Ngày 26 tháng 6 năm 2025, Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan phát biểu tại Ankara rằng hệ thống tên lửa phòng không S-400 của Nga mà nước này mua vào năm 2017 không thể đáp ứng đầy đủ nhu cầu trong tình hình mới.
Ông Erdogan nhấn mạnh rằng sự leo thang gần đây giữa Israel và Iran đã chứng minh rõ ràng những điểm yếu của hệ thống phòng không mà Thổ Nhĩ Kỳ hiện đang sử dụng.
"Xã hội của chúng ta đã chứng kiến điều này trong những ngày gần đây. Chúng ta cần tạo ra một tổ hợp hệ thống phòng không nhiều cấp", ông Erdogan nhấn mạnh.
Ankara hiện đang tập trung vào dự án Steel Dome, bằng cách kết hợp các hệ thống phòng không ở độ cao khác nhau, đi kèm mạng lưới cảm biến và hệ thống tác chiến điện tử. Tuy nhiên theo Tổng thống Erdogan, tiến độ thực hiện dự án này vẫn "chưa đủ".
Nhà lãnh đạo lưu ý tầm quan trọng của việc phát triển các hệ thống phòng không nội địa như Siper, Korkut, Hisar và Sungur, đã giúp Thổ Nhĩ Kỳ xây dựng được nền công nghiệp quốc phòng hùng mạnh và không phụ thuộc bên ngoài.
Ông Erdogan nói rõ: “Nếu chúng ta ngồi một góc và chỉ trông chờ vào việc mua hàng từ người khác, chúng ta sẽ không có những hệ thống này”.
Các bước phát triển của Thổ Nhĩ Kỳ nhằm mục đích tạo ra một hệ thống phòng không nhiều lớp, có khả năng chống lại mối đe dọa hiện đại, bao gồm máy bay không người lái, tên lửa hành trình và tiêm kích.
Bối cảnh tuyên bố của ông Erdogan liên quan đến cuộc xung đột kéo dài 12 ngày gần đây giữa Israel và Iran, bắt đầu hôm 13 tháng 6 năm 2025, khi Israel tiến hành cuộc tấn công vào các cơ sở hạt nhân của Iran. Để đáp trả, Tehran đã phóng tên lửa vào nhiều thành phố của Israel, thể hiện khả năng của kho vũ khí do mình chế tạo.
Năm 2017, Thổ Nhĩ Kỳ đã mua 4 tiểu đoàn S-400 từ Nga với giá 2,5 tỷ USD, khiến Hoa Kỳ phản ứng gay gắt. Washington yêu cầu họ từ bỏ vũ khí này để chuyển sang dùng Patriot, đe dọa trừng phạt và loại Ankara Kỳ khỏi chương trình tiêm kích F-35.
Sau đó Ankara từ chối tuân thủ và kết quả là Washington đã loại Thổ Nhĩ Kỳ khỏi chuỗi cung ứng cho F-35 và áp dụng gói biện pháp trừng phạt theo luật CAATSA.
Tới tháng 9 năm 2021, Tổng thống Erdogan tuyên bố ý định mua lô S-400 thứ hai, bất chấp áp lực từ phương Tây. Sau đó các quan chức Thổ Nhĩ Kỳ đã nói rõ họ sẵn sàng xem xét mua sản phẩm thay thế từ các quốc gia khác nếu đặc điểm của chúng tương đương S-400.
Tuyên bố của ông Erdogan về những thiếu sót của S-400 đã gây ra cuộc tranh luận cả trong và ngoài Thổ Nhĩ Kỳ. Theo Reuters, Ankara đã nêu nhu cầu hiện đại hóa hệ thống phòng không của mình trong hội nghị thượng đỉnh NATO tại The Hague vào ngày 25 tháng 6 năm 2025, yêu cầu các đồng minh hợp tác về công nghệ.
Tổng thư ký NATO Mark Rutte lưu ý Liên minh sẵn sàng hỗ trợ Thổ Nhĩ Kỳ tăng cường năng lực phòng thủ, nhưng tránh bình luận về vũ khí do Nga sản xuất.
Cùng lúc đó, tờ Financial Times đưa tin Hoa Kỳ và Đức đã đề xuất dự án phòng không chung với Thổ Nhĩ Kỳ, đây có thể là một nỗ lực nhằm xóa bỏ ảnh hưởng của Nga và buộc Ankara sớm loại bỏ S-400.
