Lưu tâm tới rủi ro
Các nền kinh tế tiên tiến như Mỹ, Canada, Anh và Liên minh châu Âu đã chuẩn bị đủ liều lượng để tiêm chủng cho toàn bộ dân số của họ, thông qua các thỏa thuận đặt hàng trước.
Tuy nhiên, hầu hết các quốc gia có thu nhập thấp đang dựa vào Cơ chế COVAX - một sáng kiến toàn cầu được thiết kế để đảm bảo quyền tiếp cận công bằng và bình đẳng đối với vắc-xin do các nước phát triển tài trợ.
Tới nay, cơ chế này bảo đảm 700 triệu liều vắc-xin và đặt mục tiêu phân phối 2 tỷ liều vào năm tới. Số vắc-xin chủ yếu dành cho các nhân viên y tế tuyến đầu và nhân viên xã hội, cũng như nhóm người nguy cơ cao và dễ bị tổn thương.
Bên cạnh đó, Cơ chế COVAX cũng phải đối mặt với thách thức trong việc cung cấp vắc-xin cho các nước đang phát triển. Đây là một dự án khổng lồ ngay cả đối với UNICEF - nhà mua vắc-xin lớn nhất thế giới.
UNICEF sẽ chịu trách nhiệm mua và cung cấp vắc-xin Covid-19 cho 82 quốc gia có thu nhập thấp và trung bình. Đây là những quốc gia sẽ nhận được hỗ trợ tài chính thông qua cam kết thị trường ứng trước của COVAX. Trong khi đó, Tổ chức Y tế Pan American sẽ mua vắc-xin cho 10 quốc gia thành viên.
Hai tổ chức này đã tiến hành đấu thầu thay mặt Cơ chế COVAX hồi đầu tháng này, mời tất cả các nhà phát triển vắc-xin Covid-19 nộp hồ sơ dự thầu cung cấp cho năm tới.
Theo ông Pablo Panadero - quản lý phụ trách kế hoạch vận chuyển thuộc bộ phận cung ứng của UNICEF, những thách thức có thể xảy ra bao gồm khả năng lưu trữ của các quốc gia và vận chuyển hàng hóa bằng đường hàng không, đã giảm khoảng 20% so với mức trước đại dịch.
Khi Covid-19 tiếp tục tàn phá phần lớn thế giới và với số ca nhiễm Covid-19 vượt mốc 60 triệu trên toàn cầu vào ngày 20/11, UNICEF cũng đang nghiên cứu xem việc phong tỏa hoặc các hạn chế đi lại khác có thể ảnh hưởng đến hoạt động của mình như thế nào.
Từ tháng 3 - 5/2020, số lượng vắc-xin mà cơ quan này vận chuyển cho trẻ em ở các nước đang phát triển gần bằng 1/2 số lượng được giao trong một năm thông thường. Đây được coi là một sự sụt giảm trầm trọng do tác động của đại dịch đối với hoạt động vận chuyển hàng hóa toàn cầu.
Cũng theo ông Panadero, cơ quan này đã “lưu tâm” đến rủi ro. Do đó, họ đang làm việc với ngành vận tải hàng không để đảm bảo có thể “phản ứng một cách linh hoạt” bằng cách cung cấp thêm nguồn lực. Tác động của những hạn chế gần đây đối với ngành vận tải hàng không cũng dường như “nhỏ hơn nhiều” so với trong đợt đầu tiên.
Ông Panadero cho biết, để đến được tất cả các quốc gia, ngay cả những nước bị ảnh hưởng bởi phong tỏa, cơ quan này sẽ thuê máy bay riêng. UNICEF cũng đã làm điều tương tự như cung cấp vắc-xin cho tiêm chủng thông thường, thiết bị bảo vệ cá nhân và thuốc vào đầu năm nay.
Trước đó, UNICEF, Tổ chức Y tế Pan American và Hiệp hội Vận tải Hàng không quốc tế đã thông báo cho các hãng hàng không lớn trên toàn cầu về yêu cầu năng lực dự kiến của họ. Những tổ chức này đồng thời thảo luận về cách vận chuyển gần 2 tỷ liều vắc-xin chống Covid-19 vào năm 2021.
Tìm cách giải “bài toán khó”
UNICEF cũng đang đánh giá năng lực vận tải hiện có để xác định các lỗ hổng và yêu cầu trong tương lai. Gần đây, những thông báo từ các công ty dược phẩm rằng, thử nghiệm cho thấy vắc-xin của họ có hiệu quả khoảng 95%, đã khiến nhiều người tập trung vào câu hỏi: “Làm thế nào để phân phối những loại vắc-xin này?”.
Một số vắc-xin hứa hẹn nhất cần được kiểm soát nhiệt độ nghiêm ngặt. Trong đó, vắc-xin do Moderna sản xuất phải được bảo quản ở nhiệt độ -20 độ C. Loại vắc-xin Covid-19 khác do Pfizer và BioNTech sản xuất phải được giữ ở nhiệt độ -70 độ C.
Ông Panadero cho biết, các yêu cầu về dây chuyền lạnh đang được vạch ra. “Tôi nghĩ lợi thế ở đây là UNICEF có kinh nghiệm, mạng lưới và sự hiện diện để giải quyết vấn đề đó. Chúng tôi có kinh nghiệm xử lý vắc-xin bại liệt - thứ cần vận chuyển ở nhiệt độ -20 độ C. Vì vậy, chúng tôi có kinh nghiệm đối với dây chuyền cực lạnh”.
Mặc dù có nhiều yếu tố để mua được vắc-xin với giá cả phải chăng và có thể phân phối - chẳng hạn như giá cả, yêu cầu dây chuyền lạnh và tính sẵn có, UNICEF có kế hoạch chủ yếu dựa vào hệ thống phân phối hiện có. Hệ thống này chủ yếu được xây dựng xung quanh vắc-xin có thể được bảo quản trong tủ lạnh thông thường.
“Chúng tôi đã làm việc trong nhiều thập kỷ với các bộ y tế, chính phủ để xây dựng những hệ thống chuỗi cung ứng lạnh phục hồi cho việc tiêm chủng. Và, chiến lược tốt nhất là làm việc với các hệ thống này”, ông Panadero nhận định.
Tuy nhiên, việc phân phối vắc-xin hiệu quả cũng sẽ phụ thuộc vào chế phẩm của người nhận. Một báo cáo được công bố mới đây đánh giá 10 lĩnh vực quan trọng cho thấy, các quốc gia châu Phi có mức độ sẵn sàng trung bình là 33%. Tỷ lệ này thấp hơn nhiều so với tiêu chuẩn là 80%. Vào tháng 10, UNICEF đã bắt đầu dự trữ hơn một tỷ ống tiêm để đảm bảo chúng có thể được chuyển đến các quốc gia, trước khi vắc-xin đến tay khách hàng.
“Các nhóm của chúng tôi đang chuẩn bị và làm việc với đối tác ở nhiều quốc gia. Nhờ đó, giúp lên kế hoạch về các yêu cầu của chuỗi lạnh cũng như bất kỳ khoảng trống tiềm ẩn nào. Những hoạt động này sẽ xác định đâu là khoảng trống và nơi nào cần tăng cường cũng như đầu tư”, ông Panadero nói thêm.
