Gần đây, không ít người truyền tai nhau cách uống thuốc tránh thai để da đẹp, nhẵn mụn. Vậy, cách thức này có hiệu quả thực sự và vô hại như mọi người nghĩ? Phóng viên đã tìm hiểu, trao đổi và ghi lại ý kiến của các chuyên gia xung quanh vấn đề này.
Đua nhau dùng thuốc tránh thai
Em V.A. (16 tuổi, Hải Phòng), đang tuổi dậy thì, thấy mặt nổi mụn trứng cá dày đặc, em rất mặc cảm, ngại giao tiếp. Em đã uống nhiều loại thuốc, thử nhiều cách mà không thấy đỡ, nghe bạn bè truyền cách uống thuốc tránh thai sẽ hết mụn. Ban đầu, rất ngần ngại và e dè vì tuổi còn nhỏ, chưa có gia đình mà đã dùng thuốc này, tuy nhiên em cũng nói với mẹ và mẹ em đồng tình bởi cũng nghe thấy nhiều người mách làm như vậy rất hiệu quả. Vậy là mẹ đã tự mua thuốc tránh thai ngoài hiệu về cho em uống. Còn chị M.T.L. (28 tuổi, nhân viên văn phòng, Hà Nội), với mong muốn có làn da mịn màng hơn, theo một số thông tin bạn bè mách, chị đã uống thuốc tránh thai để trị mụn như một điều tất nhiên. Theo chị, thuốc tránh thai chị em muốn kế hoạch gia đình vẫn uống thường ngày nên sẽ không hại cho sức khỏe. Hơn nữa cách làm này cũng rất kinh tế, hiệu quả nên không có lý do gì để chị phải băn khoăn. Đây cũng là cách suy nghĩ và sử dụng của không ít chị em hiện nay.
Chỉ áp dụng cho những trường hợp bệnh nặng
Theo PGS.TS.Nguyễn Duy Hưng, Viện Da liễu Trung ương, Tổng thư ký Hội Da liễu Việt Nam, mụn trứng cá có nhiều loại, không phải loại mụn nào cũng giống nhau. Bao gồm loại mụn trứng cá xuất hiện khi đang ở độ tuổi dậy thì; mụn trứng cá do bệnh học và mụn trứng cá do sử dụng tùy tiện các loại kem pha trộn không rõ nguồn gốc. Có 80-90% thanh thiếu niên bị bệnh trứng cá nhưng chỉ có 10% số đó cần phải điều trị và một số ít của 10% này gặp khó khăn trong điều trị. Bệnh tự khỏi, đa số các trường hợp khỏi sau 20 tuổi. Tuổi mắc bệnh thường khoảng 13-16 tuổi. Nữ thường bị mụn sớm hơn nam. Tuy nhiên, có nhiều trường hợp bệnh nhân mắc bệnh khi lớn tuổi nguyên nhân chính là do nội tiết, việc điều trị sẽ khó khăn.
Về vấn đề dùng thuốc tránh thai để trị mụn trứng cá, PGS. Hưng cho biết, đúng là thuốc tránh thai cũng được các bác sĩ da liễu dùng để điều trị một số loại trứng cá, nhưng việc áp dụng loại thuốc tránh thai nào thì còn tùy từng loại bệnh và cơ địa từng bệnh nhân. Cần nhấn mạnh, dùng thuốc tránh thai trị mụn chỉ áp dụng cho rất ít trường hợp, những người bệnh nặng, điều trị lâu này không khỏi. Cách thức này thường áp dụng đối với những phụ nữ lớn tuổi có trứng cá nặng hơn ở thời điểm trước và sau kỳ kinh.
Hơn nữa, theo PGS. Hưng, dùng thuốc tránh thai để điều trị mụn thường không kéo dài quá thời gian 6 tháng. Nếu dùng quá 6 tháng, nhiều loại thuốc có thể gây nám da đối với người sử dụng và cần có sự theo dõi của bác sĩ chuyên khoa trong những trường hợp buộc phải dùng thuốc kéo dài.
Mặt khác, việc tùy tiện sử dụng thuốc tránh thai nếu không có chỉ định của bác sĩ cũng gây những tác dụng phụ như buồn nôn, chóng mặt, đau đầu... đối với thể trạng mỗi người. Vì vậy, tuyệt đối không thể dùng thuốc tránh thai tùy tiện vì sẽ dẫn tới nhiều tác dụng phụ ảnh hưởng tới sức khỏe.
Còn theo BS. Trần Thu Hiền, Bệnh viện Phụ sản Hà Nội, thuốc tránh thai là loại thuốc dùng với mục đích tránh thai và không thể dùng tùy tiện khi chưa có chỉ định của bác sĩ, nhất là trong trường hợp dùng với mục đích trị mụn. Nếu lạm dụng, sẽ dẫn đến những tác hại khôn lường. Bởi thuốc tránh thai có rất nhiều loại: hằng ngày, khẩn cấp...
Thuốc có nhiều thế hệ từ thế hệ 1 đến thế hệ 4 và có tác dụng phụ khác nhau, có thể có những phản ứng phụ đối với cơ thể mỗi người khác nhau. Khi dùng thuốc tránh thai, bệnh nhân sẽ được theo dõi 6 tháng đến 1 năm/lần để xét nghiệm máu, sàng lọc ung thư cổ tử cung, kiểm tra vú... Với hiện tượng một số người tự ý dùng thuốc tránh thai khẩn cấp để làn da đẹp nhanh chóng hơn. Theo BS. Hiền, lối suy nghĩ này cần được từ bỏ ngay, không được lạm dụng. Thuốc tránh thai khẩn cấp không được dùng quá 2 lần/tháng. Nếu uống quá liều trong một thời gian dài, nguy cơ đối diện với vô sinh sau này sẽ rất lớn.
Tuyệt đối không tự ý dùng thuốc tránh thai.
Theo DS. Trần Thúy My, không phải thuốc tránh thai nào cũng dùng trị mụn trứng cá được. Thuốc tránh thai phải có hàm lượng progestatif cao thì mới được chọn làm thuốc chống mụn. Khi dùng thuốc tránh thai cho bé gái mới dậy thì có thể làm rối loạn nhất thời chu kỳ kinh nguyệt. Vì vậy, rất cần sự điều chỉnh, chỉ định của bác sĩ và không thể dùng tùy tiện. Một điều đáng lưu ý nữa, theo DS. My, không được sử dụng kéo dài các loại thuốc nội tiết trong điều trị mụn trứng cá, đặc biệt đối với các em còn ở độ tuổi thanh thiếu niên.
Vì khi uống những viên thuốc nội tiết, buồng trứng và chu kỳ kinh nguyệt sẽ bị ảnh hưởng từ nhẹ đến nặng. Trứng không chín, không rụng hàng tháng như bình thường. Nếu nội tiết tố cứ được đưa từ ngoài vào một cách thường xuyên, cơ chế sản sinh nội tiết tố của buồng trứng không cần hoạt động nữa. Sau này, khi ngừng thuốc, nội tiết tố không được đưa vào cơ thể, sẽ khó mà bắt buồng trứng hoạt động tốt trở lại.
Để giúp phòng ngừa và điều trị hiệu quả mụn trứng cá cũng như ngăn ngừa mụn mọc thêm, các bác sĩ khuyến cáo: chăm sóc da đều đặn mỗi ngày, rửa mặt sạch, nhẹ nhàng nhất là trước khi đi ngủ, không chà xát da quá mạnh, không tự ý cậy, nặn mụn, hạn chế làm việc gây đổ mồ hôi quá nhiều. Tắm và lau sạch cơ thể sau khi ra nhiều mồ hôi. Đảm bảo chế độ ăn uống, sinh hoạt điều độ, hạn chế stress, giảm bớt căng thẳng tinh thần trong cuộc sống, ăn uống đủ chất và tuyệt đối không tự ý dùng thuốc.
