Định giá tài sản số: Thêm 'cánh cửa' tiếp cận vốn cho doanh nghiệp

Nguồn tài sản tiềm năng

Theo báo cáo của Công ty phân tích chuỗi khối Chainalysis, năm 2024, Việt Nam xếp thứ 5 thế giới về mức độ quan tâm đến tài sản số, đứng thứ 3 toàn cầu về sử dụng các nền tảng giao dịch quốc tế và xếp thứ 6 về khối lượng giao dịch trên các nền tảng phi tập trung.

Báo cáo cho thấy, hiện có 17 triệu người Việt Nam sở hữu tài sản số và tổng giá trị thị trường vượt 100 tỷ USD, giao dịch tài sản số không chính thức đang tạo ra một nền kinh tế ngầm khổng lồ.

Ông Trần Huyền Dinh, Chủ nhiệm Ủy ban Tài sản số - Fintech (Hiệp hội Blockchain Việt Nam) khẳng định, Việt Nam có cơ hội lớn để tận dụng nguồn thu từ giao dịch tài sản số. Nếu áp dụng mức thuế thu nhập cá nhân 0,1% như giao dịch chứng khoán, thì mỗi năm có thể thu về hơn 800 triệu USD tiền thuế.

Bên cạnh đó, các nền tảng giao dịch thường áp dụng mức phí 0,01 - 0,8% mỗi giao dịch. Điều này không chỉ mang lại lợi ích kinh tế, mà còn tạo điều kiện để giám sát và điều tiết thị trường, bảo vệ nhà đầu tư trước các rủi ro.

Theo ông Dinh, cần một khung pháp lý rõ ràng đảm bảo quyền lợi của người dùng trong các giao dịch tài sản số, từ việc xác minh danh tính (KYC) đến bảo vệ dữ liệu cá nhân và giải quyết tranh chấp.

Hiện tại, trong một thị trường thiếu pháp lý, người dùng có nguy cơ bị lừa đảo hoặc gặp rủi ro mất tài sản. Luật hóa tài sản số không chỉ mang lại sự an tâm cho người dân khi tham gia giao dịch, mà còn củng cố niềm tin của họ vào công nghệ blockchain và các ứng dụng liên quan.

Hành lang pháp lý cho tài sản ảo, tài sản số đang là vấn đề đặt ra trong xây dựng pháp luật của các bộ, ngành. Mới đây, Chính phủ ban hành Nghị quyết số 27/NQ-CP phiên họp Chính phủ thường kỳ tháng 1/2025.

Trong đó, đáng chú ý, Chính phủ yêu cầu Bộ Tài chính chủ trì, phối hợp với các cơ quan, địa phương khẩn trương hoàn thiện hồ sơ trình về đề xuất xây dựng văn bản quy phạm pháp luật điều chỉnh tài sản số (tài sản ảo, tài sản mã hóa).

Bộ KH&ĐT (nay là Bộ Tài chính) cũng lấy ý kiến góp ý cho dự thảo nghị quyết của Quốc hội về việc xây dựng Trung tâm Tài chính khu vực và quốc tế tại Việt Nam. Dự thảo nghị quyết đề cập chính sách thử nghiệm có kiểm soát (sandbox) đối với mô hình kinh doanh ứng dụng công nghệ trong lĩnh vực tài chính (fintech).

Theo đó, cơ quan quản lý, điều hành trung tâm tài chính có thẩm quyền cấp phép, quản lý, đánh giá tác động và quản trị rủi ro đối với thử nghiệm có kiểm soát trong hoạt động fintech, bao gồm cả sàn giao dịch đối với tài sản mã hóa, tiền mã hóa. Các giao dịch bằng tài sản mã hóa, tiền mã hóa trong trung tâm tài chính sẽ được thực hiện từ ngày 1/7/2026.

Khơi thông pháp lý

Tại Hội nghị Thường trực Chính phủ làm việc với các doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNNVV) Việt Nam, ông Nguyễn Văn Thân, Chủ tịch Hiệp hội DNNVV Việt Nam cho biết, hiện nay chỉ có khoảng 30 - 35% doanh nghiệp nhỏ và vừa có thể tiếp cận vốn vay ngân hàng với tài sản thế chấp hiện có.

Chỉ có một vài ngân hàng thực hiện cho vay dựa trên tài sản hình thành trong tương lai nhưng “rất nhỏ giọt”. Vì vậy, ông Thân đề nghị Chính phủ khuyến khích hệ thống các tổ chức tín dụng đẩy mạnh hình thức cho vay thế chấp dựa trên tài sản hình thành trong tương lai.

Trong khi đó, ông Nguyễn Kim Hùng, Chủ tịch HĐQT của Tập đoàn Kim Nam lại đề nghị Bộ Tài chính và Ngân hàng Nhà nước nghiên cứu, xem xét ban hành sớm quy định định danh tài sản số, phương pháp định giá tài sản số cho doanh nghiệp để có thể tiếp cận các nguồn vốn từ ngân hàng thương mại, từ đó đầu tư vào ngắn hạn, trung và dài hạn.

“Nếu chúng ta tháo gỡ được thì dòng tiền từ ngân hàng chảy vào cộng đồng doanh nghiệp nhỏ và vừa sẽ tốt hơn, các nước trên thế giới cũng có nhiều đột phá về định danh tài sản số”, ông Hùng kiến nghị.

Một số doanh nghiệp cũng kiến nghị Ngân hàng Nhà nước có những giải pháp hỗ trợ nhiều hơn nữa về lãi suất, điều kiện tiếp cận vốn cũng như những chính sách hỗ trợ đặc biệt cho những doanh nghiệp, dự án khởi nghiệp đổi mới sáng tạo.

Liên quan đến vấn đề này, Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, Đào Minh Tú thông tin, dư nợ tín dụng của lĩnh vực doanh nghiệp nhỏ và vừa tăng không nhanh, chỉ đạt khoảng 10 - 11% trong những năm vừa qua, thấp hơn tốc độ tăng trưởng tín dụng chung của nền kinh tế (tăng khoảng hơn 15%).

Về vấn đề thế chấp tài sản hình thành trong tương lai, tín chấp, sử dụng quỹ bảo lãnh… Ngân hàng Nhà nước cho biết, đã ủy quyền cho các ngân hàng thương mại quyết định, nhưng muốn làm được điều này phải có sự tín nhiệm của doanh nghiệp với ngân hàng.

Về phía ngân hàng thương mại, bà Phạm Thị Nhung, Phó Tổng Giám đốc Ngân hàng VP Bank cũng cho biết, ngân hàng đang có giao dịch với 74.000 doanh nghiệp nhỏ và vừa, thấy rằng đặc điểm của các doanh nghiệp này là tài sản yếu và thiếu, hệ thống quản trị doanh nghiệp tài chính đơn giản.

Tương tự, ông Đỗ Quang Hiển - Chủ tịch Tập đoàn T&T Group chỉ ra thực tế, hiện nay DNNVV rất cần về vốn, quản lý yếu, không có tài sản bảo đảm, ý tưởng hay nhưng chưa đủ năng lực lập kế hoạch kinh doanh. Do đó, vai trò của ngân hàng là đồng hành, không chỉ là cấp tín dụng mà còn tư vấn.