Tự do trải nghiệm và theo đuổi ý tưởng
Lê Hoàn Minh Nhật (phải) và Phương Gia Hiển
Lê Hoàn Minh Nhật, Phương Gia Hiển đều sinh năm 1996, vẫn còn khoác áo sinh viên, đang theo học chương trình kinh doanh tại Trường Đại học Quốc tế TPHCM.
Minh Nhật đam mê kinh doanh từ nhỏ. Năm cấp ba, bạn đã định hình lối sống lịch thiệp, nhanh gọn kiểu doanh nhân, từng bước giao lưu mở rộng mối quan hệ.
Thi đậu vào Trường Đại học Quốc tế TPHCM, Nhật bảo lưu đi gap-year một năm. Suốt quá trình đó, bạn làm việc cùng rất nhiều doanh nhân giỏi và nhận ra kiến thức không hề gói gọn trong việc học đại học, không phải cứ học đại học là thành công.
Các ý tưởng khởi nghiệp dần dần xuất hiện trên hành trình trải nghiệm, chợt đến rồi vội đi, liên tục đeo bám tâm trí Nhật. Cho đến một ngày nọ những đôi giày thể thao làm Minh Nhật bị cuốn hút. Thế là đứa con Extrim ra đời.
Phương Gia Hiển từng có thời gian 3 năm làm game thủ chuyên nghiệp, cậu ta chơi game đạt nhiều thành tích, giữ “bảng Phong Thần” trong giới DOTA. Mặc dù tiếng tăm lẫy lừng nhưng Hiển không phải gã nghiện game.
Game đối với Hiển là trải nghiệm nghiêm túc. Biết rằng nghề chơi cũng lắm công phu, cho nên khi phá bỏ được các giới hạn đỉnh cao, Hiển lựa chọn dừng lại, tập trung vào việc học.
Việc học đối với Hiển vẫn còn quá dư dả thời gian, Hiển lại dành 50% thời gian rảnh rỗi ngồi suy nghĩ cách tạo ra giá trị từ những đôi giày.
“Mô hình dịch vụ vệ sinh giày đã có ở nước ngoài, mới manh nha tại Việt Nam. Em chưa nghĩ mình có thể làm tốt. Từ khi gặp Nhật, em nể Nhật vì bạn dám mở startup khi còn đang là sinh viên. Tụi em tiến tới hợp tác cùng nhau” – Hiển nhớ lại.
Ngành dịch vụ giày còn rất sơ khai, mọi thứ đều bở ngỡ. Mỗi ngày Nhật và Hiển bắt buộc phải tìm ra một giải pháp giải quyết vấn đề mới phát sinh.
Có những đêm cặm cụi chăm sóc hơn 40 đôi giày, mệt mỏi và nặng nhọc, Lê Hoàn Minh Nhật quyết định nâng cao hình thái của Extrim, mở rộng quy mô tuyển dụng. Không lâu sau, tại địa chỉ 458/36/10 Huỳnh Tấn Phát, quận 7, TPHCM xuất hiện một doanh nghiệp bài bản.
Extrim và giấc mơ đạt đến sự vô hạn
Extrim do Lê Hoàn Minh Nhật thành lập, sau đó có Phương Gia Hiển góp sức. Đây là công ty chuyên cung cấp dịch vụ chăm sóc giày theo phương châm Nhanh chóng – Chất lượng – Tiện lợi, dành cho những khách hàng không có nhiều thời gian, không biết cách chăm sóc giày hoặc đơn giản vì “lười”, không muốn tự vệ sinh giày của mình.
Bằng việc ứng dụng các nền tảng facebook, instagram, họ trò chuyện, tư vấn và kiểm tra giày cho khách, trước khi thực hiện tất tần tật các khâu: phục hồi màu, tẩy ố, xịt nano chống thấm, khâu dán đế, xử lý những lỗi nhỏ nhặt khác… Sản phẩm giày nhận vào (thường rất đắt tiền) sẽ được chụp hình kỹ lưỡng theo các góc từ trên xuống, dưới lên và hai bên, rồi thông báo đến khách hàng xác nhận tình trạng.
Tùy theo chất liệu, loại giày, mức độ cần chăm sóc, đội ngũ kỹ thuật viên của Extrim quyết định cách xử lý phù hợp nhất. Giày sẽ được vệ sinh chăm sóc bằng các loại bàn chải, dung dịch chuyên dụng. Phần vệ sinh bao gồm đế giày, thân giày, miếng lót giày và cả dây giày.
Sau khi phơi khô, những đôi giày tiếp tục được chùi thêm các vết bẩn còn sót lại trên thân và đế. Extrim có hẳn máy chiếu tia UV diệt khuẩn khử mùi hôi. Kết thúc tất cả công đoạn trên, nhân viên đóng gói giày giao cho shipper (người giao nhận hàng hóa) chuyển đến tay khách. Extrim duy trì dịch vụ ship hàng hai chiều, đảm bảo thời gian hoàn trả nhanh chóng trong vòng 24 tiếng.
Từ đầu đến cuối dòng tự sự về Extrim, Minh Nhật luôn khen ngợi các bạn shipper. Ở những hệ thống cung ứng dịch vụ khác, shipper thường bị gạt ra khỏi chuỗi giá trị. Nhưng đối với Extrim, shipper là đội ngũ đồng hành, đảm bảo hai mục tiêu nhanh chóng và tiện lợi.
“Ông chủ” Lê Hoàn Minh Nhật tuyển dụng shipper rất kỹ lưỡng. Các shipper bắt buộc phải trải qua đào tạo để có kiến thức tư vấn trực tiếp và hướng dẫn cho khách ngay tại chỗ khi giao nhận giày. Cậu lựa chọn những người thân thiện, nhiệt tình, không quản ngại mưa gió nhằm đảm bảo yếu tố thời gian và sự hài lòng của khách hàng.
Theo quy định của công ty, tất cả nhân viên mới vào làm đều phải trải nghiệm ít nhất 2 buổi tập sự ở vị trí chăm sóc giày. Ngoài ra, họ được huấn luyện toàn bộ kiến thức về giày, quy trình dịch vụ, kỹ thuật sử dụng công cụ, quan hệ khách hàng… trước khi trở thành nhân viên chính thức.
Extrim không có bất cứ giáo trình đào tạo nội bộ nào. Hiểu biết và kỹ năng đều do Minh Nhật, Gia Hiển cùng đồng sự tự đúc kết và bổ túc ở các lớp giảng dạy chuyên sâu do những tổ chức tư như Trường Doanh nhân PACE thực hiện. Quá trình đó còn có sự góp mặt của những va chạm thực tế trên thương trường.
Tuy Extrim đi vào hoạt động đã gần được một năm nhưng Minh Nhật và Gia Hiển vẫn giữ thái độ khiêm nhường và kín kẽ. Từ chối tiết lộ về doanh thu, Nhật cho biết số lượng khách hàng mỗi tháng vừa vượt qua mốc 300, còn số lượng giày chăm sóc đã đạt 1.000 đôi/tháng. Lê Hoàn Minh Nhật cẩn trọng: “Việc tụi em làm chưa có gì là đáng kể”.
Bản thân từ Extrim cũng chứa đựng nhiều tầng nghĩa lãng mạn. Extrim phát âm tương tự từ Extreme trong tiếng Anh, nghĩa là một cái gì đó vô cùng, cực kỳ. Ba tiêu chí hàng đầu của công ty là Extremely Fast, Extremely Good, Extremely Convenient (cực nhanh, cực chất lượng, cực tiện lợi).
Phân tích sâu xa hơn thì chữ “trim” trong tiếng Anh là rút gọn, cắt giảm. Lối chơi chữ độc đáo này chỉ có ở những bạn trẻ thuộc thế hệ công dân toàn cầu, những người sử dụng Anh ngữ rành rẽ trên cả mức độ biểu đạt. Triết lý kinh doanh của họ cũng hài hước, tinh nghịch và đầy khoái cảm không kém. Chơi nhưng vẫn chất.
Muốn nhanh thì phải... từ từ
Lê Hoàn Minh Nhật bổ nhiệm Trương Văn Thành, một sinh viên năm tư cũng đến từ Trường Đại học Quốc tế TPHCM, vào vị trí Trưởng phòng Marketing. Extrim không lôi kéo những nhân vật lẫy lừng vào tổ chức bộ máy.
Extrim cần những con người chưa thực sự hoàn thiện tổng thể, nhưng chịu khó vấp ngã, chịu khó lắng nghe. “Nếu như nói người giỏi là kẻ thực hiện những bước sải chân lên bậc thang thật dài, thì Thành vấp ngã mỗi bước để tiến lên phía trước” – Phương Gia Hiển chia sẻ.
Hiện tại, Extrim cần quy tụ chất xám để xây dựng startup, nhưng cái họ quan tâm nhất vẫn là những nhân tố tươi trẻ, biết khao khao lẫn dại khờ như lời của thầy phù thủy Steve Jobs.
Một tổ chức càng lớn mạnh càng nảy sinh nhiều vấn đề. Đội ngũ của Extrim luôn suy tư tìm giải pháp mới, chậm mà chắc, muốn nhanh thì phải… từ từ. Trước đây, công ty theo đuổi khách hàng đại trà với mức giá cực rẻ nhưng chất lượng luôn luôn đảm bảo.
Điều này khiến cho Extrim chịu phần thiệt vì đa số khách hàng không có nhu cầu hiểu biết về giày và không nhìn nhận được chất lượng dịch vụ. Sau đó, ông chủ trẻ Minh Nhật và đồng sự quyết định đẩy phân khúc khách hàng lên cao, chấp nhận số lượng khách ít đi nhưng phục vụ tử tế hơn, đem đến cho họ những giá trị dịch vụ xứng tầm.
Ngành giày là một ngành mới nên không có phần mềm tương thích. Trong quá trình mở rộng quy mô, số lượng nhân viên và khách hàng tăng đột biến đòi hỏi phải có ứng dụng quản lý.
Hiện Extrim đang sử dụng giải pháp thuê ngoài (outsource). Nhưng họ không bao giờ quên một nguyên tắc quản lý kinh điển “cái gì kiểm soát được mới quản lý được, cái gì quản lý được mới cải thiện được”.
Marketing là một phạm trù rộng lớn. Nhật, Hiển hay Thành chỉ biết một phần rất nhỏ. Để kiểm soát toàn bộ quy trình, họ phải tự mày mò học lấy kiến thức về thuế, tài chính, nhân sự, kế toán, luật pháp. Đối với sự hợp tác toàn diện trong thế giới phẳng, ông chủ dày dặn và dè dặt Minh Nhật tin tưởng nhưng vẫn cứ kiểm tra.
 |
Chăm sóc giày tại cơ sở của Extrim |
Tiến lên con đường chuyên nghiệp
Giữa lúc các startup đang bị cuốn hút vào cạm bẫy ý tưởng thì Lê Hoàn Minh Nhật đăng ký kinh doanh, sở hữu một công ty và thương hiệu. Nhật đi theo con đường chính danh vì ba lý do.
(1) Extrim lựa chọn phân khúc khách hàng khó tính. Mỗi ngày, họ nhận chăm sóc những đôi giày lên đến vài chục triệu. Nếu kinh doanh tự phát, không có pháp nhân và địa chỉ thì chẳng một ai dám tin tưởng đem tài sản đến bàn giao.
(2) Xây dựng công ty cung cấp dịch vụ dựa trên nền tảng công nghệ không có nghĩa họ được phép chơi trò đánh lận con đen bằng lỗ hổng pháp lý về thương mại điện tử. Đăng ký kinh doanh là xác định đi theo con đường nghiêm túc, bài bản. Những người trẻ này định hướng cho Extrim trên một hành trình dài hơi. Các phòng ban, bộ phận đều có quy trình chuyên nghiệp.
(3) Riêng đối với Minh Nhật, sự nghiệp kinh doanh không chỉ dừng lại ở Extrim. Trong cương vị một nhà lãnh đạo, nếu không hiểu biết chút gì liên quan đến thuế, hợp đồng, pháp lý thì chẳng thể kinh doanh thành công ở bất kỳ lĩnh vực nào. Người đứng đầu mà chỉ ngồi yên thì công ty sẽ không bao giờ cất cánh được.
Khi bắt đầu sự nghiệp, ai cũng sợ mắc sai lầm. Nhưng tin rằng trước sau gì mình cũng đối mặt với hàng loạt thách thức, Extrim đã lựa chọn giải pháp đi đến tận cùng nỗi lo sợ. Họ bắt đầu lăn xả vào thế giới tài chính, thuế, kế toán, quản trị nhân sự. Bài học đầu tiên là do Cục thuế chứng nhận bằng… biên lai nộp phạt. Minh Nhật và Gia Hiển tự do thử sai, trải nghiệm sai lầm khiến họ không bao giờ nao núng và sợ hãi.
