Chiều 19/6, tại phiên chất vấn Quốc hội, trả lời câu hỏi của đại biểu Nguyễn Thị Tuyết Nga, Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Bình về nguyên nhân cốt lõi của việc dạy thêm, học thêm, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo cho rằng: "Sở dĩ là vì chưa đủ nên mới phải thêm".
Trong đó, những yếu tố chưa đủ gồm: lương chưa đủ để sống; chưa đủ trường lớp để các cháu phải cạnh tranh, đặc biệt là các khu công nghiệp đô thị, kỳ thi phổ thông căng hơn; phụ huynh chưa đủ tin khi thành tích con chưa cao; giáo viên, trường học chưa hoàn thành trách nhiệm…
Theo Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn, cốt lõi của vấn đề là chuyển từ trang bị kiến thức sang phát triển phẩm chất năng lực. Do đó, không thể chỉ có một giải pháp, mà cần giải pháp tổng thể.
Liên quan tới vấn đề dạy thêm học thêm, đại biểu Nguyễn Văn Huy, Đoàn ĐBQH tỉnh Thái Bình cho rằng, làm tốt công tác chuyên môn, đảm bảo chất lượng giờ học chính khóa sẽ là giải pháp rất quan trọng và cơ bản khắc phục tình trạng này. Cần xem xét phải chăng do kiến thức quá nặng và cách thức thi cử, kiểm tra, đánh giá?
Trả lời câu hỏi trên, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn nhấn mạnh, nếu nói về giải pháp, từ góc độ chuyên môn, việc dạy học thêm là một khâu, một phần trong hệ thống mang tính tổng thể của giáo dục tiếp cận trang bị kiến thức.
Sách giáo khoa "đóng gói" kiến thức để chuyển giao, thầy cô là người truyền kiến thức, thi cử để kiểm tra kiến thức,... Dạy thêm học thêm là một khâu trong chuỗi của hệ thống trang bị kiến thức như vậy. Đứng trước thời đại kiến thức bùng nổ, nếu không đổi mới, giáo dục sẽ thất bại.
Trong khi đó, dạy thêm học thêm là khâu níu kéo, trang bị kiến thức theo lối cũ được bảo lưu, cản trở sự đổi mới. Việc đưa ra Thông tư 29 về quản lý dạy thêm học thêm là một phần của công cuộc đổi mới, làm trường học thay đổi, mở đường cho hệ thống mới phát triển năng lực của trẻ em.
Do đó, cách tiếp cận mới là dùng trang thiết bị, năng lực tự học, mở rộng kiến thức. "Thực tế, kiến thức của nhóm lớp dạy thêm ít đem lại giá trị cho sự phát triển của con người. Đó là góc nhìn hệ luỵ sâu xa. Nếu mải miết dạy thêm, sẽ ra sao? Chúng ta cần giải pháp tổng thể, phải hoàn thành tốt chương trình chính khoá. Giáo viên cần hoàn thành hết trách nhiệm công vụ trong giờ chính", Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo nói.
Nói về chương trình đào tạo, theo Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn, chương trình năm 2018 so với 2006 được thiết kế đã có thay đổi lớn, có sự giảm tải khá nhiều. Nếu nói về việc quá tải hay không, phải so với chương trình giáo dục phổ thông ở các nước khác. Các môn toán, khoa học tự nhiên, so với các nước Đông Nam Á, chương trình của chúng ta không nặng hơn. Trong đó, có nội dung các chương trình cần điều chỉnh. Cụ thể, cần bỏ những nội dung học có tính thực tiễn, phát triển con người ít.
Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn nhấn mạnh, chương trình đào tạo phải tăng tính thực học. Đặc biệt, trong thời đại AI phát triển, nếu học sinh học nhẹ, chơi nhiều, nhưng vẫn muốn trở thành người vĩ đại, thì chuyện ấy sẽ rất khó khăn.
