Tin vào lời đường mật về một cuộc sống “màu hồng” bên kia biên giới, nhiều người tự biến mình thành “món hàng” của tội phạm mua bán người. May mắn, họ trở về địa phương. Nhưng nhiều người phải hứng chịu những ảnh hưởng nặng nề về tinh thần, sức khỏe.
May mắn khi được trở về
Xã Hiệp Lực trước kia là một xã nghèo của huyện Ninh Giang (tỉnh Hải Dương). Cách đây khoảng 30 năm, đi làm ăn tại các tỉnh khác được xem là một sinh kế giúp cuộc sống của những người dân nơi đây bớt khó khăn hơn.
Có lẽ cũng bởi thế mà một số người đã không may bị các đối tượng xấu lôi kéo và bán sang Trung Quốc. Xã Hiệp Lực chưa có con số thống kê cụ thể số lượng nạn nhân, nhưng hiện tại trên địa bàn xã có 3 phụ nữ may mắn về được quê nhà sau khi bị lừa bán qua biên giới.
Bà Nguyễn Thị Tý (75 tuổi, trú tại thôn 1, xã Hiệp Lực) là trường hợp nổi bật cả về tuổi tác cũng như số năm sinh sống ở Trung Quốc sau khi bị lừa bán. Bà Tý có một người con trai nhưng không may mắn khi người con này gặp vấn đề về thần kinh. Năm 40 tuổi, bà Tý bị lừa bán sang Trung Quốc. Bà sinh sống, làm việc tại một gia đình ở tỉnh Quảng Đông. Bà Tý bị gia đình chủ đánh đập, hành hạ, ngược đãi, đuổi ra đường.
Không chốn dung thân, bà Tý phải lang thang, nhặt ve chai bán lấy tiền mua thức ăn rồi lưu lạc đến một ngôi làng ở tỉnh Quảng Tây. Thương cảm hoàn cảnh của bà nên người dân nơi đây đã dựng cho bà một cái lán nhỏ dưới chân đồi để ở.
Bà Tý sống trong cái lán ở nơi hẻo lánh đó suốt 14 năm và hầu như không giao tiếp với mọi người. Năm 2017, thông qua mạng xã hội, người thân tình cờ thấy hình ảnh của bà Tý và làm các thủ tục đón về Việt Nam.
Khi mới trở về Việt Nam, bà Tý không thể giao tiếp với người thân. Nhờ sự giúp đỡ của gia đình, xóm giềng, các ban, ngành chức năng ở xã Hiệp Lực nên bà Tý đã hòa nhập được với cuộc sống ở quê hương.
Bà Nguyễn Thị Thắm (68 tuổi, trú tại thôn 7, xã Hiệp Lực) cũng là một trường hợp may mắn được trở về quê hương sau khi bị lừa bán sang Trung Quốc. Tuy nhiên, so với bà Tý, cuộc sống của bà Thắm ở bên kia biên giới may mắn hơn rất nhiều khi bà được sống ổn yên tại một chỗ mà không bị bán đi, bán lại nhiều lần. Tính đến thời điểm được trở về quê hương, bà Thắm đã trải qua 17 năm lưu lạc nơi xứ người.
Năm 1994, do hoàn cảnh gia đình khó khăn nên bà Thắm cùng 1 phụ nữ khác trong xã bị đối tượng xấu dụ dỗ lên tỉnh Lạng Sơn làm ăn. Tuy nhiên, khi gần đến Lạng Sơn, các đối tượng cho bà uống thuốc mê để bán sang Trung Quốc. Tại đây, các đối tượng đã dọa giết nếu bà không chịu làm dâu Trung Quốc.
Bà Thắm sau đó phải nén tủi nhục để lấy một người chồng Trung Quốc, bị tàn tật. Thời gian tại đây, bà Thắm phải lao động để nuôi chồng. Cơ may được trở về quê hương đến với bà Thắm khi vào năm 2021, bà được Đại sứ quán Việt Nam tại Trung Quốc và lực lượng công an địa phương hỗ trợ xác minh, cấp lại hộ chiếu để trở về Việt Nam.
Trở về quê hương sau những tháng ngày lưu lạc, bà Thắm phải mất một khoảng thời gian mới ổn định lại cuộc sống. Hiện tại, bà Thắm tham gia vào một số hội, đoàn thể của thôn, xã và tích cực vận động, tuyên truyền để người dân tránh bị lừa đảo, trở thành một “món hàng” cho các đối tượng xấu.
Trường hợp cuối cùng trong danh sách những người phụ nữ bị bán sang Trung Quốc may mắn trở về địa phương hiện còn sinh sống tại xã Hiệp Lực là bà Đoàn Thị Chè (65 tuổi, trú tại thôn 10, xã Hiệp Lực). Những năm tháng sống “tha phương cầu thực” xứ người khiến tâm lý bà Chè không được ổn định. Bà lúc bình thường, lúc lại cáu giận, chửi bới và đập phá đồ dùng trong nhà.
Một người thân của bà Chè chia sẻ rằng, vào năm 1995 bà Chè cùng 2 người phụ nữ khác ở cùng xã Hiệp Lực bị các đối tượng xấu dụ dỗ đi làm ăn rồi bán qua biên giới. Trong số 3 người gặp nạn năm đó, bà Chè là trường hợp may mắn được trở về địa phương.
Tại Trung Quốc, bà Chè cũng bị ép làm vợ một người đàn ông. Họ có với nhau được 1 người con trai, nhưng cuộc sống không hạnh phúc. Khi chồng mất, thấy mẹ nhớ quê nên người con trai đã đưa bà qua cửa khẩu để về Việt Nam. Hiện tại, bà sống một mình trong căn nhà mà anh chị em xây cho.
Cảnh giác để không trở thành nạn nhân
Theo Công an tỉnh Hải Dương, trên địa bàn tỉnh này có trên 4.000 phụ nữ lấy chồng Trung Quốc. Trong số này, có rất nhiều người bị các đối tượng xấu lừa bán sang Trung Quốc để rồi phải trải qua những tháng ngày sống bất hạnh, không biết ngày về.
Đến thời điểm hiện tại, toàn tỉnh Hải Dương đã có 227 trường hợp phụ nữ Việt Nam lấy chồng Trung Quốc trở về địa phương sinh sống.
Công an tỉnh Hải Dương cho biết, nắm bắt được tình hình phụ nữ Việt Nam lấy chồng Trung Quốc trở về địa phương sinh sống, thời gian qua, ngoài việc động viên, thăm hỏi, hỗ trợ về tinh thần và vật chất, lực lượng công an đã phối hợp với chính quyền địa phương kịp thời cấp giấy tờ tùy thân cho 100% các trường hợp này để họ ổn định cuộc sống.
Bên cạnh đó, Phòng An ninh đối ngoại Công an tỉnh Hải Dương cũng phối hợp với lực lượng công an xã, phường, thị trấn đã thường xuyên đến tận nhà những phụ nữ này tuyên truyền, phổ biến pháp luật, tập trung tuyên truyền pháp luật về xuất nhập cảnh, luật cư trú để đẩy lùi nguy cơ công dân bị các đối tượng xấu dụ dỗ xuất cảnh trái phép sang Trung Quốc; đồng thời hướng dẫn, giải đáp các vướng mắc của công dân liên quan đến việc cư trú, sinh sống khi trở về địa phương.
Thời gian tới, Công an tỉnh Hải Dương tiếp tục tham mưu với cấp ủy, chính quyền và các cơ quan, ban, ngành chức năng địa phương quan tâm hơn nữa tới số phụ nữ “yếu thế” này trong xã hội để họ có thể yên tâm ở lại cư trú, sinh sống ổn định trên mảnh đất quê hương, hòa nhập với cộng đồng dân cư, bù đắp lại những thiệt thòi của quãng thời gian làm dâu bất hạnh nơi xứ người.
