Mà hẳn nhiều người cũng như tôi, cũng có cảm giác - lặng lẽ đối diện với chính mình, tự ngẫm nghĩ về những điều đã diễn ra trong một năm vừa qua. Tờ lịch cuối năm vừa kết thúc một chặng đường vừa mở ra chuỗi ngày phía trước…
Ngày còn là sinh viên, khi nhìn thấy lốc lịch đã cạn ngày - những ngày giáp Tết, mấy đứa ở xa quê như tôi bao giờ cũng đắn đo giữa ở lại trường hay thu xếp về quê. Cũng trong buổi học cuối cùng, chúng tôi được nghe thầy giáo dạy văn học Việt Nam đọc tặng bài thơ “Tờ lịch cuối năm”:
“Tờ lịch cuối năm sắp sửa rơi
Lẻ loi trên vách dạ bồi hồi
Kim tiền thu vén, làn mây cuốn
Danh tiếng vun bồi, con nước trôi
Cay đắng xót xa, tia nắng rớt
Ngọt ngào tha thiết, giọt mưa rơi
Rồi ra cũng sẽ về miên viễn
Còn chút gì chăng để lại đời”.
Mới nghe thoáng qua, thầy chưa phân tích, bình giảng nhưng chúng tôi đứa nào đứa nấy đã xốn xang muốn được về quê ăn Tết. Tôi nhớ, vừa nghe thầy đọc xong, có bạn đã nhờ thầy đọc chậm lại từng câu để chép vào cuốn sổ tay. Rồi thì, tối ấy về nhiều bạn đã họa lại, gửi cho nhau đọc. Thế đấy, tờ lịch cuối năm với tôi còn là những ngày trẻ trung sôi nổi…
Tờ lịch cuối năm hay gợi nhớ về những điều xưa cũ. Có thể đó là nỗi buồn mênh mang khi ngắm cảnh hoàng hôn cuối cùng trong năm. Có thể đó là niềm vui bất tận khi dũng mãnh chạy theo những đam mê của tháng ngày tuổi trẻ. Bây giờ mấy ai còn đủ thời gian và háo hức để đón chờ ngày bóc tờ lịch cuối cùng kết thúc một năm? Mấy ai còn ngẩn ngơ trước ngày bắt đầu năm mới, để tiếc nuối những điều đã qua trong năm cũ? Ngày cuối cùng của năm cứ lặng lẽ trôi qua như đời người trước guồng quay của cuộc sống. Một năm đi qua, mang đi cả những ký ức vụn vặt của đời người, lại một lốc lịch mới được treo lên với bao ước vọng và ngổn ngang những vấn vương. Bởi những lo toan bộn bề ngày Tết hay còn bởi cảm xúc trong mỗi người đã vơi dần theo năm tháng?
Cũng chính buổi sáng này, tôi tình cờ đọc được tâm trạng của chính mình trong những vần thơ của Nguyễn Ngọc Hưng:
“Mơ màng lật lại trở qua
Ngày chia hai nửa trẻ - già đây ư?
Nửa xanh chớm nhạt ngôn từ
Nửa vàng như đã lại như chưa vàng”
Ừ, mơ màng ngẫm ngợi bởi sự trôi chảy của thời gian, của trẻ - già, của đời người hữu hạn. Bóc tờ lịch, nghĩa là tôi và hết thảy mọi người sẽ thêm tuổi mới. Có thể chúng ta sẽ già thêm. Cũng có thể chúng ta sẽ trẻ ra. Cũng không chắc lắm một điều gì trong khoảnh khắc giao thời của năm mới và năm cũ. Chỉ biết rằng, những câu thơ của Xuân Diệu lúc này lại vọng về trên trang vở học trò năm xưa:
“Nói làm chi rằng Xuân vẫn tuần hoàn
Nếu tuổi trẻ chẳng hai lần thắm lại
Còn trời đất những chẳng còn tôi mãi
Nên bâng khuâng tôi tiếc cả đất trời...”
 |
Ảnh minh họa ITN. |
Tờ lịch cuối năm mỏng manh nhưng thiêng liêng đến lạ! thành thật với đất trời Tết tôi yêu nhất ngày cuối năm, yêu khoảnh khắc chờ đợi giao thừa, và hóng điều gì hay ho ở chương trình Táo quân. Và đặc biệt, tôi thường nhớ về ấu thơ. Nơi ấy, tôi thường lon ton theo mẹ ra đồng. Cánh đồng bao la như lòng mẹ. Chúng tôi có thể bòn bất cứ thứ gì để cho buổi chợ hôm sau có thêm đồng sắm Tết. Nơi ấy, chúng tôi hồi hộp mong chờ đến Tết để được ăn thật no một món ăn mình thích. Món bánh ngào ngọt lịm đêm ba mươi. Xôi gà sáng mùng một. Hay những mứt gừng, mứt lạc, bánh quy và các loại hạt. Chúng tôi mong chờ đến sáng mùng một được xúng xinh trong bộ đồ áo mới – bộ đồ chờ đợi cả một năm mới có thể mua để theo cha mẹ đi chúc Tết và nhận lì xì. Nơi ấy ba anh em, cha mẹ quây quần bên nồi bánh chưng chiều 30, chờ đợi... đợi chờ từng phút giây đến thời khắc đón giao thừa ...
Thêm một năm nữa sắp trôi qua, cũng là lúc những tờ lịch cuối cùng sắp phải rời xa. Những tờ lịch dường như cũng đủ đầy tâm trạng buồn vui. Chúng đã thay những người anh đi trước của nó, thầm lặng đúc kết một quãng thời gian bất di bất dịch và lại tuần hoàn tiếp dòng chảy thời gian hướng đến tương lai. Và chỉ ít giờ nữa cũng sẽ có tờ lịch đầu tiên mới mẻ, đẹp đẽ, đủ đầy mà hòa vào niềm vui cùng con người, còn phía trước chưa định hình ấy, sẽ gặp bao sự khó lường, gập ghềnh của cuộc sống. Đó có thể là bão lũ, khô hạn, chiến tranh khủng bố. Đó cũng có thể là các phát minh vĩ đại, của môi trường... khi thời gian không dừng trôi và không có một điểm dừng. Tờ lịch là sự dự báo đã được đúc kết của tổ tiên con người qua bốn mùa của thời gian, nó sẽ làm tròn phận sự và cũng sẽ rời xa khi chỉ còn tờ lịch cuối mà thay thế một thế hệ kế tiếp, thế hệ ấy ít người để ý, chỉ lưu tâm kiếm tìm cái gáy lịch mới khi những tờ lịch cuối năm đã cạn, trơ cùi mỏng dính, bạc màu qua bao ngày tháng.
Tờ lịch cuối cùng trong năm cũng giống như tờ lịch kí ức của mỗi một chúng ta. Bởi cầm trên tay, nó đã là quá khứ. Và ngay cả khi chúng ta đang trong khoảnh khắc ngập ngừng chưa chạm tay vào lốc lịch thì nó cũng đã gợi bao kí ức buồn vui suốt một năm qua. Nó đang là hiện tại của hôm nay nhưng ngày mai đã là quá khứ. Tờ lịch cuối cùng trong năm cũng là nét gạch nối giữa quá khứ và hiện tại. Nó là khoảng thời gian đồng hiện cho quá khứ và tương lai, bởi thế, bao giờ cũng đem đến cảm xúc thiêng liêng…
