Tận dụng những nơi đất trống, má tôi trồng ít khoai mì, một mặt là để giữ ẩm đất, mặt khác là lấy đọt mang đi luộc rồi chấm với nước tương. Tùy theo đặc điểm của khoai mì, có loại 3 tháng, có loại 6 tháng kể từ ngày trồng khoai mì sẽ cho thu hoạch. Đất vườn nhà tôi tơi xốp nên củ khoai mì phát triển mạnh, đào củ mì tầm vài kg là chuyện bình thường. Củ mì vườn nhà đã gắn bó với thời thơ ấu của chúng tôi với những món ăn được chế biến dân dã, mà đến giờ tôi không sao quên được.
Nhớ những buổi chiều có mưa lắc rắc, má đội chiếc nón lá trên đầu rồi bảo anh em tôi ra vườn phụ má đào mì. Mùa mưa, củ nào củ nấy to đùng, sau khi rửa sạch vỏ có màu đỏ bóng loáng trông thích mắt. Chúng tôi quây quần bên bếp lửa đợi mì chín là có thể lựa vài củ nhỏ nhỏ để ăn liền, mì nóng hổi vừa thổi vừa ăn rồi xuýt xoa quên đi tiết trời giá lạnh.
Khoai mì luộc dung dị nhưng ấm tình của má
Khoai mì có thể luộc ăn nóng hay cũng có thể dùng chế biến thành nhiều món khác nhau, trong đó hấp dẫn nhất là món quết dừa. Khi khoai mì chín, má tôi dùng tay bóp nhuyễn rồi trộn lẫn với cơm dừa xắt nhuyễn, má thêm ít hột mè hay đậu phộng, vo thành từng viên bằng nắm tay. Chúng tôi chỉ chờ có vậy, há hốc mồm đợi má phân phát cho viên khoai mì rồi cầm lấy vừa ăn, vừa vo vo viên mì trong lòng bàn tay, ăn hết lại xin má thêm viên nữa.
Khoai mì ăn kèm với dừa xắt nhuyễn kích thích vị giác người dùng (ảnh: Hoàng Lê)
Để thay đổi khẩu vị, cũng hỗn hợp khoai mì trộn dừa má cho vào chảo phi mỡ hành, nêm nếm chút muối, chút đường, đảo đều qua lại rồi nhắc xuống. Xong đâu đấy, má lại bảo anh em ra sau vườn hái ít rau như ngò gai, rau thơm và mớ lá cách tơ non. Kế đến, má để khoai mì lên trên lá cách thêm ít rau rồi cuốn lại, gỏi cuốn khoai mì quết dừa càng gia tăng hương vị khi được chấm với chén nước mắm sả ớt. Ăn vào sẽ cảm nhận được mùi vị dẻo dẻo của khoai mì, beo béo của dừa hòa với mùi thơm của các loại rau kích thích vị giác, hấp dẫn người dùng.
Khoai mì có thể quết lẫn với chuối già cui
Những năm gần đây, khoai mì còn được người ta nấu chung với xôi nước cốt dừa hay mài nhuyễn mì ra để làm bánh nướng. Món khoai mì quết dừa hiện tại được người ta chế biến rất công phu và cũng được dùng trong các nhà hàng sang trọng. Thoạt nhìn cứ nhầm tưởng là đĩa xôi mặn nhưng khi nếm được hương vị ngọt lành thì mới biết, món ăn này cũng được chế biến từ củ khoai mì dân dã.
Năm tháng qua đi, vẫn còn đó những miếng vườn nhưng đó là vườn cây đặc sản mang lại lợi nhuận kinh tế khá cao. Diện tích đất trồng khoai lang, khoai mì ở quê tôi đang ngày càng thu hẹp. Mặc dù vậy, ở phía sau nhà, má tôi vẫn dành một khoảng đất tơi xốp, cuốc thành luống nhỏ để cắm khoai mì. Mỗi khi có dịp lễ tết, chúng tôi lại hẹn nhau về đào ít củ khoai mì mang đi quết dừa, cùng nhau thưởng thức món quà quê rồi ôn lại những kỉ niệm thân thương ngày xưa ấy.
