Không chỉ là giá trị thu nhập
Một báo cáo gần đây về kết quả việc làm sau ĐH (cho hai năm 2016 và 2017) do Trung tâm Nghiên cứu xã hội (QILT) thực hiện, với sự tài trợ của Bộ GD Úc, cho thấy SV tốt nghiệp từ các trường ĐH hàng đầu, đặc biệt là University of New South Wales (UNSW, một trong những trường quốc tế hàng đầu và là niềm tự hào của GD ĐH Úc) thường có thu nhập trung bình cao nhất. Không ngạc nhiên, nằm trên nhóm cao nhất vẫn là những SV tốt nghiệp từ các khóa học nha khoa và y học.
Thật hấp dẫn khi nghĩ rằng những kết quả nêu trên cho thấy, một số bằng cấp ĐH hay khóa học mang lại triển vọng nghề nghiệp tốt hơn cho người học. Nhưng nếu chỉ sử dụng kết quả về thu nhập sẽ là một cách khá thiển cận để đánh giá giá trị của GD. Điều này có một vài nguyên nhân:
Thứ nhất, làm thế nào kết quả GD mang lại mức thu nhập cao trong một công việc không vất vả và ít thời gian, chủ yếu sử dụng kiến thức đã được học.
Thứ hai, có nhiều cách GD khác nhau có giá trị đối với cá nhân và xã hội, ngoài khả năng kiếm tiền. Chúng ta nên nhắc nhở chính mình về điều này khi chúng ta kiểm tra lý do tại sao bản thân tiếp tục đầu tư thời gian và năng lượng của mình vào học tập.
 |
|
Sự quyết định của năng lực cá nhân
Sẽ có câu hỏi đặt ra: Tại sao một số SV tốt nghiệp lại kiếm được nhiều tiền hơn, dù không học vượt trội hơn bạn cùng học?
Câu trả lời cũng khá dễ dàng: Sự khôn ngoan thông thường sẽ dẫn dắt cá nhân lựa chọn học những gì giúp mang lại thu nhập cao hơn. Người sử dụng lao động trả phí bảo hiểm cao để tiếp cận các kỹ năng và kiến thức mà một cá nhân có được khi học tập. Đây là lý do tại sao nhiều người vẫn thắc mắc rằng có điều gì đó đặc biệt về việc dạy và học ở các trường hàng đầu như UNSW, giúp SV tốt nghiệp của họ kiếm được nhiều tiền hơn.
Thực tế là nhiều SV theo học tại các trường ĐH hàng đầu không đảm bảo rằng họ đều được trả lương cao khi ra trường. GD đôi khi được biết đến như một “vị trí tốt” (về công việc). Điều này có nghĩa là thành tựu GD làm cho một người hấp dẫn hơn đối với người sử dụng lao động so với người khác. Nó cũng có nghĩa là GD không nhất thiết làm cho ai đó có năng suất lao động cao hơn; nhưng nó có thể giúp người học có khả năng tiếp cận công việc tốt hơn, từ đó được trả lương cao hơn.
Nói cách khác, có những yếu tố bên ngoài GD thường tạo ra sự khác biệt về thu nhập của mỗi người, chẳng hạn như quy mô thị trường việc làm hoặc sống trong một khu vực có mức lương cao hơn. Những yếu tố ngoại biên này đặc biệt rõ nét ở những chuyên ngành đòi hỏi kỹ năng khắt khe và có quy định chặt chẽ của xã hội. Những điều đó hạn chế sự tham gia của số đông và cho phép những ai được lựa chọn sẽ được nhận chế độ đãi ngộ khác biệt. Đây là lý do tại sao những ngành đặc thù như nha khoa và y học lại đứng vị trí rất cao trong sơ đồ về mức thu nhập bình quân nghề nghiệp.
Thay đổi và chi phối từ cá nhân tới xã hội
GD có những giá trị lớn hơn nhiều so với việc mang lại thu nhập, rõ nhất là nó được kết hợp với một loạt các lợi ích phi tiền tệ. Ví dụ, công dân tích cực hơn , tỷ lệ tội phạm thấp hơn và kết quả sức khỏe tốt hơn. GD mầm non đặc biệt quan trọng, được chứng minh là cung cấp nhiều lợi ích về sau trong cuộc sống của mỗi cá nhân.
Có vẻ như GD thậm chí có thể cải thiện triển vọng của bạn về cuộc sống. Một nghiên cứu của Mỹ cho thấy, những người có trình độ học vấn cao cũng thường có báo cáo ở mức độ cao về chỉ số hạnh phúc. Đó là kết quả có được sau kiểm soát các yếu tố như thu nhập, sức khỏe, tuổi tác, căng thẳng, tỷ lệ ly hôn và thậm chí cả thời tiết. Tất nhiên điều này gây khá nhiều tranh cãi, nhưng không thể phủ nhận rằng nhiều khía cạnh có giá trị của GD sẽ không bị che mờ bởi các cuộc điều tra kết quả việc làm SV tốt nghiệp, vốn chỉ tập trung vào triển vọng nghề nghiệp và mức thu nhập.
GD đôi khi được mô tả là một lợi ích công cộng. Điều này đề cập đến những lợi ích rộng lớn hơn của GD cho xã hội. Đặc biệt, các cơ sở GD ở Úc đóng một vai trò quan trọng trong việc tạo ra và phổ biến các cơ quan tri thức hàng đầu.
Các chức năng của GD vượt ra ngoài việc định hình của một cá nhân; bởi vì các cơ hội liên kết với GD, nó có thể giúp cho chúng ta hình thành một xã hội năng động, công bằng và dân chủ hơn.
Điều quan trọng cần nhớ đây là một con dao hai lưỡi. Điều gì làm cho GD trở thành một công cụ để tiến bộ thì cũng có thể gây bất lợi. HS từ các nền kinh - tế xã hội cao hơn có vị trí tốt nhất để tiếp cận thành tựu của GD, trong khi HS có hoàn cảnh khó khăn có thể bị ngăn cản. Đó là một trong những lý do cần có sự tập trung mạnh mẽ vào giải quyết bất bình đẳng trong chính sách GD.
