Tạp chí National Interest vừa đăng bài phân tích của William Krist là cựu Trợ lý Đại diện Thương mại Mỹ cho rằng, nếu ông Donald Trump tái đắc cử và thực hiện các cam kết về thuế quan nhập khẩu thì đó sẽ là một thảm họa cho nước Mỹ.
Theo đó, ông William Krist cho rằng, kế hoạch áp thuế 10% đối với tất cả hàng nhập khẩu và mức thuế khổng lồ 60% đối với hàng hóa từ Trung Quốc của ông Trump sẽ ảnh hưởng nặng nề đến ví tiền của mọi người dân Mỹ.
Mặc dù nghe có vẻ như là một chiến lược bảo vệ việc làm của người Mỹ, nhưng sự thật là người tiêu dùng Mỹ chăm chỉ sẽ phải gánh chịu phần lớn chi phí này.
Ông viết: "Hãy tưởng tượng việc phải trả thêm hàng trăm USD mỗi năm cho các mặt hàng thường ngày như hàng tạp hóa, quần áo và đồ điện tử. Đây chính xác là những gì sẽ xảy ra nếu các chính sách thương mại do cựu Tổng thống Trump đề xuất trở thành hiện thực."
Theo ông, sau khi thoát khỏi tình trạng lạm phát cao do đại dịch gây ra, điều cuối cùng nước Mỹ cần là một chính sách đẩy giá lên cao hơn nữa.
Thuế quan 10 % đối với tất cả hàng nhập khẩu sẽ khiến các mặt hàng hàng ngày như quần áo và đồ chơi đắt hơn tới 10%. Các nhà sản xuất trong nước, phải đối mặt với chi phí cao hơn cho các bộ phận và linh kiện nhập khẩu, cũng sẽ tăng giá.
Các chuyên gia dự đoán rằng mức thuế này có thể khiến các gia đình Mỹ mất thêm 1.500 - 1.700USD mỗi năm. Những người có thu nhập thấp sẽ bị ảnh hưởng nặng nề nhất vì họ chi phần trăm thu nhập lớn hơn cho hàng hóa tiêu dùng.
Hơn nữa, việc Mỹ áp dụng mức thuế chung 10% có thể sẽ gây ra sự trả đũa từ các quốc gia khác, bao gồm Nhật Bản, Đức và Anh, những quốc gia có thể áp dụng mức thuế tương tự đối với hàng xuất khẩu của Mỹ. Điều này có thể có tác động đáng kể đến việc làm của người Mỹ. Lý do là xuất khẩu chiếm hơn 11% nền kinh tế của Mỹ, với gần 11 triệu việc làm của người Mỹ phụ thuộc vào xuất khẩu.
Hãy nhớ lại thời điểm năm 2018 và 2019, khi Tổng thống Donald Trump áp thuế đối với hàng nhập khẩu từ Trung Quốc, Trung Quốc đã trả đũa bằng cách áp thuế đối với hàng xuất khẩu của Mỹ, đặc biệt là các sản phẩm nông nghiệp như đậu nành và ngô. Để bù đắp cho nông dân Mỹ về việc mất doanh nghiệp, ông Trump đã cung cấp 16 tỷ USD tiền trợ cấp.
Thật không may, những khoản trợ cấp này không đủ để thay thế cho doanh nghiệp bị mất, vì các đối thủ cạnh tranh thương mại đã nhanh chóng tận dụng lợi thế cạnh tranh mới tìm thấy của họ trên thị trường Trung Quốc.
Chính sách đối phó Trung Quốc của ông Donald Trump không hiệu quả?
Chuyên gia William Krist cho rằng, việc giải quyết các hoạt động thương mại không công bằng của Trung Quốc là rất quan trọng. Trong 15 năm sau khi gia nhập Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO), Trung Quốc đã để mang lại lợi ích cho các nhà xuất khẩu và khiến hàng xuất khẩu của Mỹ sang Trung Quốc đắt đỏ hơn.
Trung Quốc đã gây sức ép có hệ thống đối với các công ty Mỹ đầu tư vào Trung Quốc để chuyển giao công nghệ của họ. Ông Krist cũng cáo buộc Trung Quốc đã tham gia vào hành vi trộm cắp công nghệ của Mỹ trên không gian mạng.
Theo chuyên gia Mỹ, một phần đáng kể của nền kinh tế Trung Quốc là do nhà nước sở hữu, với việc chính phủ dành sự ưu đãi cho các công ty này.
Chính phủ Trung Quốc đã vạch ra một kế hoạch cụ thể mang tên "Made in China 2025" để thống trị các ngành công nghiệp tương lai như trí tuệ nhân tạo, chất bán dẫn tiên tiến và máy bay tiên tiến. Kế hoạch này dựa vào chính sách công nghiệp hơn là các lực lượng thị trường, sử dụng các công cụ như quy định và trợ cấp để đạt được mục tiêu của mình.
Như vậy, việc mất đi vị thế dẫn đầu của Mỹ trong các ngành công nghiệp này không chỉ làm mất đi nhiều việc làm mà còn gây ra mối đe dọa nghiêm trọng đến việc duy trì lợi thế quân sự của Mỹ.
Hãy xem lại, mức thuế quan năm 2018 và 2019 của cựu Tổng thống Trump đối với hàng nghìn sản phẩm từ Trung Quốc, trị giá khoảng 380 tỷ USD, nhằm mục đích chống lại các hoạt động của Trung Quốc. Và mức thuế 60% được đề xuất đối với tất cả hàng nhập khẩu từ Trung Quốc sẽ mở rộng điều này.
Chuyên gia William Krist cho rằng, thuế quan là một công cụ thô bạo. Ngay cả khi bị chặn khỏi thị trường Mỹ, các ngành công nghiệp được Trung Quốc ưa chuộng vẫn sẽ được hưởng lợi từ quy mô kinh tế bằng cách bán tại thị trường Trung Quốc với 1,4 tỷ người tiêu dùng và tại các thị trường thế giới ở Châu Âu và Châu Á.
Trong khi đó, cách tiếp cận của Tổng thống Joe Biden đã hiệu quả hơn: phần lớn vẫn giữ nguyên thuế quan của ông Trump, đồng thời tăng cường phản ứng của Mỹ.
Để ngăn Trung Quốc tiếp cận công nghệ tiên tiến, ông Biden đã áp đặt các biện pháp kiểm soát xuất khẩu đối với việc bán công nghệ tiên tiến cho Trung Quốc. Để chống lại các khoản trợ cấp của Trung Quốc, ông Biden đã ký Đạo luật CHIPS và Khoa học, cung cấp hàng chục tỷ USD tiền trợ cấp cho sản xuất chất bán dẫn tại Mỹ và Đạo luật Giảm lạm phát, cung cấp các khoản trợ cấp đáng kể cho sản xuất xe điện và pin tại Mỹ.
Nếu đắc cử, Phó Tổng thống Kamala Harris sẽ duy trì cách tiếp cận có mục tiêu của ông Biden để bù đắp cho các hoạt động thương mại săn mồi của Trung Quốc.
"Chúng ta cần nhớ rằng cạnh tranh không được biến thành xung đột. Một cuộc chiến thương mại toàn diện giữa Mỹ và Trung Quốc sẽ làm xấu đi đáng kể mối quan hệ của chúng ta và có thể đẩy Trung Quốc vào các hành động phản công nguy hiểm" - chuyên gia William Krist phân tích.
Trên thực tế, việc khôi phục lại thuế quan đối với các mặt hàng không quan trọng có thể có lợi. Giảm thuế đối với các mặt hàng không quan trọng nhập khẩu từ Trung Quốc sẽ giúp giảm lạm phát và xóa bỏ một số thuế quan trả đũa của Trung Quốc có thể thúc đẩy xuất khẩu của Mỹ, tạo ra việc làm cho người Mỹ. Các cuộc đàm phán thành công để giảm căng thẳng thương mại sẽ là một bước tích cực hướng tới việc xoa dịu căng thẳng chung giữa hai cường quốc kinh tế.
