn huyện rộng, có những trường ở xã cách xa trung tâm 40 - 50 km, chưa kể điểm lẻ cách trường chính hàng chục km đường rừng. Sau nhiều năm làm chuyên viên, sức khỏe tôi không bảo đảm nên xin được về trường công tác. Về đây, lương của tôi tăng lên, và sau hàng chục năm tôi mới có thời gian nghỉ hè. Chỉ có phụ cấp thâm niên của tôi thấp hơn hẳn so với các giáo viên khác do khi ở phòng GD&ĐT không trực tiếp giảng dạy.
Dù vậy, cô Quang cũng cho rằng mình “may mắn”; các viên chức biệt phái ở phòng GD&ĐT bây giờ đang chịu áp lực lớn do ít người mà đầu việc quá nhiều.
Theo quy định của Luật Viên chức “thời hạn biệt phái viên chức không quá 3 năm”. Sau 3 năm, nếu không được cân nhắc, tuyển dụng sang công chức thì theo quy định họ phải trở lại cơ sở công tác. Song song với đó, các phòng GD&ĐT cũng sẽ điều chuyển những giáo viên mới để làm công tác ở phòng với hình thức biệt phái. Nhưng thực tế “nhiều người mong muốn được về trường cũ nhưng không được vì ở đó đã đủ biên chế”, thầy Lê Hải Hà - viên chức biệt phái “thâm niên” 10 năm tại Phòng GD&ĐT huyện Quỳ Châu cho biết.
Một khó khăn khác là khi công tác ở phòng GD&ĐT, thầy chủ yếu phụ trách mảng công tác cán bộ, nay nếu trở lại trường giảng dạy thầy buộc phải học hỏi, làm quen lại hết sức khó khăn, nhất là trong giai đoạn giáo dục đổi mới liên tục như hiện nay.
Ông Lữ Thanh Hà – Trưởng phòng GD&ĐT huyện Quế Phong cho hay: Năm 2018, phòng có 6 viên chức hết hạn biệt phái xin chuyển về trường nhưng huyện chỉ sắp xếp được 1 người. Số ở lại chỉ còn được hưởng lương và phụ cấp khu vực với thu nhập thấp so với công chức ở các phòng khác trong ủy ban, và càng thấp so với giáo viên đang công tác tại các trường học, dù mang tiếng là “cấp trên”, là “cán bộ cốt cán”.
Mặt khác, về phía các phòng GD&ĐT cũng gặp khó khi quy định biệt phái 3 năm khiến họ không giữ được viên chức đã có thâm niên công tác lâu năm theo đúng quy định. “Trong khi đó nếu tuyển dụng cử nhân mới tốt nghiệp hoặc giáo viên trẻ thì lại không đáp ứng yêu cầu năng lực, kinh nghiệm. Các văn bản hướng dẫn cũng đã chỉ rõ “mỗi bậc học đều phải có một chuyên viên riêng có trình độ năng lực đủ để tổng hợp và chỉ đạo tập huấn cho bậc học của mình”, ông Kha Văn Lập - Trưởng phòng GD&ĐT huyện Tương Dương chia sẻ.
Theo ông Chu Văn Long - Trưởng phòng Tổ chức cán bộ - Sở GD&ĐT Nghệ An: Trước khi biệt phái về phòng GD&ĐT, hầu hết các viên chức đã là tổ trưởng chuyên môn, hiệu trưởng, hiệu phó các trường. Nếu họ không có một chế độ phụ cấp nào thì tạo nên sự bất bình đẳng trong đội ngũ công chức, viên chức ở phòng GD&ĐT. Hơn thế, các huyện gặp khó khăn trong việc điều động cán bộ quản lý, giáo viên giỏi về công tác tại phòng GD&ĐT, ảnh hưởng trong việc quản lý chuyên môn theo yêu cầu.
