Sáng 6/12, tại Trường Đại học Bình Dương đã diễn ra Ngày xã hội học Nam Bộ với chủ đề “Vai trò của khoa học xã hội trong kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình phát triển giàu mạnh, thịnh vượng của dân tộc”.
Ngày xã hội học Nam Bộ là sự kiện học thuật thường niên do Hội Xã hội học Việt Nam phối hợp với các đơn vị nghiên cứu, trường đại học đào tạo ngành xã hội học tổ chức. Ngày hội là cơ hội kết nối, trao đổi học thuật của các nhà khoa học về các vấn đề xã hội học thực tiễn.
Tại hội thảo, GS.TS Nguyễn Hữu Minh, Chủ tịch Hội Xã hội học Việt Nam nhắc lại dấu mốc 48 năm trước khi lĩnh vực xã hội học hình thành với việc thành lập Viện Xã hội học (Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam).
Những năm sau đó, nhiều cơ sở nghiên cứu đào tạo xã hội học được thành lập ở các địa phương. Theo GS Nguyễn Hữu Minh, đến nay có hàng nghìn người được đào tạo xã hội học bài bản, làm việc tại các cơ sở kinh tế, xã hội, nghiên cứu, đào tạo của Việt Nam. Với hàng chục năm phát triển, các nhà xã hội học đã có đóng góp không nhỏ vào thành tựu đổi mới của đất nước.
Cụ thể, trong lĩnh vực dân số, kế hoạch hóa gia đình, sức khỏe sinh sản và giảm sinh, nghiên cứu xã hội học làm sáng tỏ luận điểm cơ bản về chính sách giảm sinh bền vững. Các nghiên cứu xã hội học đã đóng góp vai trò tham vấn đề nhà nước đưa ra chính sách giảm sinh được triển khai một cách linh hoạt, phù hợp với từng nhóm cụ thể.
Tuy nhiên, theo GS Nguyễn Hữu Minh, giai đoạn 2005-2021, Việt Nam bước sang giai đoạn cuối của quá độ dân số, duy trì khá ổn định mức sinh thay thế, tỷ suất tử vong thấp, già hóa dân số gia tăng.
Từ trước đó nhiều năm, ngành xã hội học đã cung cấp cơ sở khoa học và thực tiễn cho việc bãi bỏ dần các chính sách hạn chế sinh đẻ, xây dựng và triển khai các chính sách nhằm thích ứng với già hóa dân số.
Ngoài vấn đề già hóa dân số, các nghiên cứu xã hội học có nhiều phân tích vấn đề lớn của xã hội đương đại như mất cân bằng giới tính, tảo hôn, hôn nhân cận huyết ở một số dân tộc thiểu số, nghiên cứu về sức khỏe tâm thần, thực trạng phụ nữ kết hôn với người nước ngoài kéo dài hàng chục năm, nghiên cứu về bạo lực gia đình…
“Nhiều năm qua, các nghiên cứu xã hội học đã cung cấp luận cứ khoa học trong xây dựng chính sách, phát triển xã hội Việt Nam đem lại kết quả nổi bật ở nhiều vấn đề đương đại”, GS Minh nói.
Theo PGS.TS Lê Văn Cường, Phó Hiệu trưởng Trường Đại học Bình Dương, trong bối cảnh đất nước chuyển đổi mạnh mẽ, khoa học xã hội càng giữ vai trò quan trọng. Ngành giúp nhận diện, phân tích, dự báo các xu hướng xã hội, lý giải hành vi con người, đánh giá tác động các chính sách góp phần xây dựng con người việt nam phát triển toàn diện, làm nền tảng cho dân tộc vươn mình mạnh mẽ trong kỷ nguyên mới.
