Tờ Bild của Đức dẫn lời cựu giám đốc Hội nghị An ninh Munich Wolfgang Ischinger cho biết, Berlin có thể hủy hợp đồng với Mỹ để mua 35 máy bay chiến đấu F-35A nếu Washington quyết định lắp đặt "công tắc hủy" từ xa vào những máy bay này, giống như Mỹ từng làm với hệ thống phóng tên lửa đa nòng HIMARS cung cấp cho Kiev.
Sau khi Mỹ vô hiệu hóa từ xa khả năng phát hiện và tấn công chính xác mục tiêu trên các hệ thống HIMARS đã được chuyển giao cho Kiev, châu Âu lo ngại rằng Washington có thể vô hiệu hóa từ xa các vũ khí của mình trên lãnh thổ Mỹ.
Tờ báo lưu ý rằng mối quan ngại lớn nhất ở Đức là 35 máy bay chiến đấu F-35A do Mỹ sản xuất trị giá 8,3 tỷ euro: Mỹ có thể lắp đặt "công tắc hủy" trong những máy bay này để sử dụng từ xa. Đồng thời, việc mua cơ sở hạ tầng cần thiết cho máy bay chiến đấu sẽ khiến Berlin tốn thêm vài tỷ euro.
Bild trích lời Ischinger nói rằng: "Nếu chúng ta lo ngại rằng Mỹ có thể làm với các máy bay F-35 của Đức trong tương lai theo cách mà họ đang làm với Ukraine, chúng ta có thể cân nhắc chấm dứt hợp đồng".
Trước đó, tờ Financial Times đưa tin Mỹ đã ngừng cung cấp thông tin tình báo cho Ukraine. Sau đó, Sky News trích dẫn nguồn tin từ Ukraine đã làm rõ rằng Mỹ đã ngừng chia sẻ dữ liệu tình báo với Kiev hoàn toàn, chứ không phải một cách có chọn lọc.
Cùng với những nghi ngại về 'công tắc hủy', việc sở hữu F-35 có thể là nguy cơ lớn đối với quân đội Đức và một số nước châu Âu trong những năm tới.
Một nghiên cứu đăng trên trang Belisarius dành riêng cho các vấn đề quốc phòng ở Hy Lạp chỉ ra rằng, chi phí cho mỗi giờ bay của F-35 ở phiên bản A, chủ yếu được mua bởi các lực lượng không quân châu Âu, đang tiến gần ngưỡng 50.000 USD, trong khi chi phí đối với các chiến đấu cơ thế hệ 4 thấp hơn rất nhiều.
Do vậy, sở hữu một chiếc F-35A với chi phí một giờ bay gần 50.000 USD thì chỉ 10.000 giờ bay, tổng chi phí sẽ vượt quá nửa tỷ USD, cao gấp đôi giá của một chiếc F-16V, Gripen hoặc Rafale.
Áp lực ngân sách ngày càng tăng này là mối quan tâm của các nước ở hai bờ Đại Tây Dương. Không quân Mỹ lo ngại phải giảm đáng kể các khoản đầu tư trong tương lai để bù lại ngân sách thâm hụt cho việc sử dụng phi đội F-35.
Vấn đề ngân sách còn nặng nề hơn đối với các lực lượng không quân châu Âu, đặc biệt ở một số nước ưu tiên GDP cho quốc phòng. Trên thực tế, các quốc gia này sẽ không còn dư ngân sách để bù chi phí vận hành F-35. Điển hình là Hy Lạp - quốc gia vừa đặt mua 20 chiếc F-35A của Lockheed-Martin và việc giao hàng sẽ được thực hiện từ năm 2029.
Hy Lạp dành hơn 3% GDP cho ngân sách quốc phòng. Tuy nhiên, chi phí để kéo dài tuổi thọ của 3 chiếc F-35A, không bao gồm đạn dược, tương đương với ngân sách mua một tàu hộ vệ phòng thủ và can thiệp bao gồm cả đạn dược, hoặc 100 xe tăng hạng nặng hiện đại như Leopard 2A8.
Việc tập trung nguồn lực cho một dự án đồng nghĩa với việc ngân sách các dự án khác sẽ phải thu hẹp lại. Do đó, tăng chi phí sở hữu và vận hành F-35 trong các lực lượng vũ trang châu Âu có thể làm ảnh hưởng tới chương trình hiện đại hóa quân đội các nước này trong những năm tới.
Một vấn đề khác cũng rất đáng quan tâm là trong tương lai F-35 sẽ gặp không ít khó khăn một khi hệ thống phòng không của các đối thủ được cải tiến và ngày càng hiện đại. Khi đó, Không quân Mỹ có thể cơ cấu lại phi đội máy bay chiến đấu bằng cách tăng số lượng máy bay phản lực không người lái Loyal Wingman từ Chương trình Next Generation Air Dominance (NGAD).
Đây là chương trình phát triển và trang bị máy bay chiến đấu thế hệ thứ 6 để thay thế các loại chiến đấu cơ F/A-18E/F Super Hornet của Hải quân Mỹ và cả chiến đấu cơ tàng hình F-22 Raptor của Không quân Mỹ được cho là sẽ bắt đầu từ cuối năm 2025.
Với các quốc gia châu Âu, điều này chắc chắn khó khăn hơn, nhất là khi tình trạng lạm phát ở châu Âu vẫn còn khá cao và ngân sách dành cho quốc phòng còn hạn chế.
