Mỗi năm ở Việt Nam có hơn 10.000 ca mắc bệnh ung thư gan mới, 22.000 người tử vong. Khoảng 20% dân số Việt Nam mắc bệnh viêm gan B. Trong khi đó, bệnh gan nhiễm mỡ hiện diện trong 75% người béo phì và tiểu đường tuýp 2.
Bạn có thể dễ dàng nhận ra những tác hại khủng khiếp mà các căn bệnh về gan gây ra, tuy nhiên trên thực tế, chúng ta lại quá lơ là với việc bảo vệ bộ phận quan trọng này. Sự thật là các căn bệnh về gan phổ biến như: viêm gan, gan nhiễm mỡ, viêm gan do rượu, viêm gan do thuốc,... thường bắt nguồn bởi những thói quen xấu hàng ngày.
1. Uống nhiều rượu bia và hút thuốc lá
Một con số đáng ngạc nhiên là người Việt Nam tiêu thụ 3,4 tỷ lít bia một năm, đứng đầu Đông Nam Á, đứng thứ 3 toàn Châu Á và lọt top 25 trên thế giới. (Số liệu năm 2015, theo thống kê của Cục Y tế dự phòng). Trung bình, mỗi người Việt Nam tiêu thụ hết 30 lít bia/năm.
Trong rượu, bia có chứa cồn ethanol. Lượng cồn ethanol khi uống vào sẽ được chuyển hóa tại gan phần lớn tạo thành ecetaldehyde và chính hoạt chất này gây hủy hoại tế bào gan. Đặc biệt, rượu được bày bán ở các quán phần lớn không phải là “rượu sạch” mà đã bị pha trộn thêm, nên ngoài ethanol còn có nhiều chất khác như methanol, buthanol và các aldehyd gây tổn thương tế bào gan.
Bên cạnh đó, thói quen hút thuốc lá cũng là “kè thù” đáng sợ của gan. Mỗi điếu thuốc chứa hơn 7.000 chất độc hại, trong đó có ít nhất 70 chất có thể gây ung thư như axton (chất tẩy trong thuốc sơn móng tay), amoniac (chất tẩy rửa sàn nhà và bồn vệ sinh), DDT/Dieldrin (thuốc trừ sâu), phoóc-môn, CO (khí thải ô tô), methanol formaldehyde (chất để ướp xác chết), Nicotine (một chất gây nghiện cực độc)… Chính vì vậy, không khó để tưởng tượng ra hậu quả của gan do hút thuốc gây ra.
2. Sử dụng thuốc sai cách
Viêm gan do thuốc là một vấn đề khá phổ biến hiện nay, với tỷ lệ lên đến 10% trong các phản ứng phụ do thuốc gây ra. Nguyên nhân chủ yếu của căn bệnh này là do lạm dụng thuốc, uống thuốc không đúng cách, tự ý uống thuốc, lâu dần dẫn đến tích tụ thuốc do không được chuyển hóa và giải độc gây ngộ độc và có khi tấn công vào gan gây viêm gan, để lại nhiều tổn thương cho cơ thể, giảm chất lượng cuộc sống.
3. Sử dụng thực phẩm không an toàn
Có thể nói, chưa thời điểm nào mà các vấn đề về vệ sinh an toàn thực phẩm lại được cảnh báo nhiều như bây giờ. Thói quen ăn uống, sử dụng thực phẩm không rõ nguồn gốc, được bày bán tràn lan cũng là nguyên nhân khiến các vấn đề này trở nên nhức nhối hơn. Chưa kể, nhiều chủ hàng quán vì muốn có lợi nhuận cao đã bất chấp nhập và chế biến những loại thực phẩm ôi thiu, tẩm hóa chất, khiến cho tâm lý “ăn gì cũng sợ” trở thành mối lo đầu giường của nhiều gia đình. Theo Thống kê, mỗi năm Việt Nam có chừng 250 – 500 vụ ngộ độc thực phẩm với 7.000 – 10.000 nạn nhân và 100 – 200 người tử vong.
Chất độc hại trong những loại thực phẩm này khi đưa vào cơ thể sẽ được “kiểm duyệt” và giữ lại ở gan để đào thải ra ngoài. Tuy nhiên, khi những chất độc hại dung nạp nhiều vào cơ thể trong thời gian dài sẽ tạo thành gánh nặng cho gan, bắt buộc gan phải làm việc nhiều hơn để đào thải chúng. Do đó, gan dễ bị hư tổn và nguy cơ mắc các bệnh về gan tăng cao.
Các bệnh lý về gan hầu như không có triệu chứng lâm sàng rõ ràng khiến việc điều trị trở nên khó khăn. Tuy nhiên, vẫn còn cứu cánh cho bệnh nhân gan phát hiện sớm bệnh lý nhờ dựa vào chỉ số men gan. Khi men gan cao chứng tỏ gan bị thương tổn. Việc xác định men gan là cách nhanh nhất để phát hiện thương tổn ở gan.
Bên cạnh đó, cũng cần loại bỏ ngay các thói quen xấu đang hủy hoại cơ thể bạn hàng ngày, thay vào đó bằng các thói quen ăn uống và sinh hoạt lành mạnh, thử nghiệm một môn thể thao mới hoặc chế độ dinh dưỡng giúp loại bỏ độc tố cho gan. Một điều quan trọng là bạn cần thường xuyên cập nhật thông tin sức khỏe để phát hiện sớm các vấn đề mình đang gặp phải và có hướng điều trị kịp thời.
